پایان نامه مقایسه میزان هوش هیجانی و جنسیت دانشجویان دانشگاه پیام نور

تعداد صفحات: ۶۳ | قابل ویرایش

فهرست مطالب

‌

چکیده

تحقیق حاضر به منظور مقایسه میزان هوش هیجانی و جنسیت دانشجویان دانشگاه پیام نور اندیمشک با هدف مقایسه هوش هیجانی و جنسیت انجام گرفت. جامعه پژوهش تمامی دانشجویان دانشگاه پیام نور اندیمشک بود. از میان این افراد ۸۰ نفر که شامل ۴۰ مرد و ۴۰ زن بود به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری این پژوهش از نوع در دسترس بود. برای اندازه گیری میزان هوش هیجانی از آزمون بهرهیجانی بار- ان که بوسیله سموعی در سال ۱۳۸۳ برای جامعه ایرانی هنجاریابی شده است، استفاده شد.

برای آزمودن فرضیه های پژوهش از آمار توصیفی و روش t  برای گروههای مستقل استفاده شده است. نتایج بدست آمده یکی از فرضیه های تحقیق را تأیید نموده که مؤلفه همدلی بود و مابقی فرضیه ها رد شدند و این نشان دهنده این موضوع است که هیچ رابطه ای بین هوش هیجانی و جنسیت دانشجویان دانشگاه پیام نور اندیمشک وجود ندارد.

‌

مقدمه

هوش یکی از جالبترین مباحث در طول حیات علمی بشر بوده که در برگیرنده تعادیف متعددی است. «زیرا هوش کیفیتی محسوس نیست بلکه سازه ای فرضی است یک مفهوم انتزاعی و مجرد» ( میلائی فر ، ۸۳ ).

رشد بسیار بالای خردورزی در انسان موجب فاصله زیاد او با اجدادش شده ولی از نظر عواطف با انسان های اولیه تفاوت چندانی نکرده است. هنوز عکس العمل فرد در قبال خشم، جریان یافتن خون به سمت دستها و پاها و تندتر شدن ضربان قلب می باشد، در برابر ترس خون به سمت عضلات اسکلتی بزرگ مانند عضلات پا جریان یافته و گریختن را آسان می کند و در نتیجه صورت رنگ می بازد، در برابر عشق نیز دچار انگیختگی پاراسمپاتیکی شده که واکنشی ازآرامشی کلی و خرسندی را پدید می آورد و در هنگام تعجب ابروها را بالا برده تا میدان دید وسیع تری داشته باشد.

هیجان ها در افکار، اولویت ایجاد می کنند، حافظه را شکل می دهند، دیدگاههای مختلف حل مسأله خلق می کنند و خلاقیت را تسهیل می بخشند.(مهر پویافر ، ۸۵)

از نظر بسیاری از فلاسفه و دیدگاههای سنتی روان شناسی مفاهیم «هوش» و «هیجان» دو مفهوم نا مربوط به هم بوده و حتی در مقابل هم قرار می گرفتند. اما تحولات عظیمی که در حوزه های هوش و هیجان رخ داد دید گاههای سنتی را زیر سؤال برده و بر ارتباط نزدیک و در هم تنیده هوش و هیجان تأکید نمود.

از پیشگامان این تحولات در حوزه هوش ؛ گاردنر(۱۹۸۳) ، اشتنبرگ (۱۹۹۶) و برکینز (۱۹۹۵ ؛ به نقل از مهر پویافر ۸۵ ) بوده و در حوزه هیجان نیز کشفیات ژوزفالی دوکس (۱۹۸۹)، آوریل و نانلی (۱۹۹۲ ؛ همه به نقل از مهرپویافر ۸۵) تأثیر گذار بود. ولی اولین بار در سال ۱۹۹۰ «سالوی» اصطلاح « هوش هیجانی »  را برای بیان کیفیت و درک احساسات افراد ، همدری با احساسات دیگران و توانایی  انجام اداره مطلوب بکار بود.

این هوش مشتمل بر شناخت عواطف خود و دیگران و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیمات مناسب در زندگی است. به هنگام شکست، در شخص، ایجاد انگیزه می کند و بواسطه ایجاد مهارتهای اجتماعی بالا منجر به برقراری رابطه خوب با مردم میشود. (حسی آبادی ، ۱۳۸۳)

‌

بیان مسئله

سال ها تصور می شد که هوش افراد (IQ)، موفقیت آنان را در زندگی تعیین می کند. مدارس برای ثبت نام دانش آموزان در برنامه های مختلف و همچنین شرکت ها و کارفرمایان برای انتخاب افراد، از آزمون IQ استفاده می کردند. ولی در ده سال اخیر ، محققان دریافتند که IQ تنها شاخص موفقیت افراد نیست. اکنون توجه به سمت هوش هیجانی (EQ) است که به عنوان شاخص دیگر موفقیت افراد محسوب می شود. (سموعی و همکاران ، ۱۳۸۱)

هوش هیجانی نوع دیگر با هوش بودن است و شامل درک احساسات خود برای تصمیم گیری مناسب در زندگی است . (EQ) توانایی کنترل حالتهای اضطراب آور کنترل واکنش است . این به معنی پرانگیزه و امیدوار بودن به کار و رسیدن به اهداف است . به طور کلی (EQ)، یک مهارت اجتماعی است و شامل همکاری با سایر مردم ، کاربرد احساسات در روابط و توانایی رهبری سایر افراد می باشد.  ( همان منبع )

