پایان نامه ارتباط افسردگی و شادکامی با سبک های دفاعی در نوجوانان پسر دبیرستان

تعداد صفحات : ۱۰۶ | قابل ویرایش

فهرست

عنوان                                                                                                                                                        صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱

 فصل اول : طرح تحقیق

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..۳

بیان مسله ………………………………………………………………………………………………………………………………………….۴

اهمیت  و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………..۶

فرضیه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………۷

تعریف عملیاتی واژه ها ………………………………………………………………………………………………………………………۸

فصل دوم: پیشنه ی تحقیق

پیشنه نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………۱۲

علل افسردگی در کودکان ………………………………………………………………………………………………………………..۲۲

تظاهرات افسردگی …………………………………………………………………………………………………………………………..۲۲

نشانه های افسردگی …………………………………………………………………………………………………………………………۲۳

تعریف شادکامی ……………………………………………………………………………………………………………………………..۲۵

عوامل موثر بر شادمانی ……………………………………………………………………………………………………………………..۲۷

شادکامی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….۲۸

احساس شادکامی و خوشبختی …………………………………………………………………………………………………………..۲۸

شادکامی و مثبت اندیشی …………………………………………………………………………………………………………………..۳۰

شخصیت برونگرا و شادکامی …………………………………………………………………………………………………………….۳۱

شادکامی و موفقیت ………………………………………………………………………………………………………………………….۳۳

نظریه ها با رویکرد روانشناسی اجتماعی ……………………………………………………………………………………………….۴۰

پیشینه عملی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….۵۵

فصل سوم:روش تحقیق

روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………..۶۷

 جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………….۶۷

نمونه و روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………………………………۶۷

روش جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………………….۶۷

ابزار پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………..۶۷

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات …………………………………………………………………………………………………………..۷۱

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………۷۳

فصل پنجم : بررسی نتایج

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………۸۰

 یافته های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………۸۰

 پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………۸۲

محدودیتهای تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………۸۳

منابع و ماخذ …………………………………………………………………………………………………………………………………..۸۴

پیوست ها

پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………………………………………………..۸۸

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی  ارتباط افسردگی ، شادگامی با سبک های دفاعی در نوجوانان پسر دبیرستانی بود. بدین منظور، از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، ۲۰۰ نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های افسردگی بک ، شادکامی اکسفورد و سبک های دفاعی  استفاده شده است. داده‌های حاصل از اجرای پرسش‌نامه‌ها با استفاده از روش‌های آماری، ضریب همبستگی تجزیه و تحلیل شد.

نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بین افسردگی و شادکامی دانش آموزان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. اما بین دانش آموزان  پسر در سبک های دفاعی و شادکامی تفاوت معناداری وجود نداشت.

نتایج نشان دادند میان شادکامى باسبک های دفاعی رابطه معنادار مثبت و با افسردگى، رابطه معنادار منفى وجود دارد. با توجه به این رابطه، از این پژوهش برآمد که بر اساس منابع مى‏توان ابزارى ساخت که شادکامى افراد را بسنجد. همچنین رابطه معکوس میان شادکامى و افسردگى نشان مى‏دهد که مى‏توان مداخله‏هایى ترتیب داد تا سبک دفاعی  افراد افسرده، به گونه‏اى با تمرین مؤلفه‏هاى شادکامى تغییر کند.

مقدمه

همه ی انسان ها در طول زندگی گرفتار بحران هایی می شوند ولی مسأله ی مهم چگونگی برخورد با آنهاست؛اگر انسان با مفهوم صبر آشنا نباشد نمی تواند در بربر حوادث وناملایمات زندگی دوام آورد وسلامت روان خود را حفظ کند. آموزش صبر به افراد کمک می کند تا تسلیم مشکلات نشده ودر رفع آن بکوشند؛ زیرا هنگامی که فرد در برابر فشار روانی تسلیم شود نشانه های اضطراب،افسردگی ویا هردو دیده می شود وسلامت روانی اش تهدید می شود.

بنابراین به نظر می رسد برای داشتن نسلی مقاوم ضرورت دارد تا فرهنگ صبر از طریق آموزش صبرپیشگی به نوجوانان گسترش یابد وگامی در جهت سلامت روانی جامعه برداشته شود. تحقیقات نشان می دهد اختلالات اضطرابی در ۱۸ـ ۱۵ درصد کودکان و نوجوانان رخ می دهد و در صورت تداوم عامل خطری برای افسردگی ،اقدام به خودکشی وسوءمصرف مواد در بزرگسالی می باشد. درمان های روانکاوی ومراجع محور معمولا در مورد نوجوانان به کار نمی رود و تنها درمان های موثر درمانهای شناختی رفتاری ودرمانهای بین فردی است.

