تعداد صفحات: ۱۸ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
کاریکاتور چه معنا دارد…………………… ۱
هدف کاریکاتور…………………………… ۲
انواع کاریکاتور و مختصر توضیحی در مورد آنها .. ۲
جایگاه کاریکاتور در مطبوعات ایران ………… ۷
زندگی نامه هنرمند « اردشیر محصص » ………… ۸
مروری بر پیشینه و سیر تحولی کاریکاتور چهره… ۱۱
چهره پردازان ایران و تاریخچه کاریکاتور ……. ۱۴
منابع و مآخذ ………………………….. ۱۸
کاریکاتور به چه معنا می باشد؟
کاریکاتور ارائه تصویری است که از اشخاص و اشیاء که در آن صفات و خصوصیات فرد یا شئی به نحوی مضحک، اغراق آمیز و غیر طبیعی به تصویر در آید. البته ممکن است تنها یک طرح تمثیلی و کنایه ای باشد با این هدف که به جای خنداندن بیننده وی را به تفکر وا دارد.
آنچه که از کلمه کاریکاتور بر می آید این است که یک اثر کاریکاتور معمولا مقداری تخیل و اغراق را در خود آمیخته دارد و مهم تر از آن این است که در بیان هدف خود از اصطلاحات روزمره و عامه به همان شکل متداول بهره می گیرد . شاید اولین کاریکاتور ها در زمان های بسیار قدیم به وجود آمده باشد.
اکثر تاریخ دانان نیز همین عقیده را دارند و به نظر آنها انسان ابتدایی اشکالی را مانند ( گاو ) با طراحی ساده و اغراق آمیز بدون شناخت کاریکاتور رسم می کرد . نقابهایی هم که برای ترساندن یا خنداندن ساخته می شوند جزء کاریکاتور محسوب می شوند.
در هنر باستان کاریکاتور لحن جدیدتری به خود می گیرد و کم کم هویت می یابد مانند کاریکاتور امپراتور کاراکالا که در موزه ایگنون نگهداری می شود همه هنرهای عصر باستان که در آن ها اغراق توام است ولی گویای این نیست که آنها از مالک فقط به دلیل شوخی و خنده استفاده می کردند و نمی توان آنها را یک کاریکاتور دانست. چرا که در پشت همین اغراق ها خصوصیت باطنی افراد را به نمایش می گذاشتند.
کاریکاتور روزنامه ای
برای کاریکاتور روزنامه ای که بخش های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی و … را در برمی گیرد. نامهای مختلفی پیشنهاد و مورد استفاده قرار گرفته است از جمله ژورنالیستی ، تیتر دار ، مطبوعاتی ، زیر نویس دار و … بیش از دو قرن است که کاریکاتوریستها مطبوعات را عرصه ای مناسب برای بیان افکار و عقاید خود و نمایش آثار شان یافته اند ، خاستگاه کاریکاتور ، روزنامه نبوده اما پیگاه طرحهای طنز مطبوعات بوده است.
مهمترین و پایدار ترین نشریه طنز ایران توفیق بود که به سر دبیری حسن و حسین توفیق ۵۰ سال بی وقفه منتشر شد . از مجلات دیگر می توان به نسیم شمال ، کشکول ، بهلول و ملانصر الدین اشاره کرد . عمدتاً خصوصیات و ویژگی های کاریکاتورهای روزنامه ای بدین شرح است:
- در بعد سیاسی ، اجتماعی ، اخلاقی ، ورزشی و … بیان می شوند.
- خطوط مخصوصاً در کاریکاتورهای امروزی ساده است.
- انتقاد رک و صریح است.
- اغراق ، بیشتر در مطبوعات ما ، جنبه کلیشه ای دارد.
- در بالا و پایین طرح نوشته وجود دارد.
- کادرها کوچک و محدود هستند.
- دارای طنز و درک پایین هستند . به عبارتی ساده تر و بهتر قابل هضم برای اقشار عادی جامعه است و با اشعار و امثال کوچه بازاری و طنز های ساده اجتماعی سر و کار دارد.
- موضوع روز را بیان می کنند یعنی دارای تاریخ مصرف هستند.
کاریکاتور بدون شرح
کاریکاتور بدون شرح یا بین‌المللی، همان کاریکاتور بی زیر نویس است که مانند کاریکاتور مطبوعاتی در همه جوامع به عنوان یکی دیگر از تقسیم بندی های مورد قبول واقع شده است. در این نوع کاریکاتور تصاویر خود گویای کاریکاتور و حاصل پیام مورد نظر هستند.
این نوع کاریکاتور مطبوعاتی بیشتر برای نمایشگاه ها کشیده می شوند و موضوعات آن بر خلاف کاریکاتور مطبوعاتی دارای تاریخ مصرف نیستند بلکه کهنه نشدنی و دائم می باشند.
کاریکاتور بدون شرح را نیز کاریکاتور طنز دار نیز می نامند. شخصیت ملانصرالدین یکی از شخصیت های فکاهی ایران ، عراق ، ترکیه و آذربایجان به شمار می رود.
اکثر کاریکاتوریستها از کاریکاتور به عنوان طنز یاد می کنند. در حالی که کاریکاتور قالب طنز است اگر ما دو نوع تقسیم بندی برای کاریکاتور بدون شرح در نظر بگیریم اشتباه است . بهتر است بگوئیم کاریکاتور با مضمون شاد و کاریکاتور با مضمون تلخ (کاریکاتور سیاه نیز گفته می شود).
کاریکاتور دنباله دار
کاریکاتور دنباله دار شامل سلسله تصاویری است که موضوع آن غالبا در کادر کاریکاتور نهفته است . اکنون کاریکاتورهای دنباله دار نقش مهمی نسبت به انواع دیگر در عرصه مطبوعات و جامعه دارند.
اعلانها، آگهی ها ، کارتهای پستال ها و کارتهای دعوت و تمبر ها و … به صورت کاریکاتور دنباله دار نشان داده می شود . لازمه کاریکاتور دنباله دار این است که بیننده نتواند نتیجه حدس بزند و آخر موضوع آن را بفهمد. از عمر کاریکاتور دنباله دار اکنون نیم قرن می گذرد.
در چین قدیم تصاویری دنباله دار برای نمایاندن افسانه‌ها و صحنه های معمولی زندگی بوده است. معمولا در کاریکاتور های دنباله دار موضوع از چپ و بالا شروع می شود . این نوع کاریکاتور ها به دلیل جذابیت بیشترین نفوذ را در مردم دارد.
منابع و مآخذ
- شرح کاریکاتور
- تاریخچه کاریکاتور
- کاریکاتور
- زندگی و گفت و گو با محصص
- سایت های اینترنتی و web های مختلف
