تعداد صفحات : ۴۴ | قابل ویرایش
شناخت ریشه های به وجود آورنده استرس:
در یک تقسیم بندی خاص عوامل استرس زا به دو دسته فردی و گروهی تقسیم شده‌اند. عوامل فردی حاصل خصوصیات و ویژگیهای فردی است و عوامل ایجاد کننده گروهی زاییده روابط جمعی است. بر این دو عامل می‌توان عامل توارث و خانواده را نیز اضافه کرد.
در تقسیم بندی دیگری عوامل فشارزا را به عوامل درون‌سازمانی و عوامل برون سازمانی تقسیم شده‌اند عوامل درون سازمانی را می‌تاون نوعی عوامل فشارزای گروهی به شمار آورد زیرا در محیط سازمان فرد ناگزیر به داشتن ارتباطات جمعی بوده و متقابلاً گروه نیز در او اثر دارد.
بنابراین به طور کلی می توان عوامل فشارزا را به پنج دسته عوامل ارثی ، خانوادگی، فردی، محیطی و سازمانی تقسیم کرد.
الف) عوامل ارثی:
بر طبق این نظریه بیماری پذیری ارثی یا عارضه عضوی زمینه‌ساز و همچنین رویداد و حادثه پرفشار، هر دو برای به وجود آمدن علائم بیماری روان تنی لازم تشخیص داده شده است.
ب) عوامل خانوادگی:
آدلر دریافت که در خانواده‌های کم درآمد تجارب پرفشار و وضع بد اقتصادی عملاً اثر مثبت روی نوجوانان داشته است چنان که آنها مستقل تر، کاردان تر و مسئول تر از همسالان خود در خانواده های مرفه بودند و در زندگی نیز موفقیتشان بیشتر بود.
چنان که اغلب به دانشگاه راه بافته و در کار خود موفق تر و در ازدواج خوشبخت تر به نظر می‌رسیدند.
در همین راستا کودکان کوچکتر با اتکا بیشتر به والدین خود علائم منفی فشار روانی را نشان می‌دادند و در مقابل تحت فشار بودن پدر و یا مادر ( یا تنش پدر و مادر) آسیب‌پذیر بودند و در خلال ایام پرفشار خصومت آنها قابل پیش‌بینی بود.
ج) عوامل فردی:
حوادث زندگی: رویدادهای پرفشار زندگی از قبیل مرگ فرد مورد علاقه ، طلاق یا جدائی همسر، جدا زندگی کردن از همسر، درگیرهای زندگی روزانه، شرایط و رویدادهای مربوط به کار و اوضاع خاص محیط مادی و معنوی توان به فشار روانی مربوط به سن اشاره کرد.
دو پژوهشگر به نامهای دکتر توماس هولمز و دکتر ریچارد راه مقیاس را مطرح کرده‌اند که نشان می دهند نتایج این تغییرات قابل توجه به حساب می‌آیند.
درگیریهای زندگی روزمره : زندگی روزانه افراد پر از منابع فشار آور جزئی بی‌شمار است که به نظر می‌رسد شدت نسبتاً کم آنها با تکرار بسیار زیادشان جبران می‌شود.
مطالعات انجام شده در داخل
- بابائی ۱۳۶۹: به عامل خستگی اشاره نموده‌اند و آن را به عنوان عامل اساسی در استرس پزشکان برشمرده‌اند آنها همچنین اظهار داشتند که عدم اطمینان اضطراب در مورد تشخیص بیماریها و احساس مسئولیت بیماریها و یا احساس مسئولیت در قبال بیماران با تعیین میزانی از عملکرد عرضه‌ای مورد نیاز برای بیماران از مهمترین عوامل هستند که باعث استرس می شوند.
- در سال ۱۳۷۱ مطالعه ای در مورد مدیران و سرپرستان بخش صنعت در یک نمونه ۹۰ نفری در ایران صورت گرفته است. این مطالعه حاکی از اینست که جامعه مورد بررسی به نحوی با فشر روانی غیر قابل تحمل که زندگی عادی آنان را مختل نموده‌اند مواجه بوده‌اند.
- معماریان ۱۳۷۲: از توانایی مقابله با فشارزایی های زندگی، تحقیقی را به عمل آورده که نشان می‌دهد افراد هرچه با تجربه تر باشند قدرت کنترل خود را بیشتر از سایر افراد کم تجربه دارند نتیجه این تحقیق نشان می دهد که تجربه و افزایش سن اگر توأم با وضعیت روحی – روانی خوب در فرد آن هم از اوایل زندگی باشند می‌تواند اضطرابها و استرسهای شکننده را کنترل و مهار کنند.
- ملکوتی و همکاران ۱۳۷۳: در تحقیق خود که در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان انجام شد رابطه استرس شغلی و کاهش بهره وری کارکنان را در سطح یک درصد معنی دار می دانند. همچنین میزان استرس ، افسردگی و اضطراب کارکنان خدمات بالاتر از کارکنان دارایی بوده است و بیشترین عوامل استرس زا ترس از اشتباه در کار عدم درک مشکلات شغلی کارکنان توسط رئیس و احساس حقارت نسبت به شغل محول شده گزارش گردیده است.
- عابری ۱۳۷۴: نشان داده که اضطراب در تأثیرش منسجم ظاهر می شود هیچ تفاوتی میان رؤسای مرد و یا زن و سن و رشته تحصیلی آنها و یا در این که رؤسا با هیأت علمی وارده انطباق داشته باشند ( به جز در عامل همسانی شغلی) مشاهده نشده است.
- کیانی ۱۳۸۰: به منظور آزمون این فرضیه که افزایش فشارهای عصبی باعث کاهش بهره وری فردی مدیران می شود. از بین مدیران جهاد سازندگی استان فارس نمونه ای ۱۰۰ نفری بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و میزان استرس را با یک پرسشنامه بدست آورد و اعتبار آن از طریق آزمون اعتبار پرسشنامه بررسی شد و به وسیله تکنیک های آزمون علامت و تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه به تجزیه و تحلیل نتایج پرداخت و نتایج فرضیه آزمون شد رد نشد و اثبات شد.
- احمدزاده ۱۳۸۴: بیان می‌کند که طی بیست سال اخیر، افراد زیادی نگرانی خود را از استرس شدیدی که اساتید گزارش کرده اند ابراز داشته اند. در واقع شماری از گزارشهای دولت درباره میزان استرسی که معلمان متحمل شده بودند این موضوع را برجسته تر کرد.