دلبستگی  پیوند عاطفی هیجانی نسبتاً پایداری است که بین کودک و مادر یا افرادی که نوزاد در تعامل منظم ودائم باآنهاست ، ایجاد میشود.فروید براین باور بود که دلبستگی نوزاد به مادر به خاطر تغذیه و رفع نیازفیزیولوژیکی است (سانتراک، ۲۰۰۲ ) هارلو و۲۰۰۲( فرضیه فروید ۱۹۵۹ ؛ نقل از لسترام، ۱۳۸۴ ) زیمرمن را نقض کردند و بیان داشتند در ایجاد و تقویت دلبستگی کودک به مادر، تماس بدنی در مقایسه با تغذیه، عامل۱۹۸۰ ،۱۹۷۳ ،۱۹۶۹ نقل از  مهمتری است.

سپس بالبی (کرین، ۱۳۸۴ ) مفهوم دلبستگی را از دیدگاه تحولی موردارزیابی قرار داد و نظریهاش را براین اساس بناکرد که احساسها و رفتارهای دلبستگی، از قبیل گریه، خنده، مکیدن و چنگزدن، نوزاد را به مادر نزدیک و از خطردور میسازند، و جدایی از مادر، اضطراب و درماندگی کودک را برمیانگیزد.

تجربه‌های واقعی فرد در مورد حساسیت، پاسخگو بودن، حضور فعال مراقب همچنین خلق و خوی کودک و هماهنگی روابط والد- کودک، اساس شکل دهی به سبکهای مختلف دلبستگی (ایمن ، اجتنابی ودوسوگرا)، در خلال سالهای نوزادی و کودکی است(اکبریان ،۱۳۸۳)

تجربه هایی که نوزاد با مراقبش دارد در الگوهای روابط وی با دیگران درونی سازی میشوند و این الگوی عملی درونی شده، تعیین کننده چگونگی مفهوم نوزاد از خود و دیگران است ،مفهومی که بعدها در روابط با دیگران تعمیم می یابد.

بیان مساله

افسردگی یکی از شایع ترین بیماری های نوع بشر است که با علائم مختلف از جمله علائم جسمانی موجب مراجعه به پزشک می شود.حدود ۶در صد ار افراد جامعه مبتلا به افسردگی هستند هر یک از ماوابستگان ،آشنایان و دوستان عزیزی داریم که از افسردگی رنج می برند .

احتمال اینکه هر کس در طول عمرخود به افسردگی دچار شود به طور متوسط ۱۵ درصد و سهم خانم ها  بیشتر از آقایان است .

ما در تحقیق خودبه دنبال این هستیم که ببینیم آیانوجوانان نیز دچار افسردگی می شوند ،یا فقط بزرگسالان هستند که در برخورد با مشکلات به این بیماری مبتلا می شوند زیرا تا همین چند دهه اخیر بسیاری از پزشکان مُنکر این موضوع بودند که کودکان و نوجوانان هم ممکن است دچار افسردگی شوند .

نوجوانان در اوایل نوجوانی کمتر احساسات خود را بروز می دهند و اگر انتقاد یا احساس منفی نسبت به خود داشته باشند ،کمتر بروز می دهند.

بسیاری از نوجوانان افسردگی خود را به صورت خستگی ،بی قراری و تظاهر به بیماری نشان می دهند،ودر حالتهای افراطی به صورت فعالیت های افراطی، به صورت فعالیت های جنسی پرخاشگرانه ونیز رفتار بزهکارانه بروز می دهند .(پناهی ،۱۳۸۲)

 مکانیسم های دفاعی.. فرایندهای ناهشیار درون روانی هستند که وظیفه محافظت از خود  را در مقابل موقعیت های تهدیدآمیز یا استرس زا برعهده دارد. آنها ازطریق اجتناب از اضطراب و یا شیوه ای خاص از مواجهه با اضطراب شرایط روانی را سازمان و بقاء می بخشند.

بنابراین آنها تلاش هایی را در رویارویی با تعارض روانی انجام می دهند و می توانند رفتارهای مقابله ای را تسهیل کنند, ولی استفاده به شیوه ای نامناسب از آنها (همچون انکار، فرافکنی، جابجایی، انزوا)، می تواند رشد روانی را مختل کند و از پاسخ های مقابله ای مفید جلوگیری بعمل آورد.

