تعداد صفحات : ۹۳ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان …………………………………………………………………………………………………………………….صفحه
چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………..۸
فصل اول :کلیات تحقیق
۱-۱ : مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۰
۲-۱ : بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………..۱۳
۳-۱ :اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………….۱۴
۴-۱: اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………۱۶
۱-۴-۱ : هدف اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………۱۶
۲-۴-۱ : اهداف فرعی………………………………………………………………………………………………………………۱۶
۵-۱ : فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..۱۶
۶-۱:متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..۱۶
فصل دوم :تحقیقات پیشین
۱-۲ : مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….۱۹
۱-۱-۲ : هویت دینی و دینداری……………………………………………………………………………………………………..۱۹
۲-۱-۲ : نظر اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان درباره کارکردهای دین……………………………………………….۲۰
۳-۱-۲ : ابعاد دینداری…………………………………………………………………………………………………………………..۲۲
۴-۱-۲ : الگوهای دینداری………………………………………………………………………………………………………………۲۳
۱-۴-۱-۲ : الگو دینداری گرهارد لنسکی………………………………………………………………………………………..۲۳
۲-۴-۱-۲ : الگوی دینداری گلاک و استارک……………………………………………………………………………………..۲۵
۵-۱-۲ : الگوهای دینداری در ایران………………………………………………………………………………………………..۲۸
۶-۱-۲ :الگوی دینداری شجاعی زند……………………………………………………………………………………………..۲۹
۷-۱-۲ : مدل دینداری علیرضا شجاعی زند………………………………………………………………………………………..۲۹
۸-۱-۲ : نسل و رابطه نسلی……………………………………………………………………………………………………………۳۲
۹-۱-۲ : پیشینه ی مسایل اخلاقی در پژوهش……………………………………………………………………………………..۳۶
۱۰-۱-۲ : تعریف دین و اعتقاد……………………………………………………………………………………………………..۳۷
۱۱-۱-۲: دین از دیدگاه روانشناسی………………………………………………………………………………۴۲
۱۲-۱-۲: دین از دیدگاه روانسنجی…………………………………………………………………………………………..۵۷
۲-۲:پیشینه تحقیق مربوط به موضوع پژوهش…………………………………………………………………………….۶۳
فصل سوم : روش تحقیق
۱-۳: روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….۷۴
۲-۳: جامعه و نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………….۷۴
۴-۳:روش جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………….۷۴
۵-۳: ابزار اندازه گیری………………………………………………………………………………………………………………….۷۵
۶-۳: روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………………………۷۵
فصل چهارم : نتایج تحقیق
۱-۴ : یافته‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………۷۷
فصل پنجم : بررسی نتایج
۱-۵ :جمع‌بندی و نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………………………………۸۰
۲-۵ :پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………….۸۳
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………۸۴
ضمائم
پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………………………..۸۹
چکیده
هدف این تحقیق زمینه یابی بررسی میزان پایبندی دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی به مسائل دینی میباشد که از طریق پرسشنامه محقق ساخته در ۱۷ سؤال اساسی مطرح گردید. جامعه ی تحقیق مورد نظر دانشگاه پیام نور بود که در مجموع تعداد ۱۰۰ پرسشنامه از روش در دسترس و داوطلبانه جمع آوری شده و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد بین دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی تفاوت معنی داری در میزان دینداری وجود ندارد.
مقدمه
دین از مهمترین مفاهیم تاریخ بشری است که در تمام جوامع و در همه مراحل تاریخی زندگی بشری نقش مهم و موثری ایفا نموده است. تجربه تاریخی زندگی بشر، به خصوص در دوران مدرن حیات انسان به خوبی نشان داده است که دین جزیی جدانشدنی از وجود نسل بشر بوده است.
از این‌رو، در تمامی نقاط جهان و در تمامی طول تاریخ بشر همواره سخن از دین بوده است. حتی در جهان معاصر، که هجمه به دین و پیروان ادیان، به ویژه ادیان توحیدی فراوان گشته است نیز دین شناسی و مطالعه در مورد آن همچنان محوریت خود را حفظ کرده است.
علامه طباطبایی در آثار خویش، تعاریف گوناگونی از دین ارائه نموده است. ایشان در تعریف و شناسایی دین، گاه به معرفی آن به صورت عام و کلی، که همه ادیان اعم از آسمانی و غیرآسمانی را در برگیرد، نظر دوخته و زمانی تنها به معرفی ادیان آسمانی پرداخته است. در آثار ایشان دو تعریف متفاوت از دین وجود دارد:
۱. ماهیت و حقیقت دین به طور عام و فراگیر: در نظر علامه طباطبایی، «دین» روش عملی زندگی در این جهان بر مبنای اعتقاد درباره جهان و انسان به عنوان یکی از اجزای آن است، اعم از اینکه این روش از راه نبوت و وحی گرفته شود، یا از راه وضع قراردادهای بشری.
