اصول فقهی حاکم بر مجازات های بدنی
تعداد صفحات : ۸۲ | قابل ویرایش
اصطلاح مجازات بدنی[۱] با این که از حیث لغوی دارای معنی و مفهومی نسبتاً روشن است اما تا کنون در هیچ یک از اسنادی که در خصوص حمایت از حقوق بشر تدوین شده‌اند مورد تعریف قرار نگرفته است.
مقدمه
اصطلاح مجازات بدنی[۱] با این که از حیث لغوی دارای معنی و مفهومی نسبتاً روشن است اما تا کنون در هیچ یک از اسنادی که در خصوص حمایت از حقوق بشر تدوین شده‌اند مورد تعریف قرار نگرفته است. به طور کلی به وارد آوردن هر گونه صدمه یا آسیب یا ضربه فیزیکی (جسمانی) بر شخصی به جهت اعمال ضمانت اجرای یک سوء رفتار جنایی یا غیر جنایی، مجازات بدنی گفته می‌شود.
نگاهی اجمالی به رویکرد نظام بین المللی حقوق بشر نشان دهنده این نکته است که این نظام تلاش می کند وضع و اجرای مجازاتهای بدنی خشن و شدید را منع نماید.
رویکرد نظام بین المللی حقوق بشر در این خصوص را می‌توان در دو سطح مشاهده نمود. در مرحله نخست، ممنوعیت مجازتهای بدنی به ویژه مجازاتهای بدنی شدید و خشن را که مغایر با کرامت انسان هستند می‌توان در پرتو اسناد مربوط به ممنوعیت شکنجه و رفتارهای غیرانسانی مشاهده نمود. در این دسته از اسناد به ممنوعیت مجازاتهای ظالمانه، تحقیرآمیز و غیرانسانی تصریح شده است و با توجه به تفاسیر و رویه‌هایی که از جانب نهادهای ناظر به آنها ارائه شده، مشاهده می‌نماییم که برخی از مجازاتهای بدنی در شمار مجازاتهای ظالمانه تحقیرآمیز و غیرانسانی ممنوع، شمرده شده‌اند.
منابع و مآخذ
۱-قرآن مجید
۲-جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق چاپ پانزدم تهران کتابخانه گنج دانش ۱۳۸۴
۳-حبیبی، حسین، مرگ مغزی و پیوند اعضا، قم انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‌چاپ اول ۱۳۸۰
۴-الحر العاملی، الشیخ محمد بن الحسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشرعیه، داراحیاء الثرات العربی، بیروت، لبنان و همین منبع از مؤسسه آل البیت، چاپ دوم، قم ۱۴۱۴ ه.ق
۵-الحلی، حسن بن یوسف بن علی بن مطهر،مختلف الشیعه، دوره دو جلدی، بی تا، بی جا.
