امکان تحقق قتل یا ترک فعل

امکان تحقق قتل یا ترک فعل

تعداد صفحات : ۵۱ | قابل ویرایش

درباره جرم فعل ناشی از ترک فعل اختلاف زیادی بین فقها و حقوق‏دانان وجود دارد مبنی بر اینکه آیا ترک و خودداری می‏تواند عنصر مادی جرم قرار گیرد یا نه؟ عده‏ای با این تصور که ترک و امتناع امر عدمی است و نمی‏تواند سبب امر وجودی قرار گیرد، به این سؤال پاسخ منفی داده و عده‏ای هم این جرم را فاقد عنصر قانونی دانسته‏ اند.

«فهرست مطالب»

عنوان                                      صفحه

چکیده………………………………… ۱

مقدمه………………………………… ۲

کلیات و مفاهیم………………………… ۴

تعریف جرم ترک فعل……………………… ۴

تمایز جرم ترک فعل و جرم فعل…………….. ۶

ترک فعل در حقوق ایران …………………. ۷

ترک فعل در حقوق انگلیس………………… ۱۰

ترک فعل در پیش نویس قانون جزائی………… ۱۲

فعل ناشی از ترک فعل…………………… ۱۲

قتل و ناهنجاری های روانی………………. ۱۹

عنصر مادی جرم ترک فعل و دیدگاه ها………. ۲۱

نفی مطلق…………………………….. ۲۱

اثبات مطلق…………………………… ۲۵

مسئولیت براساس قانون یا التزام شخصی…….. ۲۶

نقد و بررسی………………………….. ۲۷

مسئولیت در صورت وجود رابطه سببیت ………. ۲۸

عنصر قانونی و معنوی جرم ترک فعل………… ۳۳

ترک فعل از نظر قانون مجازات اسلامی و رویه قضایی  ۳۵

ترک فعل از دیدگاه فقها………………… ۴۲

نتیجه گیری…………………………… ۴۸

منابع و مآخذ…………………………. ۴۹

مقدمه

درباره جرم فعل ناشی از ترک فعل اختلاف زیادی بین فقها و حقوق‏دانان وجود دارد مبنی بر اینکه آیا ترک و خودداری می‏تواند عنصر مادی جرم قرار گیرد یا نه؟ عده‏ای با این تصور که ترک و امتناع امر عدمی است و نمی‏تواند سبب امر وجودی قرار گیرد، به این سؤال پاسخ منفی داده و عده‏ای هم این جرم را فاقد عنصر قانونی دانسته‏ اند.

از سوی دیگر، یکی از بهترین راه‏های ایجاد روحیه تعاون و گسترش فرهنگ همکاری در بین آحاد جامعه که در مواقع خطر و اضطرار به یاری همدیگر می‏شتابند، این است که به لحاظ قانونی ملزم به کمک و همکاری شوند و در صورت امتناع از ادای تکلیف، با ضمانت اجراهای کیفری مواجه گردند.

قرآن کریم مخاطبان خویش را تشویق می‏کند که در مواقع خطر و اضطرار، بخصوص خطرات جانی، به کمک همنوعان خویش بشتابند و از اقدامی که سبب سلب حیات دیگری شود، خودداری ورزند؛ تا جایی که کشتن یک فرد بی‏گناه را مساوی کشتن همه انسان‏ها، و نجات جان یک انسان را مساوی نجات همه انسان‏ها دانسته است: «مَن قَتَلَ نَفْسا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعا.» طبق این آیه شریفه، کسی که دست به عمل نجات‏بخش بزند و جان کسی را از خطر مرگ نجات بدهد، مثل این است که همه انسان‏ها را احیا کرده و از مرگ نجات داده است و بعکس، فردی که سبب قتل انسان بی‏گناهی گردد، اعم از اینکه با فعل ایجابی مرتکب این عمل شود یا سلبی، همانند این است که همه انسان‏ها را کشته است. از این آیه شریفه اهمیت جرم فعل ناشی از ترک فعل به خوبی استفاده می‏شود.

از این‏رو، با توجه به اهمیت جرایم ترک فعلی و نقش آن در فرهنگ‏سازی جامعه، لازم است این نوع جرایم به طور دقیق از زوایای مختلف مورد بحث و بررسی قرار گیرد. متأسفانه فقها و حقوق‏دانان، این دسته جرایم را به صورت گذرا مورد بحث قرار داده‏اند.