۲. ادیان الهی و آسمانی: هر چند دین مجموعه قوانینی است که انسان زندگی اجتماعی خود را برای رسیدن به خوشبختی بر اساس آن تنظیم می‌کند، ولی چنین نیست که همه ادیان بتوانند انسان را به سعادت و خوشبختی واقعی و حقیقی برسانند. از اینجاست که ادیان، به ادیان «حق و باطل» یا «الهی و غیرالهی» تقسیم می‌شوند.
علامه طباطبایی ادیان الهی را چنین تعریف می‌کند: «دین الهی، مجموعه‌ای مرکب از معارف درباره مبدا و معاد و قوانین اجتماعی از عبادات و معاملات است که از طریق وحی و نبوت گرفته شده است». علما و اندیشمندان مسلمان دیگری تعاریف گوناگون و گاه متفاوتی از دین ارائه کرده‌اند که از جمله می‌توان به نظرات علامه مطهری، امام خمینی(ره) و دیگران اشاره نمود.
بیان مسأله
جریان پر شتاب مدرنیته در قرن بیستم ، تمامی نهادهای دینی را دچار انفعال کرده بود. نهادها و متفکران دینی سعی داشتند تا آموزههای مذهبی شان را با همبسته با جهان مدرن سازگار سازند اما بر خلاف پیش بینی های صورت گرفته در غرب ، روند عرفی شدن و گسترش مدرنیته نتوانست دین را از عرصه اجتماع حذف کند ولی به علتهای متعددی ، دینداری متنوع شدو اشکال مختلف پیدا کرد . همین مسأله باعث شد که جامعه شناسان دین به بررسی میزان و انواع دینداری بپردازند و عوامل تغییر و روند آن را مطالعه کنند.
با آنکه دین و دینداری از ارکان مهم جامعه مان محسوب می شود و در بین افراد و ساختارها تأثیر گزار است. اما در سالهای اخیر تغییراتی در دینداری افراد مشاهده می شود و از طرفی نتایج مطالعات صورت گرفته برروی این تغییراتدر یک راستا نیستند که این نتایج ناهمخوان، ناشی از عدم بهره مندی از مدل در سنجش دینداری و هم چنین عدم استفاده از مدل بومی برای این امر است. همین نقصان باعث شد تا ما با استفاده از یک مدل بومی مناسب، به بررسی میزان و انواع دینداری در بین دانشجویان بپردازیم.
در این تحقیق ما با استفاده از یک مدل پیشنهادی، به سنجش دینداری دانشجویان پیام نور لامرد که از تنوع و اندازه قابل قبولی برخوردارند،بپردازیم تا با روش علمی،میزان و انواع دینداری دانشجویان و سهم هر یک از انواع در میان آنها مشخص شود.
تحقیق حاضر از نوع گونه شناسی بوده و هدف اصلی آن شناخت انواع دینداری در بین دانشجویان است . در این تحقیقات ، فرضیات تبیینی وجود ندارد و اگر هم بکار رود به سطح نوعی گمانه زنی تقلیل میابند و حداکثر رابطه متغیر وابسته با خصوصیات زمینه ای ( داده های عمومی ) بررسی می شود . بنابراین در تحقیق حاضر فرضیه ای مورد آزمون قرار نمی گیرد.
منابع
۱ـ آرون، ریمون، مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران، نشر علمی فرهنگی، ۱۳۷۷.
۲ـ آزاد ارمکی، تقی و غفاری، غلامرضا، جامعه شناسی نسلی، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۳.
۳ـ انوری، حمیدرضا، پژوهشی راجع به تقدیرگرایی، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۷۳.
۴ـ اینگلهارت، رونالد، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر، تهران، کویر، ۱۳۷۳.
۵ـ اینگلهارت، رونالد، نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی، ترجمه یعقوب احمدی، تهران، کویر، ۱۳۸۹.
۶ـ برگر، پیتر، افول سکولاریزم: دین خیزش گر و سیاست جهانی، ترجمه افشار امیری، تهران، پنگان، ۱۳۸۰.
۷ـ پترسون، مایکل، عقل و اعتقاد دینی؛ درآمدی بر فلسفه دین، احمد نراقی و دیگران، تهران، نشر طرح نو، ۱۳۸۳.
۸ـ پناهی، محمدحسین، «شکاف نسلی موجود در ایران و اثر تحصیلات بر آن»، علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، ش ۱۷، ۱۳۸۳،.
۹ـ توکلی، مهناز، بررسی نظام ارزش‌های دو نسل دختران (نسل انقلاب) و مادران؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی.
