موانع و محدودیت های گسترش فیزیکی شهرهای کوچک
تعداد صفحات : ۶۹ | قابل ویرایش
گسترش فیزیکی و رشد جمعیتی شهرهای ایران تا چند دهه پیش دارای افزایش هماهنگ و متعادل بود. با بروز تحولات جدید، شهر ها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرفتند.
مقدمه
گسترش فیزیکی و رشد جمعیتی شهرهای ایران تا چند دهه پیش دارای افزایش هماهنگ و متعادل بود. با بروز تحولات جدید، شهر ها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرفتند. این دگر گونیها به شکل افزایش سریع جمعیت و گسترش فیزیکی شتاب آمیز شهرها به صورت نا متعادل و ناهماهنگ بوده است. اگر چه شهر ها دارای گسترش فیزیکی وسیعی بوده اند اما در قالب این گسترش فیزیکی سریع نیز تعادل برقرار نبوده و سطح زیر ساخت های شهری و اختصاص زمین در پیرامون های شهری مناسب به هر یک، تناسب معقول و منطقی برقرار نبوده است.
شهرهای کوچک و میانی به لحاظ نقش و ساختار خود و جمعیت کمتر فشار کمتری بر محیط زیست و منابع طبیعی وارد می کنند. ضمن ایجاد کمترین آلودگی زیست محیطی در خود و محیط های اطراف اغلب شرایط پایداری را در نحو میزان بهره برداری از منابع و سازگار با شرایط طبیعی ارائه می دهند کنترل و نظارت مداوم نیز در آنها تا حدی میسر می گردد با توجه به مسئله رشد بی رویه جمعیت و رشد شهر نشینی سریع ناشی از چالش های اقتصادی و محدودیت منابع طبیعی رشد و گسترش شهرها ی کوچک می تواند نقش بسیار موثری در گسترش شهری ایفا کند.
گسترش پایدار شهری به عنوان جزیی از گسترش پایدار ملی بر پایه استفاده معقول از منابع طبیعی (آب و زمین و هوا…..) امکان پذیر است و گسترش شهری به عنوان جزیی از سیاست ها و گسترش ملی می تواند و باید در خدمت رشد اقتصادی و تامین عدالت اجتماعی قرار گیرد.
به دنبال گسترش زندگی شهری، افزایش تعداد شهرها و جمعیت شهر نشین کنترل و کادر بندی فضای شهری موجب تغییرات فیزیکی بافت ساختمان شده و بالاخره تعیین حدود و مرزهای فضای شهری حوزه های نفوذ شهرها در برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. مسلماً از آنجا که شهر انعکاس و تصویر ی از مجموعه عوامل اجتماعی – اقتصادی یک جامعه به هم پیوسته در یک قلمرو جغرافیایی است لزوماً تغییرات ظاهری بافت شهری و رشد آن در تبعیت از مجموعه عوامل بخصوص مکانیزمهای تصمیم گیری، سیاست شهری، رفاه اجتماعی و بهبود زندگی انسان شکل خواهد گرفت و شکل گیری های جدید در راستای عوامل فوق تحقق خواهد یافت.
بعلاوه در طول دهه ی اخیر برخورد نیروهای اقتصادی و اجتماعی و افزایش جمعیت، ضمن تغیییر نوسازی فضای ساختمان شده ی شهری، نواحی اطراف را نیز در مقیاس وسیع باسیمای کاملاً جدیدی از شهر سازی مدرن به فضای کالبدی شهر افزوده است به این ترتیب تعادل و پیوستگی فضای کالبدی و نقش عناصر مهم آن در هم شکسته است. بنابراین محتوای کلی شهر ها به تدریج تغییر یافته و با گذشت زمان،گسترش اقتصادی تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های مستمر در شکل یابی شهر ها نقش مهمی ایفا می کنند (شالین کلود ۱۳۷۲- ص: ۷- ۸)
منابع و مآخذ
- آسایش حسین ۱۳۷۷ اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای انتشارات دانشگاه پیام نور
- احمدیس، حسن ( ۱۳۷۶، سلسله مراتب شهری، مبانی نظری، نظام شهری انتشارات وزارت کشور
- باسته ژان و درزیرنارد ۱۳۷۰ شهر ترجمه علی اشرافی تهران انتشارات دانشگاه تهران هنرهای زیبا
- بحرینی، حسین ( ۱۳۷۵ ) فرآیند طراحی شهری، تهران انتشارات دانشگاه تهران
- بحرینی حسین ۱۳۷۷ فر آیند طراحی شهری انتشارات دانشگاه تهران
- پایلی یزدی، محمد حسین و رجبی سناجردی، حسین ( ۱۳۷۲ )، نظریه های شهری و پیرامون تهران. انتشارات سمت چاپ اول.
- پور محمدی، محمد رضا ( ۱۳۷۹ )، برنامه ریزی مسکن، تهران، انتشارات سمت
- پور محمدی، محمد رضا ( ۱۳۷۵ )، ( برخی ملاحظات برنامه ریزی و طراحی در بافت فیزیکی مجتمع های مسکونی ). نشریه دانشگده ادبیات تبریز شماره ۱۶۰ و ۱۶۱
- پور محمدی، محمد رضا ( ۱۳۸۲ )، برنامه ریزی کار برای اراضی شهری، تهران، انتشارات سمت
- مایکل تودارو ۱۳۷۷ گسترش اقتصادی در جهان سوم ترجمه غلامعلی فرجادی
- حبیبی، سید حسن ( ۱۳۷۵ ) از شار تا شهر، تهران، انتشارات دانشگده تهران
- حسین زاده دلیر، کریم ( ۱۳۷۱ ) تکنیک و اصول برنامه ریزی شهری، جزوه درسی دانشگاه علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز
۱۳- حسین زاده دلیر کریم ( ۱۳۸۰ ) برنامه ریزی ناحیه ای، انتشارات سمت
۱۴- حسین زاده دلیر کریم ۱۳۷۳ تکنیک و اصول برنامه ریزی شعری دانشگاه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز
۱۵- دریو ماکس ( ۱۳۷۸ ) جغرافیای انسانی ( جلد ۲ ) ترجمه سیروس سهامی، تهران انتشارات رایزن.