منابع و مآخذ

اباذرى فومشى، منصور، شرح قانون مجازات اسلامى، تهران، خط سوم، ۱۳۷۹.

ـ ابن حزم، المحلى، قاهره، اداره الطباعه المنیریه، ۱۳۵۲ق.

ـ ابوعامر، محمّدزکى، قانون العقوبات، القسم العام، مصر، ارالجامعه الجدیده للنشر اسکندرى، ۱۹۹۶.

ـ اردبیلى، محمّدعلى، حقوق جزاى عمومى، تهران، میزان، ۱۳۸۲، چ پنجم.

ـ امام خمینى، تحریرالوسیله، قم، دارالعلم، بى‏تا.

ـ امین‏بک، احمد، شرح القانون العقوبات الاهلى، بیروت، دارالعربیه للموسوعات، ۱۹۸۲، ط. الثالثه، ج ۲.

ـ باهرى، محمد و دیگران، نگرشى بر حقوق جزاى عموى، تهران، علمى و فرهنگى مجد، ۱۳۸۰.

ـ بهسینى، احمد فتحى، الجرایم فى الفقه الاسلامى، بیروت، دارالشروق، ۱۹۸۰، چ ششم.

ـ جندى، عبدالمالک، الموسوعه الجنائیه، بیروت، دارالعلم، بى‏تا، ط. الثانیه، ج ۳ و ۵.

ـ حسنى، محمودنجیب، شرح قانون العقوبات القسم العام، بیروت، دارالنهضه العربیه، ۱۹۸۴.

ـ ـــــ ، شرح قانون‏العقوبات اللبنانى، القسم العام بیروت، دارالنهضه العربى، ۱۹۸۴.

ـ خوئى، سید ابوالقاسم، مبانى تکمله‏المنهاج، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئى، ۱۴۲۲.

ـ دهخدا، على‏اکبر، لغت‏نامه، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۲.

ـ زراعت، عباس، حقوق جزاى اختصاصى ۱ جرایم علیه اشخاص، تهران، فکرسازان، ۱۳۸۵، چ سوم.

ـ سعید، کامل، شرح الاحکام العامه فى قانون العقوبات، بیروت، العملیه الدولیه و دارالقافه للنشر و التوزیع، ۲۰۰۲.

ـ صادقى، محمّدهادى، حقوق جزاى اختصاصى (۱) جرایم علیه اشخاص، تهران، میزا، ۱۳۸۲، چ ششم.

ـ عوجى، مصطفى، القانون الجنائى العام النظریه العامه للجریمه، بیروت، مؤسسه نوفل، ۱۹۹۸، ط. الثانیه.

ـ عوده، عبدالقادر، التشریع الجنایى، بیروت، دارالکتاب العربى، بى‏تا.

ـ فاضل لنکرانى، محمّد، القصاص (تفصیل الشریعه فى شرح تحریرالوسیله)، قم، مرکز فقهى ائمّه اطهار، بى‏تا.

ـ گلپایگانى، سید محمّدرضا، مجمع المسائل، قم، مؤسسه دارالقرآن الکریم، بى‏تا.

ـ گلدوزیان، ایرج، بایسته‏هاى حقوق جزاى عمومى، تهران، میزان، ۱۳۸۲، چ هفتم.

ـ مجالى، نظام توفیق، شرح قانون العقوبات، القسم العام، اردن، مکتبه دارالثقافه للنشروالتوزیع، ۱۹۹۸.

ـ محسنى، مرتضى، دوره حقوق جزاى عمومى، تهران، گنج دانش، ۱۳۷۵، ج ۲.

ـ مصباح، محمّدتقى، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، ۱۳۷۹، چ دوم، ج ۲.

ـ مطهّرى، مرتضى، مجموعه آثار، قم، صدرا، ۱۳۷۶، چ پنجم، ج ۵.

ـ میرمحمّدصادقى، حسین، حقوق کیفرى اختصاصى جرایم علیه اشخاص، تهران، میزان، ۱۳۸۶.

ـ نجفى، محمّدحسن، جواهرالکلام، بیروت، داراحیاء التراث العربى، بى‏تا، چ هفتم.