بررسی عوامل موثر بر تورم در اقتصاد ایران
تعداد صفحات : ۱۰۷ | قابل ویرایش
تورم به وضعیتی و یا موقعیتی گفته می‌شود که درآن قیمت‌ها به‌طور مداوم درحال افزایش باشند، به طوری که اگر قیمت‌ها کنترل نشوند به صورت مداوم و با سرسختی افزایش می یابند.
چکیده
تورم یکی از آشناترین واژه‌ها در علم اقتصاد است. تورم باعث می‌شود کشورها به دوره‌های طولانی بی‌ثباتی گرفتار گردند. مقامات بانک‌های مرکزی اغلب دوست دارند که به عنوان سردمداران مبارزه با تورم شناخته شوند.
سیاست‌مداران با وعده‌های مبارزه با تورم بر سر کار می‌آیند و خیلی راحت با شکست خوردن در این مبارزه، از قدرت کنار گذاشته می‌شوند. در ۱۹۷۴جرالد فورد، یکی از روسای جمهور آمریکا، حتی تورم را دشمن عمومی شماره یک در آمریکا اعلام کرد. پس ببینیم این تورم چیست و چرا این‌قدر اهمیت دارد؟
تورم، نرخ افزایش قیمت‌ها طی یک دوره زمانی معین است. تورم، معمولا یک سنجه کلی از قبیل افزایش عمومی در قیمت‌ها یا افزایش هزینه زندگی در یک کشور است؛ اما به شکل محدودتری نیز تعریف می‌شود (تورم کالاهای معین از قبیل غذا یا برای خدمات، از قبیل اصلاح موی سر). تورم در هر جا به کار رود، بیانگر میزان گران‌تر شدن مجموعه‌ای از کالاها یا خدمات طی یک دوره معین زمانی معمولا سالانه است.
مقدمه
تورم به وضعیتی و یا موقعیتی گفته می‌شود که درآن قیمت‌ها به‌طور مداوم درحال افزایش باشند، به طوری که اگر قیمت‌ها کنترل نشوند به صورت مداوم و با سرسختی افزایش می یابند. دولت‌هایی که با شرایط تورمی مواجه می‌شوند، معمولا با وضع قوانین می‌کوشند تا درکوتاه مدت با کنترل قیمت‌ها تاحدی از افزایش آنها جلوگیری کنند. باید توجه داشت حتی اگر دراین زمینه موفقیت‌های چشمگیری نیز حاصل شود، شرایط تورمی هنوز وجود خواهد داشت و به محض تعویض قوانین مزبور، تورم واقعی بروز خواهد کرد. به علاوه، چنین قوانینی معمولا به سادگی قابل اجرا نیستند و در بلندمدت به تنهایی نمی توانند مشکل تورم را حل وفصل نمایند.
براساس تعریف فوق، هرنوع افزایشی درسطح قیمت‌ها را نمی‌توان تورم دانست؛ افزایش قیمت‌ها باید « مداوم و مقاوم » باشد. برای نمونه اگر به علت خشکسالی در یک سال قیمت‌ها افزایش یابد، یا در اثر تغییرات فصلی قیمت تعدادی از کالاها و سطح عمومی قیمت‌ها افزایش یابد، چنین افزایشی « مداوم و مقاوم » نیست و به همین دلیل تورم تلقی نمی‌شود. در شرایطی دیگر ممکن است در اثر حذف سوبسید پاره‌ای از کالاها، افزایش حقوق و عوارض گمرکی یا افزایش مالیات‌ها در یک سال، قیمت برخی کالاها افزایش یابد و به دنبال آن سطح عمومی قیمت‌ها نیز بالا رود، چنین افزایش‌هایی معمولا « مداوم و مقاوم» نیستند و باتوجه به تعریف پیش گفته ، تورم تلقی نمی‌شوند.
البته باید توجه داشت، کاربرد لغت « مداوم » در این تعریف به این معنا نیست که سطح عمومی قیمت‌ها باید طی چند سال و یا چند ماه درحال افزایش باشد تا تورم حاصل شود، بلکه در صورتی‌که جهت کلی حرکت قیمت‌ها طی چند سال، افزایشی باشد، حتی با وجود کاهش محدودی در دوره‌های کوتاه‌تر (مثلا طی یک یا دو‌ماه) وضعیت اقتصادی کشور تورمی تلقی می‌گردد. اگر چه تورم از نگاه جامعه افزایش بیش‌ازحد قیمت‌ها تلقی می‌شود، اما در واقع به بنیان‌های اساسی فعالیت اقتصادی جامعه مرتبط است. بنیان‌هایی که موجب « تقاضای بیش‌ازحد » ، « درآمد پولی بیش از اندازه » و « عدم امکان گسترش به موقع ظرفیت‌های تولیدی » می شوند.
منابع و مآخذ
۱-منکیو، گریگوری – ترجمه دکتر حمیدرضا برادران شرکاء و دکتر علی پارسائیان – جلد اول انتشارات دانشگاه علامه‌طباطبایی – ۱۳۷۴
۲-رحمانی، تیمور – اقتصاد کلان – جلد دوم – انتشارات برادران – ۱۳۸۳
۳-عظیمی (آرانی)، حسین – مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران – نشر نی – ۱۳۸۴ جوانمردی،محمدرضا – تورم- ۱۳۸۶-۴
۵-چشمی، علی (۱۳۸۳) بررسی راهکارهای مهار تورم با توجه به حفظ قدرت خرید، کمک به سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال»، کمیسیون اقتصاد کلان، بازرگانی و اداری، دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام.
۶- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (۱۳۸۶) لوح حق (قوانین و مقررات ایران).
۷- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، نماگرهای اقتصادی و گزارش اقتصادی و ترازنامه، سال‌های مختلف.
۸- ماده ۱۲ قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱
