تعداد صفحات: ۱۰۷ | قابل ویرایش
فهرست
مقدمه ۱
پیشگفتار ۲
فصل اول «تشکیل خاک»
- تشکیل ساختمان خاک ۵
- عوامل بیولوژیکی در تشکیل خاک ۱۱
- بافت خاک ۱۲
- تکامل خاک ۱۴
فصل دوم «خواص خاک»
- خواص فیزیکی خاک ۱۷
- ترکیب شیمیایی خاک ۲۰
- مواد آبی خاک ۲۲
- مواد معدنی خاک ۲۵
فصل سوم «فعالیت خاک و رابطه خاک با فاکتور های محیط زیستی»
- روشهای تعیین درجه فعالیت بیولوژیکی خاک ۳۰
- اندازه گیری درجه فعالت انزیم در خاک ۳۰
- اندازه گیری تنفس خاک ۳۲
- تهویه خاک ۳۳
- دمای خاک ۳۶
- واکنش خاک ۳۶
- استرکتور خاک و فضای حیاتی ۳۸
فصل چهارم «خاکهای مناسب در چند گیاه مختلف»
- فراهم نمودن شرایط مناسب د رخاک ۴۲
- پیدایش خاک زراعتی ۴۳
- خاک مناسب زراعت چغندر قند ۴۳
- چغندر قند ۴۴
- خاک ماسب پنبه ۴۴
- خاک مناسب کنف ۴۵
فصل پنجم «اهمیت خاک»
- خاک تا چه حد زنده و فعال است ۴۸
- اهمیت خاک از نظر کشاورزی ۴۹
- طبقات خاک از نظر کشاورزی ۵۰
فصل ششم «عناصر موجود در خاک»
- گوگرد خاک ۵۲
- فسفر خاک ۵۵
- پتاسیم خاک ۵۶
- کلسیم خاک ۵۷
- منیزیم خاک ۵۹
- آهن خاک ۶۰
- منگنز خاک ۶۱
- مس خاک ۶۲
فصل هفت «مشخصات مهمترین خاکهای متداول جهان»
- خاک خام ۶۵
- رانکر ۶۵
- اندسینا ۶۶
- پارارندسینا ۶۸
- ترافوسکا ۶۹
- خاکهای غرقابی ۷۰
- خاکهای دست ساز ۷۱
فصل هشت «خاکهای مناطق گرم و خشک»
- عومال تشکیل دهنده خاک نواحی خشک ۷۳
- ویژگی های کشاورزی در خاک مناطق خشک ۷۴
- طبقه بندی خاکهای مناطق و مناطق وابسته به آن ۷۵
- انواع خاکهای مناطق گرم و خشک
انواع خاکهای مناطق گرم و خشک اورتیز دل ۷۵
انواع خاکهای مناطق گرم و خشک لاتوز دل ۷۶
انواع خاکهای مناطق گرم و خشک پلاستوزدل ۷۷
انواع خاکهای مناطق گرم و خشک تراروز ۷۷
- خاکهای کویری ۸۰
- خاکهای شور و قلیا ۸۰
- اثر های نامطلوب شوری خاک ۸۲
فصل دهم «حاصلخیزی و حفاظت خاک»
- حاصلخیزی خاک و طریقه حفظ آن ۸۷
- جنبه های حیاتی حاصلخیزی خاک ۸۸
- فرسایس و حفاظت خاک ۸۸
منابع و مآخذ ۹۵
مقدمه
هر آنگه از خاکزیان و دنیای زنده خاک سخنی به میان‌آید . نظرها به موجودات بزرگ خاکی ، به ویژه انسانها معطوف می گردد . با کمی دقت و تفحص در این باره مشاهده می شود که قسمت اعظم حیات به دنیای زنده غی قابل روئیت در خاک تعلق دارد و نقش انها در مقایسه با موجودات بزرگ ، غیر قابل قیاس است . طبیعتی که در آن زندگی می کنیم دارای شرایط ویژه ای است که برقراری حیات را در آن ممکن می سازد و تدام حیات به ثبات این شرایط و ثبات این شرایط به توازن بیولوژیکی بستگی دارد.
پیشرفت علم موجب گسترش تکنولوژیکی در زمینه های مختلف اعم از میکانیکی و شیمیایی گردید که کشاورزی کاربردی نیز از آن بی بهره نمانده است . بکار گیری این تکنولوژی در کشاورزی مستلزم آشنایی کافی با خاک و تمام متعلقات آن اعم از جندار و بی جان ، اتمسفر و گاز های موجود در آن و هم چنین شرایط زیست محیطی است .
در غیر اینصورت نتیجه آن از هم پاشیدگی توازن بیولوژیکی و تغییر شرایط لازم برای حیات است . نازک شدن لایه اوزن در استراتوسفر و پارگی آن در بعضی از نقاط ، ایجاد بارانهای اسیدی ،آلودگی آبهای زیر زمینی و افزایش و گسترش روز افزون بیماریهای گیاهی حاصل این عدم توجه و آشنایی است . بنا براین کسب اطلاعات بیشتر در زمینه های مختلف علوم کشاورزی لازم بوده و چشم پوشیدن از موفقیت های زودگذر که از طریق مصرف سموم و غیره حاصل می شود ، برای حفظ محیط زیست ، ضروری است.
