تحقیق حسابداری دولتی

تعداد صفحات: ۸۷ | قابل ویرایش

فهرست تحقیق حسابداری دولتی

فصل اول) کلیات حسابداری دولتی

فصل دوم) حساب مستقل اعتبارات تملک دارائیهای سرمایه ای

فصل سوم) حساب مستقل اعتبارات هزینه ای

فصل چهارم) وجوه مستقل گروه حسابهای سپرده

فصل پنجم) حسابداری درآمد

مسئولیت پاسخگوئی عمومی

مسئولیت پاسخگوئی عمومی سنگ بنای نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت است «هیأت استانداردهای حسابداری دولتی آمریکا GASB» از دیرباز و بالاخص از اوایل نیمه دوم قرن بیستم به بعد در کشورهای پیشرفته و نسبتاً توسعه یافته، پاسخگوئی عمومی به عنوان یکی از مسئولیتهای اساسی مورد پذیرش دولتها قرار گرفته و از همان زمان صاحبنظران حسابداری و امور مالی دولتها اعتقاد داشته اند که نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی بعنوان ابزار اصلی ایفای مسئولیت پاسخگوئی عمومی نقش مهمی بعهده دارد.

بدین ترتیب مفهوم مورد نظر بعنوان شالوده و مرکز ثقل نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی مورد توجه و تأکید قرار گرفته و چارچوب نظری و اصول و استانداردهای حسابداری دولتی در کشورهای توسعه یافته، براساس مفهوم مسئولیت پاسخگوئی عمومی تدوین و نظامهای حسابداری این قبیل کشورها برپایه چارچوب نظری مبتنی بر مسئولیت پاسخگوئی طراحی و به مورد اجراء گذاشته شده است. در فرهنگ لغات مفهوم مسئولیت پاسخگوئی به شرح زیر تعریف شده است:

الزام شخص به توضیح و تشریح همراه با ارائه دلایل منطقی در مورد اعمالی که انجام داده است. مسئولیت پاسخگوئی دو وظیفه کاملاً شخص را دربرمی‌گیرد:

۱-الزام به انجام دادن یک عمل یا وظیفه شخص موسوم به “Responsibility”

۲-الزام به توضیح و تشریح چگونگی انجام مسئولیت از طریق ارائه گزارشهای لازم مبتنی بر دلایل منطقی و قابل اتکا موسوم به “Accountability”

بزرگترین پاسخگو در هر جامعه‌ای، دولت آن جامعه است. دولت منابع مردم را در اختیار دارد پس باید به مردم به عنوان پاسخ خواه، گزارش بدهد که منابع آنها را چگونه مصرف کرده است. ارائه چنین اطلاعاتی توسط دولت از طریق صورتهای مالی امکانپذیر است.

مهم ترین گزارش مالی دولت در ایران «صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور» می‌باشد که توسط وزارت امور اقتصادی و دارائی و شخصاً اداره کل تمرکز و تلفیق حسابها و روشهای حسابداری تهیه و تنظیم می‌گردد و می بایست تا پایان آذر ماه سال بعد برای سال قبل تهیه گردد و در اختیار دیوان محاسبات کشور قرار گیرد.

‌

اصطلاحات و مفاهیم حسابداری دولتی

۱-اعتبار: مبلغی است که برای مصرف یا مصارفی معین بمنظور نیل به اهداف و اجرای برنامه های دولت بتصویب مجلس شورای اسلامی می رسد. (ماده ۷ قانون محاسبات عمومی).

اعتبار مجوزی برای خرید نمی‌باشد بلکه اولاً باید اعتبار لازم تخصیص داده شود ثانیاً مراحل انجام خرج رعایت گردد و ثالثاً سایر قوانین و مقررات حاکم بر معاملات دولتی کاملاً رعایت گردد.

۲-دیون بلامحل: بدهیهای قابل پرداخت سنوات گذشته که در بودجه مربوط، اعتباری برای آنها منظور نشده و یا زائد بر اعتبار مصوب ناشی از رأی مراجع صالحه و یا انواع بدهی ناشی از خدمات انجام شده مانند آب و برق (ماده ۸ ق. م. ع) و جزء اعتبارات بودجه سال بعد پیش‌بینی می‌شود.

۳-تخصیص اعتبار: تعیین حجم اعتباری که برای یکسال یا دوره های معین در سال جهت اجرای برنامه‌ها و عملیات و سایر پرداختها مورد لزوم است. کمیته تخصیص اعتبار در ایران توسط نمایندگان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی هر سه ماه یکبار معمولاً تشکیل می‌شود.

