تعداد صفحات: ۱۹۸ | قابل ویرایش
کاربرد درزهای ساخت (درزهای اجرایی)
در هر توقف عملیات بتن ریزی که موجب سخت شدن بتن می‌گردد درز ساخت (درز اجرایی) بوجود می‌اید. بطور کلی هر گاه زمان قطع بتن ریزی از۳۰ دقیقه تجاوز کند باید ان نقطه را یک درز اجرایی بحساب اورد. مگر انکه حالت خمیری بتن با تدابیری به ان بازگردانده شود. درز ساخت ممکن است دارای وضعیت‌های مختلفی باشد ولی معمولاًقائم یا افقی است.
معمولاًسعی می‌شود محل یکی دیگر از انواع درزها منطبق گردد. در تیرها و شاه تیرها درزهای ساخت باید تقریباًعمود بر محور این اعضا بوده وهیچگاه با محور عضو موازی نباشد. درز ساخت می‌تواند در اعضا وقطعات بتن ارمه در محل لنگر خمشی ماکزیمم قرار گیرد زیرا در این اعضا تنش‌های کششی توسط فولادهای کششی تحمل می‌شوند.
درزهای اجرایی نباید در محلی که قرار است بتن تحمل برش نماید قرار گیرند. بنابراین در ساخت اعضای خمشی اگر قرار است بتن ریزی در بیش از یک مرحله صورت گیرد باید ترتیبی اتخاذ شود که قطع بتن ریزی در مجاورت تکیه گاه نبوده بلکه در نزدیکی وسط دهانه باشد.
تیرها ،شاه تیرها ،دالها، سرستونهاومانند آنهاهمگی قسمت هایی از یک کف بحساب می‌ایند که باید در یک مرحله بتن ریزی شوند. بتن ریزی ستونها اجباراًدر تراز هر طبقه در محل سرستون یا تیر متوقف می‌شود. درزهای ساخت عموماًدر ساختمانهای بتونی کاربرددارند. درزهای ساخت باید در محل های مناسب وزیر نظر دستگاه نظارت تعبیه شوند.
درزهای انقباضی
این درزها معمولاً به منظور جلوگیری از بروز ترک‌های ناشی از جمع شدن بتن تعبیه می‌شوند. اگردر فواصل معین درز انقباض در نظر گرفته نشود روی سطوح پیاده روها یا دیوارهای بتنی ترک‌هایی پدید خواهد امد. ارماتورها درزهای انقباضی که محلشان بطور صحیح انتخاب شده باشد می‌توانند مانع بروز ترک شوند.
عملکرد این درزها بصورتی است که انقباض طرفین درز در محل درز متمرکز می گردد. در حقیقت این درزها دارای نوعی عدم پیوستگی عمومی هستند لیکن شکاف اولیه‌ای بین بتن دو طرف درز وجود ندارد. در روسازیها جائی که دارای عرض بیش از ۷۵/۳ متر نباشد درزهای ساختمانی بین نوارهای مجاور جوابگوی نیاز برای جمع شدگی طولی خواهد بود.
برای سنگدانه‌های گرانیتی واهکی فاصله درزهای روسازی معمولاًبین ۶ تا ۹ متر است. برای مصالح سنگی سیلیسی وروباره‌ها این فاصله ۸/۴ تا ۶ متر است. در صورت تردید باید فاصله درزها کمتر اختیار شود.
در فاصله حدود ۳۰ متر از انتهای ازاد روسازی و۱۸ متر از هر درز انبساط، درمحل هایی که قفل وبست دانه‌ها کم باشد،درزهای انقباض پدید خواهند امد، در این نقاط باید زبانه هایی (که یک طرف آنهابه بتن پیوستگی کامل دارد وطرف دیگر در غلافی بدون اصطکاک حرکت میکند،یا هر وسیله دیگری که قابلیت انتقال بار در جهت عمود بر زبانه را داشته باشد)تعبیه شود.
