تعداد صفحات: ۹۰ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل اول:کلیات پژوهش
مقدمه………………………………………………………………………………………. ۲
بیان مسئله…………………………………………………………………………………. ۴
ضرورت و اهمیت تحقیق…………………………………………………………………. ۶
اهداف تحقیق………………………………………………………………………………. ۶
سوالات تحقیق…………………………………………………………………………….. ۷
تعریف واژه ها و اصطلاحات…………………………………………………………….. ۷
تعریف جایگاه……………………………………………………………………………… ۷
مفهوم تربیت………………………………………………………………………………. ۷
تعریف دین اسلام………………………………………………………………………….. ۸
تعریف قانون………………………………………………………………………………. ۹
مفهوم فقهی………………………………………………………………………………… ۹
مفهوم حقوقی………………………………………………………………………………. ۹
تعریف دختران……………………………………………………………………………. ۹
فصل دوم: پیشینه پژوهش
مقدمه……………………………………………………………………………………… ۱۱
منزلت دختران در اسلام………………………………………………………………….. ۱۳
سیمای دختران در قرآن …………………………………………………………………. ۱۳
فضیلت دختران در آینه ی روایات……………………………………………………….. ۱۷
وجود دختر برکت می آورد………………………………………………………………. ۱۷
دختر نشانه ی سعادت خانواده……………………………………………………………. ۱۷
ثواب تربیت دختر………………………………………………………………………… ۱۷
ثواب سرپرستی دختران………………………………………………………………….. ۱۸
ثواب شاد کردن دختر…………………………………………………………………….. ۱۸
پاداش تربیت دختر……………………………………………………………………….. ۱۸
دختران حسنات اند……………………………………………………………………….. ۱۸
خداوند به دختران مهربان تر است………………………………………………………. ۱۹
۱- برای زدودن جهل ذاتی……………………………………………………………….. ۱۹
۲- برای تداوم حیات……………………………………………………………………… ۱۹
۳- برای رعایت بینش اسلام……………………………………………………………… ۱۹
۴- برای ادای حقوق……………………………………………………………………… ۱۹
۵- برای حیات اجتماعی…………………………………………………………………. ۱۹
۶- برای زندگی خانوادگی……………………………………………………………….. ۱۹
۷- برای تربیت نسل……………………………………………………………………… ۱۹
۸- برای حیات سیاسی……………………………………………………………………. ۲۰
دختران بهترین فرزندان …………………………………………………………………. ۲۰
دختر سپر آتش جهنم……………………………………………………………………… ۲۱
بهترین دختران…………………………………………………………………………… ۲۱
تقدم دختران در هدیه دادن………………………………………………………………… ۲۱
مقام دختر در نگاه امام خمینی (ره)………………………………………………………. ۲۱
ارزش دختر از دیدگاه اسلام……………………………………………………………… ۲۲
اسلام و فرزند دختر………………………………………………………………………. ۲۲
طرز تفکر اسلام درباره ی دختران………………………………………………………. ۲۳
عدم نقص…………………………………………………………………………………. ۲۳
عدم ضعف……………………………………………………………………………….. ۲۳
عدم مذمت………………………………………………………………………………… ۲۴
وجود خیر واحسان……………………………………………………………………….. ۲۴
عنایات اسلام درباره ی دختران………………………………………………………….. ۲۴
نجات او از قهر پدران……………………………………………………………………. ۲۴
احترام به دختر……………………………………………………………………………. ۲۴
توجه به تربیت دختر……………………………………………………………………… ۲۵
اعطای امنیت اقتصادی…………………………………………………………………… ۲۵
استقلال دختران…………………………………………………………………………… ۲۵
تشویق به حمایت از دختران……………………………………………………………… ۲۶
اهمیت دختران……………………………………………………………………………. ۲۶
توصیه های اسلامی درباره دختران……………………………………………………… ۲۶
کفه عنایت………………………………………………………………………………… ۲۷
درتربیت دختران…………………………………………………………………………. ۲۷
دو جنسی بودن تربیت……………………………………………………………………. ۲۷