۴-درآمد عمومی: عبارتست از درآمدهای وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و مالیات و سود سهام شرکتهای دولتی و درآمد حاصل از انحصارات و مالکیت و سایر درآمدهایی که در قانون بودجه کل کشور تحت عنوان درآمد عمومی منظور می‌شود. (ماده ۱۰ ق. م. ع)

۵-درآمد اختصاصی: درآمدهایی که بموجب قانون برای مصرف یا مصارف خاص در بودجه کل کشور تحت عنوان درآمد اختصاصی منظور می‌گردد. (ماده ۱۴ ق.م.ع)

انواع حسابهایی که توسط خزانه افتتاح می شود

الف ) حسابهای تمرکزی خزانه

ب) حسابهایی که خزانه برای دستگاههای اجرائی افتتاح می کند و شامل :

• حسابهای غیر قابل برداشت (بانکهای دریافت)
• حسابهای قابل برداشت (بانکهای پرداخت)
• حسابهای دریافت و پرداخت (بانکهای دریافت و پرداخت)

الف) حسابهای تمرکزی خزانه : در اجرای اصل ۵۳ قانون اساسی که مقرر می دارد کلیه دریافتهای دولت در خزانه متمرکز شود خزانه به تعداد لازم حساب تمرکزی نزد بانک مرکزی افتتاح می نماید و دستگاههای اجرائی مکلفند درآمدها و سایر دریافتهای خود را بطور مستقیم یا غیر مستقیم (از طریق حسابهای غیر قابل برداشت) به حسابهای تمرکزی خزانه واریز نمایند و خزانه نیز مکلف است پرداختهای دولت را در غالب اعتبارات مصوب و قوانین مربوط از محل حسابهای تمرکزی به حسابهای قابل برداشت دستگاههای اجرائی (بانکهای پرداخت) واریز نماید.

حسابهای تمرکزی ممکن است یکجا باشد مانند حساب درآمدعمومی و یا به تفکیک منابع نگهداری شود مانند درآمدهای اختصاصی یا درآمدهای شرکتهای دولتی (سودو مالیات آنها)

۱-حسابهای غیر قابل برداشت: ذیحسابان دستگاههای اجرائی به منظور وصول درآمدها و سایر دریافتها به تعداد لازم از خزانه درخواست افتتاح حسابهای غیر قابل برداشت می نماید این حسابها نزد بانکهای دولتی افتتاح و وجوه وارده به آنها غیر قابل برداشت است (فاقد دسته چک) و در پایان روز، هفته، ماه یا موارد مقرر دیگر به حسابهای تمرکزی خزانه واریز می شود.

۲-حسابهای قابل برداشت : ذیحسابان دستگاههای اجرائی به منظور دریافت وجه از خزانه درقالب اعتبارات مصوب تخصیص یافته و یا سایر قوانین و مقررات و همچنین انجام پرداختهای مربوط، از خزانه  درخواست افتتاح حسابهای قابل برداشت (بانک پرداخت) نزد بانکهای دولتی می نمایند.

وجوه دریافتی از خزانه به این حسابها واریز و پرداختهای دستگاههای اجرائی با استفاده ازچکهای در امضاء ( امضاء بالاترین مقام دستگاه و امضاء ذیحساب یا مقامات مجاز از طرف وی) عهده این حسابها صورت می گیرد.

واریز تنخواه گردان حسابداری اول دوره

حالت اول (تسویه نقدی) اگر تا پایان سال به میزان تمام تنخواه گردان حسابداری اولی دوره وجه در حساب بانک موجود باشد می‌توان تنخواه حسابداری را نقداً واریز و بشرح زیر ثبت می شود:

تنخواه گردان حسابداری         **

             بانک پرداخت…     **

بابت واریز تنخواه گردان حسابداری به حساب خزانه

حالت دوم (تسویه پایاپائی): اگر قرار بر تسویه تنخواه گردان حسابداری اولیه باشد، درخواست وجهی که به خزانه ارسال می‌شود شامل مجموع پرداختهای انجام شده باضافه رقم تنخواه گردان اولیه حسابداری است که باید تسویه گردد. که به این درخواست وجه، درخواست وجه پایاپای می‌گویند و زمانیکه خزانه در خواست وجه پایاپای را تایید کرد، تنخواه‌گردان حسابداری اولیه بدهکار و درخواست وجه پایاپای بستانکار می شود. از این به بعد،‌مانده حساب تنخواه‌گردان حسابداری بعنوان بدهی به خزانه تلقی نمی‌گردد.

درخواست وجه           ۱۳۰۰

         تنخواه گردان حسابداری         ۱۳۰۰

و زمانیکه خزانه، درخواست وجه پایاپایی را تائید کند، ثبت ذیل انجام می شود:

بانک پرداخت …            ۳۰۰

تنخواه گردان حسابداری         ۱۰۰۰

             درخواست وجه      ۱۳۰۰

نکته) از ابتدای سال ۱۳۸۱ واریز وجوه مصرف نشده بعنوان یکی از اقلام واگذاری دارائیهای مالی طبقه‌بندی شده است. با توجه به اینکه واگذاری دارائیهای مالی در قانون بودجه بصورت سرجمع پیش‌بینی شده است.