۶-خویی،سید ابوالقاسم «مبانی تکلمه المنهاج» مطبعه الادب نجف، بی تا
۷-شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه» جماعه المدرسین، حوزه علمیه قم، بی تا
۸-طباطبایی، علی بن محمد علی «ریاض المسائل موسسه آل البیت علیهم السلام بی تا
۹-الطرابلسی، عبدالعزیز بن البرّاج، معروف به قاضی بن البرّاج المهذب، دفتر انتشارات اسلامی‌وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۶ ه. ق
۱۰-طوسی، ابوجعفر «تهذیب الاحکام» دارالقرآن الکریم، قم ۱۴۱۳ه.ق و همین منبع از دارالکتب الاسلامیه تهران بی تا
۱۱-طوسی محمد بن الحسن «الخلاف فی الاحکام» دفتر انتشارات اسلامی‌وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ۱۴۱۶ه.ق
۱۲-طوسی، محمد بن الحسن، «المبسوط فی فقه الامامیه» المکتبه المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه، ۱۳۹۳ه.ق
۱۳-فاضل لنکرانی،حاج شیخ محمد «جامع المسایل» جلد۱، قم مطبوعاتی امیر، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه. ش
۱۴-الکلینی الرازی، محمد بن یعقوب بن اسحاق «اصول کافی» تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم. ۱۳۶۳
۱۵-کلینی رازی، محمد بن یعقوب بن اسحاق «فروغ کافی» چاپ سوم، تهران، دارالکتب الاسلامیه ۱۳۶۷
۱۶-محقق اردبیلی «مجمع الفائده» جامعه المدرسین حوزه علمیه قم، بی تا
۱۷-محقق حلی «شرایع الاسلام» ج ۴ تهران استقلال، بی تا
۱۸-محمدی، ابوالحسن «حقوق کیفری اسلام،قصاص» مرکز نشر دانشگاهی، چاپ سوم، ۱۳۷۳
۱۹-مروارید، علی اصغر «سلسه الینابیع الفقیه» مؤسسه فقه شیعه، الدار الاسلامیه، بی تا
۲۰-مدنی کاشانی، رضا «القصاص للفقها و الخواص» قم مطبعه العلمیه ۱۴۰۵ه. ق
۲۱-مکارم شیرازی، ناصر، «مجموعه استفتائات جدید» قم، انتشارات مدرسه الامام علی ابن ابیطالب (ع) چاپ اول ۱۳۷۵
۲۲-موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم «استفتائات» قم انتشارات نجات، چاپ اول ۱۳۷۷ ه. ش
۲۳-الموسوی الخمینی، روح الله «تحریرالوسیله» قم، انتشارات اسماعیلیان، ۱۳۸۵ و همین منبع از انتشارا تمکتبه العلمیه الاسلامیه تهران بی تا
۲۴-نجفی، محمد حسن «جواهر الکلام» بیروت، دارالاحیا التراث العربی، بی تا و همین منبع از دارالکتاب اسلامیه تهران ۱۳۷۴
۲۵-هاشمی‌شاهرودی، سید محمود «بایسته‌های فقه جزا»تهران، نشر میزان، چاپ اول ۱۳۷۸
۲۶-سازمان قضایی نیروهای مسلح «ماهنامه دادرسی» سال سوم شماره سیزدهم، فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۸
۲۷-محمد خان هندی، وصی «پیوند اعضاء از دیدگاه شیعه و مذاهب اربعه» فصل نامه طلوع،پاییز ۱۳۸۵ شماره ۱۹ ص ۴۵_۶۲
۲۸-میرهاشمی، سرور «مبانی مشروعیت پیوند اعضا» ندای صادق، زمستان ۱۳۸۵، شماره ۴۴. ص ۹۰_۱۱۱
۲۹-معاونت آموزش قوه قضائیه، نشریه پیام آموزش،نشریه تخصصی، آموزشی، حقوقی، سال هفتم خداد و تیر ۱۳۸۸ شماره ۳۸
۳۰-هاشمی‌شاهرودی سید محمود،«پیوند عضو پس از قصاص» مجله فقه اهل بیت زمستان ۱۳۷۷ شماره ۱۶ ص ۳_۳۱
۳۱-حر عاملی، محمد‌بن‌حسن‌بن‌علی، تفصیل وسایل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ۲۹ جلد، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.
۳۲-طوسی، ابوجعفر محمد‌بن‌حسن، الخلاف، ۶ جلد، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۷ق.
۳۳-عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن‌علی‌بن‌احمد، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، ۱۵ جلد، قم، مؤسسه المعارف الإسلامیه، ۱۴۱۳ق.
۳۴-فیض کاشانی، محمدمحسن‌بن‌شاه‌مرتضی‌بن‌شاه‌محمود، الوافی، ۲۶ جلد، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی(ع)، ۱۴۰۶ق.
۳۵-کلی، جان، تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمه محمد راسخ، تهران، نی، ۱۳۸۵.