دلایل دو جنسی بودن تربیت……………………………………………………………… ۲۷
اسلام و دو گونگی تربیت………………………………………………………………… ۲۹
دختر و حق تربیت……………………………………………………………………….. ۳۰
ضرورت و اهمیت تربیت دختران………………………………………………………. ۳۱
۱- از لحاظ ادای حق …………………………………………………………………….. ۳۱
۲- از لحاظ خود فرد……………………………………………………………………… ۳۱
۳- از لحاظ عضویت جامعه……………………………………………………………… ۳۲
۴- از جهت پرورش نسل ……………………………………………………………….. ۳۲
۵- در جنبه اصلاح جامعه……………………………………………………………….. ۳۲
۶- از لحاظ فرهنگی……………………………………………………………………… ۳۳
زیان عدم توجه به تربیت دختران………………………………………………………… ۳۳
اصولی در تربیت دختران………………………………………………………………… ۳۴
در جنبه پذیرش…………………………………………………………………………… ۳۴
در جنبه پرورش………………………………………………………………………….. ۳۵
رعایت شوون…………………………………………………………………………….. ۳۵
توجه به اخلاق و عاطفه………………………………………………………………….. ۳۶
اعطای اطلاعات لازم…………………………………………………………………….. ۳۶
در جنبه شرعی…………………………………………………………………………… ۳۷
در سازندگی و هدایت…………………………………………………………………….. ۳۷
مساله روابط و ارتباطات دختران………………………………………………………… ۳۷
حد و مرز آن……………………………………………………………………………… ۳۸
ضرورت آگاهی برای دختران…………………………………………………………… ۳۹
به گفته«لومبروزو»……………………………………………………………………… ۴۰
ضوابطی برای روابط …………………………………………………………………… ۴۰
۱- مراقبت در محیط اجتماعی…………………………………………………………… ۴۱
۲- مراقبت در آمد و شد و خلوتها………………………………………………………… ۴۱
۳- در معاشرتها………………………………………………………………………….. ۴۱
معاشرتها در سنین بلوغ………………………………………………………………….. ۴۲
عوارض بی قیدی در روابط و مراقبت………………………………………………….. ۴۳
تربیت و سازندگی دختران……………………………………………………………….. ۴۴
غرض ما در سازندگی …………………………………………………………………… ۴۴
۱- در آموزش وظایف خاص زن………………………………………………………… ۴۵
۲- وظیفه در برابر جنس او……………………………………………………………… ۴۶
۳- در رشد و عزت نفس او………………………………………………………………. ۴۷
۴- در آموزش موضعگیری ها…………………………………………………………… ۴۷
۵- در مطالعات و سرگرمی ها…………………………………………………………… ۴۸
تربیت و بازسازی دختران……………………………………………………………….. ۴۸
امکان باز سازی …………………………………………………………………………. ۴۹
شناخت علل………………………………………………………………………………. ۴۹
طریق درمان و اصلاح دختران………………………………………………………….. ۵۰
۱- آگاهی ………………………………………………………………………………… ۵۰
۲- ایمان و عقیده…………………………………………………………………………. ۵۰
۳- استفاده از پند و اندرز…………………………………………………………………. ۵۰
۴- استفاده از ملاحظات………………………………………………………………….. ۵۱
۵- قهر و ملامت…………………………………………………………………………. ۵۱
۶-تهدید و اخطار…………………………………………………………………………. ۵۲
۷- تنبیه…………………………………………………………………………………… ۵۲
۸- طرق دیگر……………………………………………………………………………. ۵۲
تداوم بازسازی …………………………………………………………………………… ۵۳
هشدارها………………………………………………………………………………….. ۵۳
اهمیت روابط در تربیت دختران…………………………………………………………. ۵۴
رابطه با پدر………………………………………………………………………………. ۵۵
تربیت و مصالح فرزندان………………………………………………………………… ۵۵
کار پدر در تربیت………………………………………………………………………… ۵۶
حرمت گذاری پدر………………………………………………………………………… ۵۶
رعایت عدالت…………………………………………………………………………….. ۵۷
جنبه الگوئی پدر………………………………………………………………………….. ۵۷
در رابطه با همسر……………………………………………………………………….. ۵۸
در ابراز عاطفه…………………………………………………………………………… ۵۹
