پایان نامه بررسی روند توسعه فیزیکی شهر سرابله

تعداد صفحات: ۱۳۳ | قابل ویرایش

فهرست مطالب

چکیده پایان نامه

خلاصه: بررسی روند توسعه فیزیکی شهر سرابله از سال تأسیس شهرداری ۱۳۴۵ تاکنون و عوامل مؤثر در نامتناسب بودن شهر .

اهداف: شناخت رشد نامتناسب و ناموزون فیزیکی شهر سرابله و ارائه راه­حل­هایی برای توسعه آتی شهر که کمترین مشکلات شهری را داشته باشد، برای رسیدن به توسعه پایدار شهر مطالعات مقدماتی لازم انجام پذیرد و ارائه راه­حل­ها و پیشنهاداتی در راستای رفع مشکلات شهری و رشد و توسعه موزون.

روش­های اجرا: توصیفی- تحلیلی است، نوع تحقیق کاربردی- توسعه­ای است و محدوده مورد مطالعه شهر سرابله می­باشد.

نتایج: توسعه فیزیکی نامناسب و ناموزون رشد پراکنده و گسیختگی در توسعه آن که منجر به ایجاد مشکلات عدیده­ای در راستای خدمات رسانی، زیست محیطی، ناموفق بودن برنامه خاص شهری گردیده است.

شهر سرابله مرکز شهرستان شیروانچرداول در استان ایلام با وسعت ۱۷۳ هکتار و در ارتفاع ۱۰۲۰ متری از سطح دریا در حوزه آبریز چرداول واقع شده است. جمعیت این شهر بر اساس آخرین سرشماری بالغ بر ۸۱۰/۱۱ نفر می باشد.

در این پایان نامه به بررسی روند توسعه فیزیکی شهر سرابله از سال تأسیس شهرداری و تبدیل شدن به شهر به سال ۱۳۴۵ تا کنون پرداخته­ام و بدین منظور با استفاده از روشهای توصیفی- تحلیلی به بررسی این روند پرداخته شده است.

بیان مسئله

هیچ کانون جمعیتی بطور مستقل وجود ندارد و تمام تغییرات داخلی جوامع انسانی از تعلق به مجموعه­هایی که به اصطلاح، فضای جغرافیایی، سیستم یا شبکه  به آنها اطلاق می­شود ناشی می­ شوند.

شهر واحدی است که به لحاظ نقش و سیمای ظاهری در فضای جغرافیایی دارای هویت بوده و محل وقوع آنها در فضا کاملاً مشهود است. از این رو به عنوان یک ساخت اکولوژیکی محسوب می­شود که حرکت و هدایت آن توسط یک نظام اداره می­گردد.

در این میان وظیفه جغرافیدان بررسی و تحلیل ساختار اکولوژیکی شهر به شکل مجموعه­ای از اجزاء و عناصری است که در نظام شبکه در کنار یکدیگر و بصورت سازمانبندی اشکال و جمعیتها با هم روابط متقابل دارند، پس مجموعه شهری در جریان تکامل و توسعه تاریخی خود با توجه به بستر مکانی، زمانی، بعنوان اکوسیستمی نمود پیدا می­کند که در آن روابط خود را به وضوح نشان می­دهند.

تراکم بیش از اندازه جمعیت، تمرکز فعالیتهای و فراوانی ساخت و سازها، رشد و گسترش فیزیکی کانونهای شهری و تخریب اکوسیستم­های طبیعی را در پی داشته است.

هر چند توسعه شهری در کشورهای صنعتی در قرون گذشته به آرامی صورت گرفته است اما در کشورهای در حال توسعه بعد از جنگ جهانی دوم صورت گرفته است و شهرهای جهان سوم با شتاب و سرعت بیشتری از شهرهای ممالک صنعتی توسعه می­یابند.

مقدمه

افزایش روز افزون جمعیت شهرها که از یک سو معلول مهاجرت روستائیان و نیروی انسانی آزاد شده بخش کشاورزی در روستاها و روی آوردن آنها به شهرها و از سوی دیگر معلول رشد طبیعی جمعیت ساکن در شهرها می­باشد.

مسئله تازه­ای را به وجود می­آورد که‌ آن گسترش شهر در تمام اطراف (اعم از متصل یا با فاصله کم از محدوده­ی فعلی شهر) و مخصوصاً در جهاتی است که به علت وجود آب و مرغوبیت و مسطح بودن زمین تمایل به احداث ساختمان در آن زیادتر می­باشد.

شهر نشینی در طول تاریخ که بر پایه سازگاری و تناسب بین محیط زیست و کنشهای انسان در حالت تعادل قرار داشت تا به دنبال دگرگونیهای فنی و علمی به همراه تنوع کارکردهای اقتصادی موجب بر هم خوردن این توازن گردید.

افزایش جمعیت، رشد شهر نشینی، ‌توسعه­ی نیروی کار و فعالیت و بهبود شرایط بهداشتی و در پی آن نیازهای جوامع شهری، میزان اعمال نفوذ و بهره برداریهای انسان را از محیط زیست گسترش داد.

هر گاه این واقعیت مورد توجه مسؤالان قرار نگیرد و برای رشد و گسترش آینده شهر طرح­ریزیهای لازم و بلند مدت انجام نشود بدیهی است که شهر بطور ناهماهنگ و ناموزون گسترش خواهد یافت و اصلاح بعدی آن غیر ممکن یا لااقل پر خرج خواهد شد.

شهر فضایی را تداعی می­سازد که در آن مردم تجمع یافته و زندگی خود را به شکل نسبتاً دائمی بر اساس فعالیتهای اقتصادی منطقه تامین می­سازند، فضای مذکور می­تواند مرکز اقتصادی، تجاری، دولتی، آموزشی و یا ترکیبی از آنها باشد و همین باعث جذب مردم از مناطق غیر شهری می­گردد.

تعریف و مفهوم شهر در ایران

شهر و شهرنشینی روند اجتماعی برجسته­ای است که بیشتر موجب دگرگونی در روابط متقابل انسان با محیط و با انسان­های دیگر شده است. در حقیقت تغییر در واکنش­های انسان­ها نسبت به هم و نسبت به محیط، به تحول و دگرگونی فضایی امکان داده که نمود عینی آن به صورت یک پدیده نو که اصطلاحاً شهر نامیده می­شود، نمایان گردیده است.

مفهوم شهر در دوره­های مختلف تاریخی و مناطق مختلف یکسان نبود و مفهوم آن در هر دوره و مناسب با هر سرزمین تفاوت­هایی را نشان می­دهد. واژه­هایی مانند: پولیس، هگمتانه، پاسارگاد،‌ کهندژ، شارستان، شهر و شهرستان. در ایران شهر چه در دوره باستان و چه در دوره اسلامی پایگاه و جایگاه دستگاه اداری و نظام شاهنشاهی بوده است.

شهر را در فارسی باستان خشت می­گفته­ اند که به معنی قلمرو و پادشاه بوده است. در تعریف عام در واقع شهر سکونتگاهی بوده که هم مرکز اداری یکی از تقسیمات کشوری بوده و هم مسجد جامع داشته است.

شهر به عنوان فضای زنده و پویا در بستر فضا و محیط جغرافیایی تولد یافته و به کمال می­رسد، همچنین شهر پدیده­ای است تاریخی و جغرافیایی که ساخته و پرداخته عواملی است که گذشت زمان و حال بر آن اثر گذاشته است. ساده­ترین تعریفی که از شهر ارائه شده است، شهر را در محلی دائمی،‌ حداقل ده هزار نفر جمعیت می­داند.

در ایران از نظر مرکز آمار نقاطی که جمعیت آن بیش از ده هزار نفر باشد شهر محسوب می­شود. بسیاری از محققان شهر را مترادف با نوعی جامعه تخصصی و غیر کشاورزی می­دانند و فعالیت اقتصادی را مهمترین ضابطه در تمیز شهر از روستا تشخیص داده­اند.

منابع:

۱- آسایش، ح، ۱۳۷۹، اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای، تهران، انتشارات پیام نور.

۲- بدر، ر، ۱۳۷۲، استفاده از GIS و RS در تعیین جهت گسترش توسعه فیزیکی شهر رضی، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.

۳- بهفروز، ف، روش تحقیق در جغرافیا جزوه کارشناسی ارشد.

۴- پاپلی یزدی، سناجردی، ۱۳۸۲، نظریه های شهر و پیرامون، تهران، انتشارات سمت.

۵- پورمحمدی، م، ۱۳۸۵، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، تهران، انتشارات سمت.

۶- توفیق، ن، ۱۳۷۲، طرح ریزی کالبدی در ایران و محورهای اصلی آن، مجموعه مقالات طرح ریزی کالبدی مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.

۷- تولایی، س، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره ۳۳

۸- حبیبی، م، مسائلی، ص، ۱۳۷۵، سرانه فضاهای شهری، انتشارات سازمان ملی زمین و مسکون.

۹- حبیبی، م، ۱۳۷۵، از شار تا شهر، انتشارات دانشگاه تهران.

۱۰- حسن نژاد عمرانی، م، ۱۳۸۶، بررسی روند توسعه فیزیکی شهر آمل، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

۱۱- رضوانی، ع، ۱۳۷۰، نقش عامل طبیعی در مکان یابی جغرافیایی شهرهای ایران، هفتمین کنگره جغرافیایی ایران.

۱۲- زیاری، ک، ۱۳۷۹، برنامه ریزی شهرهای جدید، تهران، انتشارات سمت.

۱۳- زنجانی، ح، ۱۳۷۶، آنالیز جمعیت شناختی، انتشارات سمت.

۱۴- زیاری، ک، ۱۳۸۳، کتب­ها، نظریه­ها و مدل­های برنامه و برنامه­ریزی منطقه­ای، تهران، انتشارات سمت.