تعداد صفحات: ۲۰ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
بافت شناسی ………………………………………………………………………… ……………………………………………………….. ۱
انواع بافت …………………………………………………………………….. ………………………….. ………………………………….. ۱
الف – بافت های مریستمی ………. ……………………………………………………………….. ……………………………………. ۱
تقسیم بندی بافت های مریستمی ………………………………………. ……………………………………………………………….. ۲
ب – بافت های غیر مریستمی یا دائمی ………….. …………………………. ……………………………………………………… ۳
۱ – بافت ساده …………………………………………………………………… ………………………………………. ……………….. ۳
پارانشیم ………………………………………. ………………………………………. ………………………………………. …………… ۳
انواع بافت پارانشیم …………………………. ……………………………………………………………………………………………….. ۳
بافت کلانشیم …………………………………………………………….. …………………………………………………………………… ۴
انواع بافت کلانشیم ……………………………………………….. ……………………………… ……………………………………… ۵
اسکلرانشیم ……………………………………………… ………………………………………. ………………………………………….. ۵
انواع بافت اسکلرانشیم ………………………………….. ………………………………………. ………………………………………. ۵
بافت ترشحی ………………………………………………………………….. …………………………………………………………….. ۶
انواع بافت ترشحی ………………….. ……………………………………… …………………………………………………………….. ۷
۲ – بافت مرکب ………………………………………………………………………………………………………………………………. ۹
بافت های هادی (هدایت کننده) …………………………………………………………………………………………………………. ۹
بافت آوند چوبی …………………………. ………………………………………. ………………………………………………………. ۹
بافت آوند آبکش …………………… ………………………………………. …………………………………………………………… ۱۳
بافت محافظ ……………………….. ………………………………………. …………………………………………………………….. ۱۵
۱ – بافت اپیدرم یا روپوست …………………………………………… …………………………………………………………….. ۱۵
۲ – بافت پریدرم ………………………………………. …………………………………………………………………………………… ۱۶
انواع بافت پارانشیم
۱ – کلرانشیم Chlorenchyma یا پارانشیم کلروفیل دار
بافت تمایز یافته ای است که سلولهای تشکیل دهنده آن حاوی مقادیر زیادی کلروپلاست است و از اینرو مهمترین بافت سنتزکننده مواد در گیاهان می باشد. این بافت در لایههای خارجی سافههای سبز علفی و نیز در برگها به دو صورت پارانشیم نرده ای (Palisade parenchyma) و پارانشیم اسفنجی (Spongy parenchyma) دیده می شود. فواصل زیادی بین سلول ها وجود دارد
۲ – پارانشیم ذخیره ای Storage parenchyma
این نوع پارانشیم وظیفه ذخیره مواد را در گیاهان به عهده دارد و در ریشه، ساقه، دانه و میوه یافت می شود. این مواد ذخیره ای غالباً هیدرات کربن و گاه پروتئین و چربی است. سلولهای تشکیل دهنده این بافت معمولاً شکل مشخصی ندارند و دارای دیواره سلولی نازک می باشند. این سلولها فاقد کلروپلاست بوده و در عوض آمیلوپلاست و لوکوپلاست های دیگری دارند.
۳ – پارانشیم آبی
سلولهای بزرگ این بافت دارای واکوئل های درشتی می باشند که محتوی آب می باشد. این نوع پارانشیم در ساقهها و برگهای گیاهان گوشتی (Succulent) وجود دارد. آب ذخیره شده با موسیلاژ (مواد قندی) همراه بوده و گیاه در مواجهه با خشکی از آن استفاده می کند.
۴ – پارانشیم هوایی Aerenchyma
بین سلولها فضای زیادی وجود دارد که حفرههای پیوسته ای را بوجود می آورند که باعث سبک وزنی و تخلخل اندام ها می گردد و به این ترتیب نفوذ و جریان اکسیژن را در بخش های مختلف گیاه میسر می سازد. در واقع حجم فضاهای خالی بیشتر از حجم سلولهاست. این نوع پارانشیم بیشتر در گیاهان آبزی دیده میشود.