۱۰ـ جوادی آملی، عبدالله، دین‌شناسی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۳.
۱۱ـ جوادی آملی، عبدالله، انتظار بشر از دین، قم، اسراء، چ پنجم، ۱۳۸۷.
۱۲ـ چیت سازقمی،گسست نسلی در ایران: افسانه یا واقعیت در کتاب گسست نسلی، به اهتمام علی اکبر علیخانی، تهران، پژوهشکده علوم انسانی جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۳.
۱۳ـ حبیب‌زاده خطبه‌سرا، رامین، بررسی انواع دینداری در بین دانشجویان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۸۴.
۱۴ـ ساروخانی، باقر، دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران، کیهان، ۱۳۷۰.
۱۵ـ سراج‌زاده، حسین و توکلی، م، بررسی عملیاتی دینداری در پژوهش‌های اجتماعی، نامه پژوهش، ش۲۰ و ۲۱، ۱۳۸۰
۱۶ـ سگالین، مارتین، جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، تهران، مرکز، ۱۳۷۰.
۱۷ـ شبستری، محمد، نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران، طرح نو، ۱۳۷۹.
۱۸ـ شجاعی زند، «مدلی برای سنجش دینداری در ایران»، جامعه شناسی ایران، دوره ششم، ش ۱، ۱۳۸۴.
۱۹ـ صفایی‌نژاد، فتحیان، بررسی تأثیر تغییرات اجتماعی ـ فرهنگی بر فاصله نسلی در شهر دهدشت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۲
۲۰ـ طالبان، م، بررسی تجربی دینداری نوجوانان، تهران، وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشی، ۱۳۷۹.
۲۱ـ طباطبایی، سیدمحمدحسین، آموزش دین، قم، جهان آرا، ۱۳۶۸.
۲۲ـ علیخانی، علی‌اکبر، نگاهی به پدیده گسست نسل‌ها، تهران، پژوهشکده علوم انسانی جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۳.
۲۳ـ عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر، چ هفتم، ۱۳۶۹.
۲۴ـ کاظمی، عباس و فرجی، مهدی، سنجه‌های دین داری در ایران، تهران، جامعه و فرهنگ، ۱۳۸۸.
۲۵ـ کوزر، لوئیس، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علمی، ۱۳۷۰.
۲۶ـ گنجی، محمد، تبیین وضعیت دینداری دانشجویان دانشگاه اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۳.
۲۷ـ محمدصادق، مهدی، سنجش دینداری جوانان و عوامل موثر بر آن (دانش‌آموزان سال سوم و پیش دانشگاهی شیراز)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۹.
۲۸ـ مهدی‌زاده، سیدمحمد، «رهیافتی انتقادی به فرهنگ و جامعه نو»، رسانه، سال یازدهم، ش ۱، بهار، ۱۳۷۹.
۲۹ـ یغمایی، محمدتقی، دینداری نوجوانان و عوامل موثر بر آن، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۸۰.
۳۰ـ یوسفی، نریمان، شکاف بین نسل‌ها ـ بررسی نظری و تجربی، تهران، نشر پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۳.
۳۱-افروغ، عماد( ۱۳۷۳ ).دین و قشربندی اجتماعی.تهران:نشر راهبرد.
۳۲- الیاده، میرچا( ۱۳۷۵ ).فرهنگ و دین.ترجمه هیأت مترجمان زیرنظر بها الدین خرمشاهی، تهران:]بی نا[
۳۳-بختیاری، محمدعزیز و حسامی( ۱۳۸۳ ).نظریه های اجتماعی دین.قم: انتشارات مرکز آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
۳۴- توسلی، غلامعباس( ۱۳۸۰ ).جامعه شناسی دین.تهران: انتشارات سخن.
۳۵-جیمز، ویلیام( ۱۳۷۹ ).دین و روان، مذهب از دیدگاه جامعه شناسی. ترجمه مهدی قائمی.تهران: نشر کتب.
۳۶- دورکیم، امیل( ۱۳۸۹ ).صور ابتدایی حیات دینی.ترجمه باقر پرهام. تهران: نشر مرکز.
۳۷-رابرتسون، یان( ۱۳۷۸ ).درآمدی بر جامعه.ترجمه حسین بهروان.چاپ اول، مشهد:آستان قدس رضوی.
۳۸- رفیع پور، فرامرز( ۱۳۸۷ ).توسعه و تضاد.تهران: انتشارات مرکز سهامی انتشار.
۳۹-ریتزر، جورج( ۱۳۸۹ ).نظریه های جامعه شناسی.ترجمه احمدرضا غروی زاد.تهران: نشر ماجد، چاپ اول.