هوش هیجانی نماینده توانایی شخص ، ارزیابی و بیان هیجان بنحو صحیح و سازگارانه می باشد. همچنین شامل توانایی درک هیجان و آگاهی از هیجان ها ، توانیی دست یابی به او و یا ایجاد احساسات ، تسهیل فعالیت های شناختی و عمل سازگارانه، و توانایی تنظیم هیجان ها در شخص و دیگران می باشد. (مایرو سالوی ، ۱۹۹۷ )

به عبارت دیگر هوش هیجانی عبارت از پردازش مناسب اطلاعات می باشد که بار هیجانی دارند و استفاده از آن برای هدایت فعالیت های شناختی مانند حل مسئله و تمرکز انرژی بر روی رفتارهای لازم. اصطلاح مذکور این فکر را انتقال می دهد که راههای دیگری برای با هوش بودن وجود دارد که غیر از تاکید بر تست‌های استاندارد بهره هوشی می باشد.

اینکه فرد می تواند این توانایها را پرورش دهد و اینکه هوش هیجانی می تواند پیش بینی کننده های مهمی برای موفقیت در روابط شخصی، خانوادگی و محل کار باشد. هوش هیجانی در مقایسه با مفاهیم سنتی هوش هیجانی متبلور، اصطلاح امیدوار کننده ای بنظر می رسد. بهمین دلیل هوش هیجانی به روان شناسی مثبت تعلق دارد. ( اکبر زاده ، ۱۳۸۳ )

در روان شناسی ، هوش هیجانی به گروه هوش های به هم مرتبط تعلق دارد و به توانایی درک و کاربرد اطلاعات هیجانی اشاره دارد . به علاوه هوش هیجانی منعکس کننده توانایی نظام هیجانی برای بهبود و افزایش هوش می باشد. (اکبری، ۱۳۸۵ )

مطالعات نشان می دهد که هوش هیجانی با مفاهیم و موضوعات مهمی در ارتباط است. به طور مثال هوش هیجانی با حرمت خود، جرات ورزی، همدردی، رابط بین فردی و حل مسئله ارتباط معناداری دارد. ( بار – ان ، ۱۹۹۷)

هوش هیجانی یک پیش بینی کننده برون دادهای زندگی است . برای مثال مکرراً پیشنهاد شده است که مهارتهای بین فردی بالا با هوش هیجانی مرتبط است و این خود با موفقیت های شغلی مرتبط است ( بار – ان ، ۲۰۰ و ۱۹۹۷ ) و یا پیشرفت دانشگاهی در دانشجویان ممکن است در نتیجه ارتباط بین هوش هیجانی و مهارتهای اجتماعی باشد . در این راستا اسکات و همکاران (۱۹۹۸ ) نشان دادند که صفت هوش هیجانی با معدل بالای تحصیلی مرتبط است . البته این یافته ها با مطالعه بزرگتر و وسیع تر نیوسام و دی و کاتو (۲۰۰۰ ) تکرار نشد.

با توجه به اهمیت هوش هیجانی در زندگی روزمره و بهداشت روان افراد این سوال در ذهن به وجود می آید که هوش هیجانی چه رابطه ای با جنسیت افراد دارد؟

‌

منابع

1. شامرادلو ، مهران (۱۳۸۳) . مقایسه نقش هوش هیجانی و هوش شناختی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پیش دانشگاهی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی
2. گلستان جهرمی ، فاطمه (۱۳۸۳) . بررسی رابطه بین هوش هیجانی و هوش شناختی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان تیزهوش و عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی.
3. جهانگیری ، مالک (۱۳۸۳) . رابطه بین عملکرد خانواده و هوش هیجانی نوجوانان پایه‌های دوم و سوم راهنمایی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم تهران.
4. رق آبادی، علی (۱۳۸۴). بررسی ارتباط هوش هیجانی و بهداشت روانی در دانش‌آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهرستان رشت. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات دانشگاه گیلان.
5. اکبری، مهرداد (۱۳۸۵) . بررسی تأثیر برنامه‌ی مداخله‌ای آموزش جرأت ورزی، حل مسئله و حرمت خود بر هوش هیجانی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی.
6. سیاروجی، ژوزف. فورگاس، ژوزف ؛ مایر، جان . (۲۰۰۳) هوش عاطفی در زندگی روزمره، ترجمه اصغر نوری امام زاده‌ای و حبیب الله نصیری (۱۳۸۳) ، نشر نوشته، اصفهان.
7. دلاور ، علی (۱۳۸۵) . روش‌های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. انتشارات پیام نور.
8. شریف درآمدی، پرویز (۱۳۸۴) . هوش هیجانی – کاربرد هوش در قلمرو هیجان. انتشارات سپاهان.
9. حسن زاده، رمضان(۱۳۸۵) . روش‌های تحقیق در علوم رفتاری ( راهنمای علمی تحقیق). چاپ چهارم، تهران.
10. مهرپویافر، مریم (۱۳۸۵) . رابطه هوش هیجانی با سبک‌های اسنادی. پایان نامه کارشناسی دانشگاه پیام نور اندیمشک .
11. اکبر زاده – نسرین (۱۳۸۳) . هوش هیجانی – دیدگاه سالوی و دیگران. چاپ فیض الاسلام.
12. گلمن (۲۰۰۱) . هوش هیجانی – خود آگاهی هیجانی – خویشتن‌داری – همدلی و یاری به دیگران، ترجمه نسرین پارسا (۱۳۸۳) ، انتشارات رشد.