تعداد صفحات : ۱۰۵ | قابل ویرایش
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی دختران با تجرد خواسته است. در این تحقیق، از روش پیمایشی استفاده شده و جامعه آماری آن را دو گروه، شامل دختران مجرد و زنان متأهل ۲۵ تا ۴۴ ساله ساکن در مراکز شهری کشور تشکیل داده اند. حجم نمونه برابر با ۱۰۰نفر از این دختران در شهرستان لامرد بوده است.
نتایج نشان داد دخترانی که دیرتر ازدواج می کنند، از تحصیلات بالاتری برخوردارند، نگرش فرامادی به ازدواج دارند و اعتقاد بیش تری دارند که با ازدواج، هزینه فرصت های ازدست رفته بیش از فرصت ازدواج است.
دلالت نتایج بر آن است که همراه با تجربه مدرنیته در سطوح کلان، میانی و خُرد، چنان چه این تجربه بدون سیاست گذاری و برنامه ریزی مناسب حاصل گردد و از طرفی شرایط جامعه چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ اجتماعی – فرهنگی آمادگی پذیرش چنین تحولاتی را نداشته باشد، تبعات منفی آن بیش از دستاوردهای مثبت آن خواهد بود.
مقدمه
ازدواج یکی از وقایع مهم حیاتی است که از نظر اجتماعی بعنوان پیوندی با ثبات بین زن و مرد شناخته می شود که در بستر خانواده و همزمان با آن دچار تغییر و تحولات عمیقی در تمامی ابعاد گشته است.
یکی از عوامل اصلی ازدواج کشش جنسی است که عامل بلوغ درآن نقش اساسی دارد. این سن ازکمی بیش از ۱۲ سال تا ۱۷ سال متغیر است. ولی سن شروع بلوغ به این معناست که فرد می بایست در آن سن ازدواج نماید. بهمین جهت سن پیوند جنسی یا ازدواج درجوامع مختلف و بین زن و مرد متفاوت است.
هرچند ازدواج به عنوان یک عمل ارادی، تابع خواست، تمایلات و دیدگاههای فردی است، اما زندگی اجتماعی انسان و روابط پیچیده او با پیرامونش، ازدواج را تحت روابطی دو سویه با متغیرهای اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و حتی سیاسی قرار می دهد و لذا به عنوان یک پدیده اجتماعی مورد توجه محققین علوم اجتماعی از جمله جامعه شناسان و جمعیت شناسان قرار گرفته است.
نوسانات سن ازدواج برای جمعیت شناسان و مورخانی که به مطالعه دقیق تغییرات آن می پردازند پدیده ای ارزشمند است. آنان بین تغییر در این عامل و تحولات اقتصادی اجتماعی نوعی همبستگی مشاهده کرده اند.
چنانکه ویلیام گود بر این باور است که تغییرات ملموسی در نظام خانواده در جهان در حال وقوع است که همه این تغییرات در نقطه مشترکی با هم تلاقی می کنند که عبارتند از افزایش سن ازدواج، کاهش ازدواجهای ترتیب یافته و افزایش آزادی در انتخاب همسر. به عقیده او پارامترهای ازدواج در جوامع مختلف به همگرایی نزدیک می شوند(گود:۵۷:۱۹۶۳).
بیان مساله
خانواده پایه و اساس شکل گیری هر جامعه ای است. در صورت هرگونه تغییر و تحول در جامعه, بالطبع شاهد تغییراتی در این نهاد نیز هستیم. افزایش سن ازدواج دختران و بروز پدیده تجرد قطعی در بین آنان, از زمره این تحولات است که در نتیجه تغییرات کلان در سطح جامعه حادث شده است.
زمان ازدواج و تشکیل خانواده از عوامل مختلفی تأثیر میپذیرد. توسعه و نوسازی در دنیای جدید با تغییر سریع و قابلتوجه شرایط اقتصادی و اجتماعی افراد, تغییر در زمان ازدواج و تأخیر آن را موجب شده است. فروپاشی نظامهای خانوادگی گسترده, جایگزینی اقتصاد تجاری و صنعتی به جای اقتصاد کشاورزی سنتی, پیچیدهترشدن تقسیم کار اجتماعی, گسترش تحصیلات همگانی و مشارکت بیشتر زنان در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی خارج از خانه, عواملی هستند که در تأخیر ازدواج نقش دارند (محمودیان, ۱۳۸۳: ۴۸).
از طرفی، نباید از نظر دور داشت که پدیده افزایش سن ازدواج و در ادامه بروز تجرد قطعی باعث اختلال در کارکرد طبیعی نهاد خانواده شده و به دنبال این امر بهطور طبیعی شاهد وجود نابسامانی‌هایی در سطح جامعه خواهیم بود. نابسامانی‌هایی چون شیوع انواع فسادهای اجتماعی، بحران میل جنسی، فرار دختران و … .
منابع
- آشفته تهرانی، امیر(۱۳۷۵) «آمارهای زیستی در ایران و جهان»، تهران، فصلنامه جمعیت، سازمان ثبت احوال، ش۱۵و۱۶.
- آندره، میشل (۱۳۵۴) جامعه شناسی خانواده و ازدواج، ترجمه فرنگیس اردلان، تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- بهنام، جمشید و شاپور راسخ(۱۳۴۸) مقدمه ای بر جامعه شناسی ایران، تهران: خوارزمی.
- تیلر، هوارد. سی(۱۳۶۸) باروری و جمعیت، ترجمه زهرا پور انصاری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- ساروخانی، باقر(۱۳۷۰) مقدمه ای بر جامعه شناسی خانواده، تهران: سروش.
- سازمان برنامه و بودجه (۱۳۷۸)«اولین گزارش ملی توسعه انسانی»، مرکز مدارک اقتصادی و اجتماعی و انتشارات.
- گیدنز، آنتونی(۱۳۷۳) جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشرنی.
- مرکز آمار ایران(۱۳۸۳) تحلیلی بر ویزگیهای ازدواج در ایران، چاپخانه مرکز آمار ایران، دفتر انتشارات و اطلاع رسانی.
- مرکز آمار ایران (۱۳۸۱)«آمارگیری از ویژگیهای اجتماعی اقتصادی جمعیت خانوار»، تهران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی.
- مرکز آمار ایران (۷۵-۱۳۴۵)«نتایج سرشکاری عمومی نفوس و مسکن»، تهران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی.
- موسوی بلادی، صدرالدین(۱۳۷۸) «بررسی تحول ازدواج در ایران»، تهران، فصلنامه جمعیت، سازمان ثبت احوال، ش۲۷و۲۸.