انواع بافت کلانشیم
۱ – کلانشیم حلقوی : Circular collenchyma
دیوارههای سلولی تقریباً به طور بکنواختی ضخیم می شوند.
۲ – کلانشیم گوشه دار یا زاویه ای : Angular collenchyma
رسوب و تجمع مواد در گوشههای سلول دیده می شود. فضای بین سلولی در آنها وجود ندارد.
۳ – کلانشیم صفحه ای یا لایه ای : Lamellar collenchyma
سلولها در لایههای منظم تری قرار دارند و در دیواره برخی از این سلولها تجمع مواد صورت گرفته است.
۴ – کلانشیم حفره ای : Lacunar collenchyma
در این نوع کلانشیم در بین سلولها فضاهای خالی نسبتاً کوچکی وجود دارد که دیواره اطراف این فضاها به شدت سلولزی و ضخیم شده است.
انواع بافت اسکلرانشیم
با وجود تنوع زیادی که در این بافت مشاهده می شود، سلولهای این بافت را در دو گروه تقسیم بندی می کنند:
۱ – فیبرها یا الیاف Fibers
سلولها کشیده و نسبتاً دراز با طول تقریباً یکنواخت و مرده می باشند، که دو انتهای آنها سوزنی و باریک می شود. دیواره ثانوی این سلول ها ضخیم بوده و محوطه درونی سلولها (لومن) معمولاً به صورت مجرای باریکی مشاهده میشوند و در بین سلولها فضای خالی دیده نمی شود. سلولها از طریق منافذی به نام لان با هم ارتباط دارند.
الیاف معمولاً به صورت دستجاتی در نزدیکی آوندهای چوبی و آبکشی مستقر می باشند و روی این اصل، به نام الیاف چوبی و آبکشی معروف می باشند. فیبرهایی که دستجات آوندی را در تک لپهها محصور می کنند، غلاف آوندی (Bundle sheat) نامیده می شوند.
۲ – اسکلرئیدها Sclereids
برخلاف فیبر، شکل سلولهای اسکلرئید بسیار متنوع و گاه عجیب است و بسیاری از آنها به صورت انفرادی در میوهها، گلبرگها و برگها قابل مشاهده می باشند و از اینرو به عنوان یک Idioblast تلقی می شوند (سلولی که در میان سلولهای تشکیل دهنده بافتی واقع شود که ویژگی کاملاً متفاوتی باهم دارند) سلولهای اسکلرئیدی بالغ دیواره ثانوی سختی داشته و کاملاً مرده اند. جنس دیوارهها از ماده ای به نام لیگنین است.
آوندهای ناقص یا تراکئید ها: Tracheids
تراکئیدها از لحاظ ظاهری شبیه به الیاف بوده و باریک نسبتاً طویل و در دو انتها سوزنی می باشند و پشت سرهم قرار می گیرند اما دیواره عرضی در آنها از بین نرفته است و از این جهت آنها را آوندهای ناقص گویند. این سلولها از نظر تکامل جزو ابتدایی ترین سلولهای چوبی به حساب می آیند و به نظر می رسد اولین باری که در گیاهان آوند تمایز پیدا کرده است، این سلولها بوجود آمده اند.
تراکئیدها مرده و توخالی (بدون پروتوپلاسم) هستند و دیواره آنها ضخیم و پکتوسلولزی است که در آنها مقادیر مختلفی از لیگنین به اشکال مختلف رسوب کرده است و لانها در آنها جانبی یا پهلویی است. این سلولها اغلب در گیاهان آوندی پست (مثل نهانزادان آوندی و سرخس ها) و بازدانگان و نهاندانگان دیده می شوند.
این سلولها بر اساس نحوه رسوب لیگنین در دیواره پکتوسلولزی تقسیم بندی می شوند:
۱ – حلقوی در نهاندانگان
۲ – مارپیچی در نهاندانگان
۳ – نردبانی : در نهانزادان آوندی مثل سرخس. تمام زوایای سلول آغشته به لیگنین است علاوه براین در سطوح جانبی نیز لیگنین به شکل خطوطی افقی رسوب کرده است. این سلولها در مقطع عرضی چند وجهی دیده می شوند.