درزهای انبساط
این درزها برای جلوگیری از خراب شدن روسازیها در اثر فشار بیش از حد فراهم ساختن امکان تعمیر قسمتی از جدول‌های بتنی پیاده روهاو نظائر ان تعبیه می‌شوند. بطور کلی این درزها برای تامین امکان انقباض وانبساط ناشی از تغییرات درجه حرارت بطوری مه در نقاط مختلف ساختمان ترک خوردگی ودر مقاطع سازه تلاشهای ثانوی زیاد، ایجاد نشوند، تعبیه می‌گردند.
عملکرد این درزهاباید بگونه‌ای باشد که انبساط وانقباض طرفین درز کاملاًهمساز شوند،لازمه چنین درزهایی این است که هیچگونه پیوستگی در طرفین درز برقرار نباشد، چنین درزهایی باید باکمترین مقاومت در مقابل اتقباض وانبساط قادر به باز یا بسته شدن باشند.
عموماًاین درزهادرتمام قسمت‌های سازه بطور پیوسته قرار گرفته واز کف تا سقف ادامه می‌یابند، برای حصول اطمینان از جدایی کامل دو قسمت مجاور رعایت این مسئله ضروریست.
اجرای درزهای ساخت
این درزها درساختمان‌های بتنی کاربرد دارند وان هنگامی است که بتن ریزی دو قسمت مجاور وچسبیده بهم در دو زمان مختلف صورت گیرد ،به سطح تماس بتن خمیری جدید وبتن سفت قدیمی سطح واریز با درز اجرایی گفته می‌شود.
موقعیت وشکل باید از قبل پیش بینی شده باشد تعیین محل درز نباید به تصادف وپیشرفت کار بتن ریزی واگذار می‌شود بلکه باید قبل از شروع کار ودر هنگام تهیه برنامه زمان بندی بتن ریزی ،تغییر لازم در مورد درز اجرایی اتخاذ شده باشد.
دستیابی به پیوستگی کامل بین دو سطح بتنی در یک درز ساختمانی ضروری است. از این روع در درزهای ساختمانی معمولاًسعی می‌شود در حالی که بتن ریخته شده یک طرف درز نارس است یک لایه سطحی از ان برداشته شود بصورتی که دانه‌ها نمایان شده وسطحی ناصاف وزیر منظم حاصل گردد.
این وضع را می‌توان با پاشیدن اب یا مخلوط اب وهوا،با فشار لازم واستفاده از برس سیمی ایجاد نمود تا زمانی که قرار است بتن طرف دیگر درز اجرا شود باید سطح بتن اولیه مرطوب نگه داشته شود.
بجز سطح خود درز که باید چند ساعت قبل از عملیات مراقبت از ان قطع گردد بصورتی که نوعی خشکی سطحی وکم عمق در سطح درز پدید اید. در بتن ریزی‌های حجیم باید از سطوح واریز خیلی بزرگ اجتناب شود. این سطوح باید بصورت پلکانی یا شکسته احداث شوند، ایجاد سطوح واریز قائم باید بوسیله قالب موقت صورت پذیرد.
منابع و مأخذ
۱- مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (نشریه شماره ۵۵)
انتشارات سازمان برنامه و بودجه
۲- تکنولوژی ساختمان جلد اول تا چهارم، مترجم اطیابی، ناشر: جویبار
۳- ساختان سازی جلد اول تا پنجم، مترجم اطیابی، ناشر: جویبار
۴- خودآموز بنایی با بتن ناشر: مترجم
۵- مقررات و معیارهای طراحی و اجرایی، جزییات تیپ ساختمانی جلد اول و دوم (نشریه شماره ۱۶۷) انتشارات سازمان برنامه و بودجه
۶- تعمیر و نگهداری ساختمان تألیف حسین زمرشیدی انتشارات زمرد
۷- راهنمای کاشیکاری ترجمه نصرت الله یوسفی انتشارات فنی ایران
۸- نقاشی و تزئینات ساختمان مترجم: اعظم نورالله خانی انتشارات فنی ایران