تشکیل ساختمان خاک
یکی از مهمترین نتایج خاکشناسی شناخت این حقیقت است که خاک نیز مانند موجودات زنده بوجود می آید ، بالغ و پیرو می شود . بوجود آمدن با تخریب سنگهای موجود در سطح زمین شروع شده و مهمترین مواد اولیه آن رااز زمین شناسی سنگهای آتشفشانی از سرد شدن و بلوری شدن گدازه ها بوجود می آیند ، مانند گرانیت و بازالت . از تجزیه سنگهای اولیه و انباشته شدن مواد تخریبی به صورت لایه ها و همچنین سخت شدن مجدد آنها سنگهای رسوبی ایجاد می شوند .
چنانچه سنگهای رسوبی تحت تاثیر گرما و فشار جا به جا شوند (مانند آنچه در چین خوردگی ها مشاهده می گردد ) ، سنگهای دگرگونی بوجود خواهند آمد . از سنگهای اولیه ، توسط فرآیندی تخریب نام دارد ،طی زمانی طولانی خاکهای معینی ساخته می شوند و نسبت به شرکت فاکتور های مختلف در تجزیه سنگها می توان از تخریب میکانیکی – فیزکی و یا بیولوژیکی – شیمیایی نام برد.
مهمترین دلیل تخریب فیزیکی ، تغییرات شدید حرارتی است که از طریق انقباض و انبساط سنگها ، موجب متلاشی دن آنها می شود . یکی دیگر از راههای خرد شدن میکانیکی تصادم و بهم سائیده شدن ذرات در هنگام انتقال به ویژه توسط یخ در دوره یخبندان است.
فعالیت انتقالی ذرات آب و باد امروزه نیز یکی از فاکتور های موثر در تشکیل خاکدانه ها است . اولین تخریب شیمیایی توسط اسید کربنیک موجود در آب انجام می شود که سنگهای کربناتی را حل کرده و بی کربنات تبدیل می نماید.
بافت خاک
دانه های اولیه خاک ممکن است از نظر اندازه با یکدیگر تفاوت زیادی داشته باشند . بعضی از دانه ها به اندازه ای درشت هستند که با چشم غیر مسلح دیده می شوند ، در حالی که بعضی از دانه ها به آن اندازه کوچکند که خواص کلوئیدی از خود نشان می دهند . بافت خاک بیان کننده انداه دانه هایی از خاک است که از نظر کمی و کیفی عالب هستند.
بافت خاک از نظر کیفی مربوط میشود به اینکه خاک چگونه احساس می شود ،درشت درشت و زبر یا نرم و صاف افرادی که طبقه بندی خاک با تجربه اند ،می توانند به سادگی با احساس انگشتان دست بافت خاک را که در طبقه بندی خاک با تجربه اند ،می توانند به سادگی با احساس انگشتان دست بافت خاک را تشخیص دهند . از نظر کمی ، بافت یک خاک به فراوانی نسبی دانه های خاک مربوط می شود.
تاثیر عوامل آب و هوا
در تشکیل خاکها حرارت و رطوبت رل بسیار مهمی را دارد یک رژیم آب و هوایی از این نظر ، شرایط فیزیکو شیمی و حیاتی یکنواختی را به وجود می آورد که مجر به یک نوع خاک مشخص می گردد اما در بین مراحل توسعه و تکامل سنگ مولد بر حسب جنس و قابل نفوذ بودنش تاثیر می نماید .
تغییرات مختلف عمل تولید خاک را بر حسب باران و حرارت می توان به وسیله منحنی های خطی ، لگارتیمی و منحنی های اکسپونانسیل توضیح داد . این روابط در صورت نبودن آزمایشهای مستقیم و طولانی تنها جنبه آماری خواهد داشت .
پیش از هر چیز ضریب شسته شدن قابل دقت می باشد و هنگامی که ما از نواحی مرطوب به نواحی نیمه خشک برسیم مقدار آن کاهش می یابد طبقه تجمع کربناتهای خاکی که در ژرفای مختلف در آب و هواهای خشک دیده می شود در نواحی مرطوب وجود ندارد برای مواد آلی یا آنچه تولید ازت در طبقه سطحی میکند برای منحنی هم حرارت ۱۱ درجه رابطه N=0/00655P-0/023 صدق می نماید (P نزول باران در سال می باشد)
از نظر حرارت ،درجه حرارت متوسط سالیانه با نوع تولید خاک ارتباط اشته زیرا رابطه ای بین حرارت هوا و حرارت خاک موجود است و بطور کلی رنگ با حرارت ارتباط دارد . مقدار کولوئید های رستی که از یک سنک مولد مشابه بوجود می آید با درجه حرارت T بر حسب یک محنی اکسپونانسیل ۱ بالا می رود.
منابع و مآخذ
۱- دکتر حق پرست تنها ، محمد رضا ، ۱۳۷۲ . خاکریزان زراعی . انتشارات دانشگاه رشت منبع (۱)
۲- زرین کفش ، منوچهر و سعادت لاجوری . ناصر . ۱۳۴۸ . علوم خاکشناسی . انتشارات ابوریحانی منبع (۲)
۳- دکتر کدوانی ، پرویز ، ۱۳۵۶ ، حفاظت منابع طبیعی خاک . انتشارات دانشگاه تهران . منبع (۳)
۴- آرنون – آبی . ترجمه کوچکی (۴)و علیزاده الف . ۱۳۶۵ . اصول زراعت در مناطق خشک . انتشارات آستان قدس رضوی مشهد منبع (۴)
دکتر هلیل ، دانیل ترجمه دکتر عاملی (م) و ۱۳۶۰ آب و خاک انتشارات دانشگاه تهران منبع ۵
رستگاری ، محمد علی . ۱۳۷۷ :زراعت عمومی . انتشارات برهمند . منبع ۶
عطائی .(م) . ۱۳۴۷ زراعت . انتشارت دانشگاه تهران منبع (۷)