اختلال های روانی رفتاری که از لحاظ بالینی معنی دار باشد، یا نشانگان روانشناختی یا الگویی که در یک شخص بروز می یابد و با پریشان حالی (نشانه ی دردناک)، ناتوانی (اختلال در یک یا چند حوزه ی مهم کنش وری)، افزایش خطر مرگ، درد، ناتوانی یا از دست دادن آزادی مرتبط است. به علاوه این نشانگان یا الگوها نباید فقط واکنش مورد انتظار به حادثه ی خاصی مانند مرگ یکی از عزیزان باشد.

طبقه بندی بین المللی بیماری ها  ICD (سازمان جهانی بهداشت، ۱۹۹۲، چاپ دهم)، نظام طبقه بندی دیگری است که بیماری روانی را چنین تعریف می کند: «وجود مجموعه ای از نشانه ها و رفتارهاکه به لحاظ بالینی قابل تشخیص باشند. این نشانه ها در بیشتر موارد با پریشان حالی و اختلال در انجام فعالیت ها و وظایف شخصی مرتبط اند.» همانند DSM این طبقه بندی نیز روی پریشانی ای که فرد بیمار، نه افراد دیگر، تجربه می کند، متمرکز است و مجموعه هایی از علائم را ذکر می کند. (کرمی نوری ،۱۳۸۱)

در کار بالینی، استفاده از ملاک های بیماری روانی رویکردی محبوب به شمار می آید. بنابر آنچه تاکنون گفته شد، روشن است که شناسایی مجموعه های نشانه ها در اینجا موضوع مهم و حساسی است. آیا شناسایی آنها بطور پایایی میسر است؟ آیا متخصصان بالینی در قضاوت هایشان توافق دارند؟ هنوز زمان لازم است تا بتوان تصمیم گرفت که آیا این مجموعه نشانه ها روا هستند، یعنی می توانند بین نشانگان متفاوت (با دلایل ودرمان های متفاوت) به خوبی تمایز قائل شوند. روایی  و پایایی مجموعه نشانه ها در ادامه بیشتر بررسی می شود.

اهمیت و ضرورت تحقیق

از آنجا که تقریباًهمه مردم احساس افسردگی داشته اند ،این احساس به تنهایی برای تشخیص خلق و خوی شاد و افسردگی کافی نیست .بررسی های اجتماعی نشان می دهد ۶تا۱۹ درصد کسانی که برای حل مشکلاتشان کمک می خواهند ،افسرده اند .

افسردگی در سراسر دنیا مسئله مهمی است ،در یک بررسی طولی همه کسانی که بین سالهای ۱۸۹۷-  ۱۸۹۵ در ایسلند متولد شدند ،مورد مطالعه قرارداد احتمال یک به هشت وجود داشت که این افراد درمرحله ای از زندگی پیش از رسیدن به سن ۷۵سالگی دچار اختلال افسردگی شده اند .

طی قرن بیستم میزان افسردگی در دوره های تولد گروه های گوناگون افزایش یافته است به نظر می رسد سن شروع افسردگی در هر گروه روتر از گروه قبل است .(کاظمی،۱۳۸۵)

با توجه به تحقیقاتی که در زمینه افسردگی انجام شده و نتایجی که بدست آمده در نوجوانان رفتارهایی مانند زود رنجی ،دروغ گویی،ترس ،نگرانی ،دزدی،فرار از مدرسه و…در صورتی که تداوم پیدا کند،منجر به افسردگی نوجوانان می شود ، ومادر این تحقیق به دنبال آنیم که با وجود پایین آمدن میانگین سنی افراد مبتلا به خلق و خوی افسرده،آیا علاوه بر عوامل محیطی واجتماعی همان گونه که خداوند درکتاب آسمانی وکلام وحی  قرآن می فرمایند:

اِنَّ الَذینَ قالُوارَبُنَّا الله ُثُمَ اَستَقامُوافَلا خُوفٌ عَلَیهِم ولاهُم یَحزَنَون”

هماناکسانی که گفتند :پروردگار ما الله است سپس استقامت کردند پس برای آنهاترسی نیست وآنها اندوهگین نمی شوند .(سوره احقاف آیه۱۲)

آیا آداب ورسوم واعتقادات مذهبی از جمله نماز وقرآن خواندن در رفتار فرد (دانش آموز) ومیزان شادی و نشاط و افسردگی او و همچنیین عملکرد تحصیلی او در مدرسه تاثیر دارد یا خیر.