۱۶- رضویان، محمد تقی ( ۱۳۸۱ )، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری تهران، انتشارات مشی چاپ اول
۱۷- رهنمایی، محمد تقی ( ۱۳۷۱ )، مجموعه مباحث و روش های شهر سازی، جغرافیا، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی و معماری ایران، چاپ دوم.
۱۸- رهنمایی، محمد تقی، ( ۱۳۶۹ ). مجموعه مباحث و روشهاب شهر سازی جغرافیا. وزارت مسکن و شهر سازی.
۱۹- زنجانی، حبیب الله ( ۱۳۶۳ )، جمعیت و شهر نشینی در ایران، جلد اول، مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی معماری ایران.
۲۰- زنجانی، حبیب الله ( ۱۳۷۶ )، راهنمای جمعیت شهرهای ایران معاونت برنامه ریزی مرکز آمار ایران
۲۱- زنگی آبادی ۱۳۷۱ جغرافیا و برنامه ریزی شهری کرمان مرکز انتشارات کرمان چاپ اول
۲۲- سازمان هواشناسی کشور، سالنامه هواشناسی، ایستگاه سینپوتیک تبریز.
۲۳- سعید نیا، احمد ( ۱۳۷۸ )، کتاب سبز.و جلد چهارم. نظام مراکز شهری و فضاهای مسکونی، مرکز مطالعات. برنامه ریزی شهری وزارت کشور
۲۴- سعید نیا احمد ۱۳۸۳ کاربری زمین انتشارات شهراریها و دهیاریها کشور
۲۵- سلطان زاده، حسین ( ۱۳۶۴ ) مقدمه ای بر تاریخ شهر و شهر نشینی در ایران، تهران، نشر آبی.
۲۶- سلطانزاده حسین ( ۱۳۷۰ ) مقدمه ای بر تاریخ شهر نشینی در ایران تهران، امیر کبیر. چاپ چهارم.
۲۷- شالین کلود ( ۱۳۷۲ ) : دینامیک شهری یا پویایی شهرها، ترجمه اصغر نظریان، مشهد، انتشارات آستان قدس.
۲۸- شکوئی حسین. ( ۱۳۷۴ )، جغرافیای کاربری. مکتبهای جغرافیایی، انتشارات آستان قدس رضوی.
۲۹- شکویی، حسین ( ۱۳۶۵ )، اکولوژی شهر، جغرافیای اجتماعی شهری. انتشارات جهاد دانشگاهی تهران.
۳۰- شکوئی، حسین ( ۱۳۸۷ ) دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، تهران انتشارات سمت.
۳۱- شیعه اسماعیل ( ۱۳۷۳ )، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری. چاپ چهارم انتشارات علم و صنعت.
۳۲- شیعه، اسماعیل ( ۱۳۷۸ ) مقدمه ای بر برنامه ریزی شهری، تهران انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
۳۳- شیعه، اسماعیل ( ۱۳۷۸ )، با شهر و منطقه در ایران. انتشارات دانشگاه علوم و صنعت ایران.
۳۴- شیعه، اسماعیل ( ۱۳۸۰ )، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری انتشارات دانشگاه علوم و صنعت ایران
۳۵- شیعه اسماعیل ۱۳۸۴ با شهر و منطقه در ایران
۳۶- وب سایت ویکی پدیا
۳۷- عزیرپور، ملکه ( ۱۳۷۵ )، توان سنجی محیط طبیعی و گسترش فیزیکی شهر تبریز، پایان نامه دکتری جغرافیای انسانی، دانشگاه تربیت مدرس
۳۸- علیخانی بهلول ۱۳۷۴ آب و هوا ایران انتشارات پیام نور
۳۹- فرید، یدالله ( ۱۳۶۸ )، جغرافیا و شهرسازی، انتشارات دانشگاه تبریز
۴۰ – مجتهد زاده، غلامحسین ( ۱۳۷۷ )، برنامه ریزی شهری درایران، تهران،دانشگاه پیام نور، چاپ دوم
۴۱- محمودی، فرج الله ( ۱۳۷۶ )، ژئومرفولوژی ساختمانی، انتشارات پیام نور
۴۲- مزینی، منوچهر ( ۱۳۸۱ )، مقالاتی در مورد شهر و شهرسازی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
۴۳- مشهدی زاده، دهاقانی ( ۱۳۷۸ )، تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران، تهران انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
۴۴ – موسویان، محمد رضا ( ۱۳۶۷ )، اصول و مبانی معماری و شهر سازی. مرکز مطالعات شهر سازی و معماری وزارت مسکن، چاپ اول
۴۵ – مشهدیزاده ناصر ۱۳۷۳ تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران انتشارات علم و صنعت
۴۶- هادیلی، بهمن ( ۱۳۷۴ )، گسترش فیزیکی شهرها، جزوه درسی مقطع کارشناسی دانشگاه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز.
۴۷ – هاشمی، فضل الله ( ۱۳۷۷ )، حفظ زمین های کشاورزی و باغها در طرح ریزی تهران، مرکز مطالات و تحقیقات شهر سازی و معماری ایران.
۴۸ – هوشیار، حسین ( ۱۳۸۱ )، برنامه ریزی گسترش فیزیکی شهرهای میانه اندام پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
