ساماندهی مناظر شهری و راهبردهای زیبایی آن
تعداد صفحات : ۲۸ | قابل ویرایش
بی شک بهبود محیط زیست را نمی توان منحصرا موقوف به حذف آلاینده ها و توسعه خدمات بهداشتی دانست چرا که ایجاد فضاهای زیبا و دلپذیر و سازماندهی ساختارهای شهری موزون و متناسب نقش بسیار مهمی در ایجاد روحیه نشاط و شادابی و کاستن از تنشهای روحی جامعه ایفا می کند.
چکیده
مناظر شهری به دلیل ماهیت عینی و ملموس خود،توسط حواس انسان قابل ادراک می باشد. مهمترین حس از میان حواس پنج گانه در فهم و ادراک منظر شهری، حس بینایی است. تغییرتدریجی مناظر شهری در بازه های زمانی بر چگونگی و نحوه این ادراک تاثیر می گذارد. علاوه بر آن، میزان و کیفیت تاثیر پذیری از منظر شهری به نوع حرکت اعم از پیاده ویا سواره (انواع وسایط نقلیه)، وابسته است. بنابراین دو عامل زمان و حرکت بر کیفیتادراک منظر شهری موثرند. این نوشتار لزوم توجه عمیق به شناخت این تاثیرات بر منظرشهری در طراحی و منظرسازی را اکیدا توصیه می نماید. یافته های این نوشتار بر اینامر دلالت دارد که از طریق بررسی چگونگی و میزان تاثیرات دو عامل زمان وحرکت برادراک منظر شهری، می توان به اصول و استنتاجات کاربردی طراحی در زمینه منظر سازیدست یافت. در این نوشتار در ابتدا برخی مفاهیم منظر شهری و نحوه ادراک آن موردبررسی قرار می گیرد. در ادامه برخی از مهمترین انگاره های مطرح در این خصوص از سویمتخصصین و صاحبنظران منظر شهری مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد تا در نهایت چکلیستی از اصول مورد توجه درطراحی منظر شهری قابل تبیین باشد.
کلیدواژه: منظر شهری، ادراک منظر شهری، حرکت، زمان، طراحی منظر شهری،ساماندهی مناظر شهری
مقدمه
بی شک بهبود محیط زیست را نمی توان منحصرا موقوف به حذف آلاینده ها و توسعه خدمات بهداشتی دانست چرا که ایجاد فضاهای زیبا و دلپذیر و سازماندهی ساختارهای شهری موزون و متناسب نقش بسیار مهمی در ایجاد روحیه نشاط و شادابی و کاستن از تنشهای روحی جامعه ایفا می کند.
این روزها نقش ساماندهی مناظر شهری در خدمت رسانی به شهروندان هر شهر بر کسی پو شیده نیست. اما مسئولین امرو دست اندرکاران امور شهری معتقدند که گذشته ازامرخدمات رسانی، حفظ هویت و زیبایی سیمای شهری نیزاز اولویتهای بالایی برخوردار است. چنانچه بعضا” مشاهده می شود با گسترش بی ضابطه بسیاری از شهرهای بزرگ وافزایش جمعیت رفته رفته تسلط مسئولین شهری به کنترل اوضاع اجتماعی و پرداختن به امورسیمای شهرها و ساماندهی آنها کمتر ازگذشته می شود و گاهی هویت حفظ سیمای بصری در زیر پوشش عملکردها و پاسخ به نیاز روزمره شهروندان به فراموشی سپرده می شود. در بعضی موارد نیزبه جرئت می توان گفت هجوم بی رویه و حساب نشده جمعیت از روستاها و شهرهای کوچکتر به شهرهای بزرگ و به ویژه کلان شهرها و در نتیجه نیاز بیشتر به خدمات شهری مناسب، باعث به وجود آمدن سیمایی نامناسب و اغتشاش درهویت و کالبد شهر می شود.
کیفیت فضا یکی از مهمترین دلمشغولی های دانش طراحی شهری می باشد،در حدی که بسیاری از نظریه پردازان،ارتقاء کیفیت محیط و فضاهای شهری و طراحی و ساماندهی ساماندهی مناظر شهری را جز ء یکی از مهمترین فعالیت های کارشناسان در حوزه طراحی شهری می دانند.
متاسفانه حدیث معماری امروز ایران ،حدیث کمرنگی از ارزشها و مفاهیم فرهنگی و تمدن ساز ،چه در عرصه معماری و چه در عرصه شهر سازی و تجهیزات شهری می باشد . در صورتیکه اگر به گذشته بنگریم می بینیم که فضاهای شهری نقش بسیار مهمی در زندگی فرد ی و اجتماعی و شهری مردم داشتند. طراحان گذشته نیز در طراحی این فضاها نهایت دقت و توجه به ارزشها ،اصول و مفاهیم معماری و شهر سازی ایران را حتی در جزئی ترین مسائل فراموش نکرده اند و همین امر و مناسب بودن این فضاهای شهری و ساماندهی مناظر و تجهیزات و تناسبات و انطباق این فضاها با بطن فعالیت های شهری باعث شده که بسیاری از فعالیت های گروهی و اجتماعی مردم در کالبد آنها جریان یابد و این امر باعث پیوستگی بیش از پیش ساکنان محله ها و بافت های شهری در گذشته می شد.
امروزه با وجود دگرگونیهای عظیمی که در ساختار نهادهای اجتماعی شهرها صورت گرفته است و همچنین جهت گیریهای نظام سرمایه گذاری در زمینه ساخت و ساز و ایجاد فضاهای شهری با تضعیف احساس تعلق مردم به محله ها و فضاهای شهری روبرو هستیم،که این احساس عدم تعلق مردم به فضاهای شهری ،بر محافظت نکردن مردم از این فضاها بی تاثیر نبوده است و حتی در کنار این موضوع مواردی چون برنامه ریزی نا مناسب و عدم ارتقاء دانش عمومی نیز این تاثیرات منفی را تشدید کرده است.
ساماندهی مناظر شهری همچون دیگر عناصر تشکیل دهنده یک شهر ،بخشی از ارزشهای زیبایی شناختی و عناصر مرتبط با هویت آن محسوب می شوند . بر اساس تعاریفی که کارشناسان شهری ارائه می دهند، هر تجهیزاتی که به نوعی به بدنه ها و فضاهای شهری الحاق شوند باید جزئی از ساماندهی مناظر شهری بشمار آورد . با این تعریف ،حیطه گسترده ای از عناصر طراحی شده و موجود در یک شهر از خط کشی خیابان گرفته تا ایستگاههای اتوبوس و سطل های زباله همه در دایره تعریف ساماندهی مناظر شهری جای می گیرند.