در اجرای انضباط………………………………………………………………………… ۵۹
پدران مستعفی……………………………………………………………………………. ۶۰
لغزش های پدر…………………………………………………………………………… ۶۰
نکته ها……………………………………………………………………………………. ۶۱
رابطه مادر با دختر………………………………………………………………………. ۶۲
نقش و نفوذ مادر………………………………………………………………………….. ۶۲
نقش اخلاقی او……………………………………………………………………………. ۶۳
نقش معنوی مادر…………………………………………………………………………. ۶۳
رفتار و اخلاق مادر………………………………………………………………………. ۶۴
روابطش با همسر………………………………………………………………………… ۶۴
مادر و موضع گیری ها………………………………………………………………….. ۶۵
در آموزش ها…………………………………………………………………………….. ۶۶
در محبت و نوازش………………………………………………………………………. ۶۶
مادر و اسرار دختر………………………………………………………………………. ۶۷
چند نکته………………………………………………………………………………….. ۶۷
فصل سوم: روش پژوهش
روش شناسی تحقیق………………………………………………………………………. ۷۰
مقدمه……………………………………………………………………………………… ۷۰
جامعه و نمونه پژوهش…………………………………………………………………… ۷۰
روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………….. ۷۱
ابزار اندازه گیری و نحوه اجرای آن…………………………………………………….. ۷۱
طرح پژوهش…………………………………………………………………………….. ۷۲
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه……………………………………………………………………………………… ۷۴
الف) تحلیل توصیفی …………………………………………………………………….. ۷۴
ب) تحلیل استنباطی………………………………………………………………………. ۸۲
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
مسأله، روش و یافته ها به صورت خلاصه……………………………………………… ۸۸
پیشنهادات محقق………………………………………………………………………….. ۹۰
الف) برای پژوهش گران آتی……………………………………………………………. ۹۰
ب) برای دست اندرکاران امر تربیت……………………………………………………. ۹۰
محدودیت ها در تحقیق…………………………………………………………………… ۹۲
الف) محدودیت های در اختیار پژوهش گر……………………………………………… ۹۲
ب) محدودیت های خارج از اختیار پژوهش گر…………………………………………. ۹۲
چکیده
مساله در پژوهش حاضر عبارت است از بررسی جایگاه تربیتی دختران دردین اسلام ،که در این رابطه باید گفت تربیت دختران دارای نکات لطیفی می باشد.
روش استفاده شده در این تحقیق بصورت کتابخانه ای ،توصیفی،تحلیلی می باشد که برقرآن کریم وسنت نبوی (ص) مبتنی است. سوالات عنوان شده در این تحقیق عبارت است از:
۱- جایگاه دختران در دین اسلام چگونه است ؟ که نتیجه می گیریم جایگاه دختران به صورت عام و خاص و اخص تعریف شده است.
۲- بین منظری که اسلام برای دختران ترسیم نموده و شرایط کنونی چه تفاوتهایی احساس می گردد؟ آزادی در تصمیم گیری ، اعطای حقوق دختران ، مقام و مرتبت درصحنه سیاسی و حکومت ، تمایز تربیت دختران با پسران ،آزادی شکوفایی استعدادهای دختران نتایجی است که از این سوال بدست می آید.
۳- چه راه کارهایی در جهت وصول دختران به شرایط ایده آلی که اسلام ترسیم نموده وجوددارد ؟ پرورش عاطفی ،فرهنگی ،اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی ،دینی و اخلاقی دختران راه کارهای موثر می باشد.
۴-ادله تفاوت قوانین حقوقی و فقهی بین دختران و پسران چه می باشد؟ تفاوت ازنظر جسمی و عقلی و روانی و فزونی جنبه ی عاطفی زن برمردو همچنین عدم تشابه حقوق دختران با پسران دلایل این تمایز می باشد.
۵- والدین از دختران خود چه توقعاتی باید داشته باشند ؟ معاشرت درست و پسندیده ، حس مسئولیت پذیری ایمان به خدا و احترام به والدین وتلاش و کوشش برای تحصیل علم رامی توان از توقعات والدین برشمرد.
مقدمه
اسلام بیش از همه مکاتب و فلسفه ها درباره زن نظر داده و از او حمایت کرده است. این مسئله صرفا ادعا نیست. نگاهی ولو اجمالی در منابع اسلام و در مباحث مربوط به زنان دعوی ما را ثابت می کند. این خطاست که بعضی ها گفته اند اسلام دین مردان است.اسلام دین انسان هاست و در آن زن و مرد مطرح نیست.
در بعضی از خانواده ها شوق داشتن پسر بیشتر از دختر است و بدین نظر دختران را به دیده تحقیر می نگرند. اما این امر بر اساس یک سابقه ی تاریخی و از جهاتی دارای ریشه های اقتصادی و اجتماعی است. بازمانده ای از افکار جاهلیت راجع به پسر و دختر است نه نظر اسلام در مورد زن.
اسلام از همان آغاز با این افکار پوچ و بی اساس مبارزه کرده و دختران را همانند پسران را مورد حمایت قرار داده است. اسلام زن را موجودی ناقص نمی داند که مثلا یک دنده از مرد کمتر داشته باشد بلکه موجودی تام الخلته اش می شناسد.
اسلام دختر را چون گلی در خانه مایه رحمت، زیبایی و احسان خداوند می داند مایه رحمت الهی است و در بزرگی و زندگی عامل پناه شوهر است و سبب سکون او تجسم و لبخند او رمزی از رمزهای الهی و مهر خداوندی است و حاکی از صدق و صفای اوست که آرامش بخش است.
اسلام به والدین دستور داد به فرزندان خود احترام کنید و عنایت خود را بیش تر به دختر معطوف می دارد.
پیامبر بزرگوار اسلام ختم المرسلین حضرت محمد(ص) می فرماید: (آنکس که صاحب ارزش و احترام و فردی محترم است به زن احترام می کند و تنها فرد پست و لئیم است که به زن اهانت روا می دارد.)
بیان مسئله
در تربیت دختران نکات و لطایفی است که هر ولی و مربی مسئولی باید بدان توجه کند به ویژه در تربیت اسلامی آنان که اصل تفاوت بر تربیت بر مبنای جنسیت است، و روزی باید راهی طریقی شود که در آن دو گونه تربیت را با دو گروه از ویژگی های زیستی، فطری و عاطفی عرضه کند نظامی برای تربیت پسران و نظامی دیگر برای دختران ما در این بحث توجه جدید و بیشتری به تربیت دختران و ساختن آینده ی آنان عرضه خواهیم داشت (قائمی، علی.۱۳۶۲).
گمان بر این است که اگر بخواهیم جامعه سر و سامان داشته و به سوی رشد و حرکت باشد چاره ای نیست جز این که به تربیت دختران بپردازیم و حتی امر تربیت آنان را بر پسران مقدم داریم.
این نسل است که باید افراد شریف، متعهد، مؤمن، آگاه و خدمتگزار به جامعه بسازند و تحویل دهد رهبران جامعه، متفکران، مخترعان، افراد پاک و مسئول، مردان و زنان شایسته و عفیف دامن زنها برخاسته اند و این امر قابل تحقق نبوده و نیست، جز در تربیت اولیه شان و اعطای آن چیزی که می خواهیم از آنان بازگیریم.
برای پدران و مادران آگاه، طبقه حکمران مسؤول و پرورشکاران متعهد راهی جهت سازندگی و هدایت جامعه نیست جز راه تربیت و به پیروی این نسل و به کار انداختن قدرت فکری آنها در طریق خیر و صلاح و ایجاد رشد و مهارت و آگاهی عملی در این طبقه و در این امر باید سریعاً اقدام و تأکید کرد.
ارزش دختر از دیدگاه اسلام
اسلام بیش از همه ی مکاتب و فلسفه ها درباره ی زن نظر داده و او را حمایت کرده است. این مسئله صرف ادعا نیست نگاهی ولو اجمالی در منابع اسلامی و مباحث مربوط به زنان دعوی مارا ثابت می کند ذکر این نکته ضروری است که اسلام در عنایتی که نسبت به دختران و اصولا طبقه ی نسوان روا داشته است نخواسته که بی حساب گروهی را بالا برده و یا بی حساب گروهی دیگر را پایین بیاورد.این عنایت بخاطر اهمیت وجود آنها و نقشی است که آنان در پرورش و هدایت نسل ایفا می کنند.
این خطا است که برخی گفته اند اسلام دین مردان است. اولا اسلام دین انسانهاست و در آن زن و مرد مطرح نیست. و ثانیا اگر از نظر توجه و عنایت نسبت به طبقه ای بخواهیم آنرا ببینیم باید اذعان کنیم که کفه ی ترازوی عنایت در جنبه زنان سنگین تر است.
توصیه های اسلامی درباره دختران
اسلام به والدین توصیه می کند که دختر خود را بپذیرند و او را مورد عنایت و محبت قرار دهند. دل آنان را نشکنند و اشک آنان را جاری نسازند.
اگر احیا نا افسرده بودند و نگران ، دل شان را بدست آورند. اگر دچار ناراحتی هستند از آنها دل جوئی نمایند.بعضی از پدران در اثر شوق خواهندگی به پسر تقاضای مرگ دختر را کرده اند.
امام صادق (ع) در این باره به پدری فرمود: آگاه باش اگر تمنای مرگ دختر کنی و او بمیرد نه تنها در این زمینه پاداش و اجری نمی گیری بلکه در روز قیامت خدا را در حالی که گناهکاری ملاقات خواهی کرد.
اسلام توصیه می کند که دل دختر را بدست آورید و این سخن پیامبر است که فرمود: کسی اگر وارد بازار شود و هدیه ای برای اهل خانه بخرد بمانند کسی است که در راه خدا جهاد کرده است و ضروری است که ابتدا آن هدیه را به دختر بدهد.(صانعی،مهدی.۱۳۷۵)
کفه عنایت
کفه عنایت اسلام بطرف دختران سنگینی می کند و همانگونه که پیامبر فرمود: ان الله تبارک وتعالی علی النساء ارأف منه علی الذکور. خداوند با زنان بیش از مردان مهربان است. این نکته قابل به ذکر است که اگر در مواردی سختگیری ها و یا سهل انگاری هایی درباره زنان روا داشته می شود از اسلام نیست بلکه از مسلمانان بی توجه به مسائل و دستورات اسلامی است وگرنه اسلام مترقی تر از آن است که زن را به دیده تحقیر بنگرد.(قائمی،علی.۱۳۶۲)
در تربیت دختران
تربیت دختران به عنوان یک حق و رعایت آن اهمیت بسیاری دارد. تربیت از نظر اسلام دو جنسی است و برای زن و مرد تفاوت هایی دارد زیرا از نظر علمی بهترین نوع تربیت آن تربیتی است که شرایط فطری و طبیعی موضوع تربیت در آن ملحوظ باشد.
منابع و مآخذ
- قرآن کریم
- نهج الفصاحه
- نهج البلاغه
- باقری، خسرو ،نگاهی دوباره به تربیت اسلامی ، ۱۳۸۷ ، چاپ دهم ، تهران ، انتشارات مدرسه
- باترا ، پرومود ،راههای ساده برای تربیت دختر خردمند ، ۱۳۸۲، تهران ، کتابسرای تندیس.
- بهشتی ، احمد ، مسائل و مشکلات تربیتی ، ۱۳۸۳، تهران، نشرو چاپ سازمان تبلیغات اسلامی.
- بهشتی ، احمد ، تربیت کودک در جهان امروز ، ۱۳۸۷، قم، بوستان کتاب قم.
- تقوی، سیدرضا ، زن در نگاه اسلام ، ۱۳۶۹، تهران ، سازمان تبلیغات اسلامی.
- حجتی ، محمد باقر ، اسلام و تعلیم وتربیت ، ۱۳۷۵،چاپ یازدهم ، تهران ، دفتر نشروفرهنگ اسلامی.
- حر عاملی ، محمد بن حسن ، وسایل الشیعه ، ۱۹۸۶ق.م ، بیروت ، داراحیاء التراث العربی
- خمینی ،روح اله ، زن از دیدگاه امام خمینی ، ۱۳۶۰،تهران ، نهضت زنان مسلمان.
- دویچ هلن ،روانکاوری دختران، ۱۳۵۵،تهران ، انتشارات رز، ترجمه ایرج پور باقر.