درمان روانشناختی مبتنی برآموزش صبر گامی در راستای بومی کردن پیشگیری ودرمان اضطراب و افسردگی در نوجوانان می باشد و هدف کلی تحقیق تلاش در جهت افزایش سلامت روانی نوجوانان از طریق مقاوم سازی آن هادر برابر رویدادهای تنش زا، از طریق آموزش صبر می باشد۰

اهداف اصلی عبارتند از  تعیین تاثیر آموزش صبر برکاهش اضطراب، افسردگی وافزایش شادکامی ؛و اهداف فرعی شامل طراحی برنامه ی آموزشی برای مهارت صبرپیشگی و کاربردی کردن این مفهوم با استفاده از فنون روانشناختی و، تهیه و ساخت مقیاسی است که بتوان میزان صبر در افراد را اندازه گیری کرد۰(فرخی ،۱۳۸۵)

منابع

1. آرگیل، مایکل، روان‏شناسى شادى، ترجمه: مسعود گوهرى انارکى، حمید طاهرنشاط‏دوست، حسن پالاهنگ، فاطمه بهرامى، اصفهان، جهاد دانشگاهى واحد اصفهان، چاپ دوم، ۱۳۸۳.
2. آمدى، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، تحقیق: مصطفى درایتى و حسین درایتى، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ دوم، ۱۳۷۸.
3. اکبریان، مهدى و خوشه‏مهرى، گیتى، بررسى رابطه عمل به باورهاى دینى و شادکامى دانشجویان، ۱۳۸۳.
4. پناهى، على‏احمد، بررسى رابطه میزان تقید به نماز و سطح اضطراب دانش‏آموزان سال دوم دبیرستان شهرستان قم، مقطع سنى ۱۶ سال در سال تحصیلى ۸۲ – ۸۱، پایان‏نامه کارشناسى ارشد، کتاب‏خانه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قم، ۱۳۸۲.
5. جوادى آملى، عبداللّه‏، انتظار بشر از دین، تحقیق و تنظیم: محمدرضا مصطفى‏پور، قم، اسراء، چاپ اول، ۱۳۸۰.
6. حیدرى، مجتبى، بررسى رابطه جهت‏گیرى مذهبى و رضامندى از زندگى زناشویى در خانواده‏هاى معلمان مرد شهرستان قم، پایان‏نامه کارشناسى ارشد، کتاب‏خانه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قم، ۱۳۸۲.
7. داودى کهکى، محمدرضا، شادابى و نشاط از دیدگاه آیات و روایات تفسیرى، پایان‏نامه کارشناسى ارشد، کتاب‏خانه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قم، ۱۳۸۲.
8. راستى، على و سیدمحمدرضا تقوى، مقایسه سوگیرى حافظه صریح نسبت به پردازش اطلاعات هیجانى منفى در بیماران مبتلا به اضطراب منتشر، افسردگى اساس و افراد بهنجار، مجله روان‏شناسى، ش ۳۹، ۱۳۸۵.
9. سلطانى زرندى، احمد، بررسى تأثیر روزه‏دارى در ماه مبارک رمضان بر وضعیت روانى، پایان‏نامه دکترى، دانشگاه علوم پزشکى کرمان، ۱۳۷۷.
10. على‏پور، احمد، احمدعلى نوربالا، جواد اژه‏اى و حسین مطیعیان، شادکامى و عملکرد ایمنى بدن، مجله روان‏شناسى، ش ۱۵، ۱۳۷۹.
11. کاظمى، مجید، کریمى، انصارى، نگاهبان، حسینى و وزیرى‏نژاد، تأثیر روزه رمضان بر بهداشت روان و افسردگى دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامى سیرجان در سال ۱۳۸۳، مجله دانشگاه علوم پزشکى رفسنجان، ش۲، ۱۳۸۵.
12. فرخى، حسن، بیژن، گیلانى، رضا زمانى و على‏اکبر حدادى کوهسار، رابطه سبک‏هاى مقابله و اسناد با افسردگى، مجله پژوهش‏هاى روان‏شناختى، دوره ۹، ش ۱و۲، ۱۳۸۵.
13. کرمى نورى، رضا، محمدى‏فر مکرى و یزدانى، مطالعه عوامل مؤثر بر احساس شادى و بهزیستى در دانشجویان دانشگاه تهران، مجله روان‏شناسى و علوم تربیتى، ش ۱، ۱۳۸۱.
14. نوربالا، احمدعلى و احمد على‏پور، بررسى مقدماتى و روایى پرسش‏نامه شادکامى آکسفورد در دانشجویان دانشگاه‏هاى تهران، فصل‏نامه اندیشه و رفتار، سال ۵، ش ۱ و ۲، ۱۳۸۵
15. هادیان‏فرد، حبیب، احساس بهزیستى و فعالیت‏هاى مذهبى در گروهى از مسلمانان، فصل‏نامه اندیشه و رفتار، ش ۲۰، ۱۳۸۴.