تعداد صفحات: ۲۲۳ | قابل ویرایش
مقدمه
آدمی از سپیده دم ظهور بر این کره خاکی و از آن هنگام که دوران شکارگری دانه‌ها و میوه‌ها را پشت سر گذاشت و برای تهیه غذای کافی به کشاورزی پرداخت، هماره درگیر نبردی بی‌امان با عواملی بوده است که بعضی تندرستی و بقای او را با ایجاد بیماریهای گوناگون به چالش طلبیده اند و برخی با نابودسازی قوت و غذای او قطحی و مرگ‌های ناشی از گرسنگی و بی غذایی را باعث شده‌اند.
کشتار بی رحمانه و گسترده بیماریهای همه‌گیری همچون طاعون، وبا، مالاریا، تب زرد، سل و … در دوران‌های گذشته گهگاه نسل بشر را حتی تا آستانه نیستی و نابودی بوده است و زیان‌های وسیع آفات و بیماریهای گیاهی نظیر ملخ، سن، بیماریهای قارچی و …. با ایجاد قطحی‌های هولناک، مرگ‌های دسته جمعی ناشی از گرسنگی را به دنبال داشته است. در تاریخ بشری تلفیق زیان‌های این دو گروه کرارا دیده شد که فجایع سهمگینی آفریده است.
تا حدود یک قرن پیش، به واقع بشر پس مانده خوار سفره آفات و بیماریهای گیاهی بود که حاصل دسترنج او در کشتزارها و انبارها را نابود می‌ساخت و تنها از اوایل قرن بیستم میلادی، بشر توانسته است به کمک دانش و فناوری، مبارزه موثری را با این عوامل آغاز کند.
تحقیقات گیاه پزشکی و جستجو برای یافتن راه‌حل‌های موثر در مبارزه با آفات کشاورزی زمانی ممکن شد که انسان بر خلاف گذشته این عوامل را سرنوشت محکوم و گریزناپذیر ندانست بلکه عوامل طبیعی به شمار آورد که می‌توان به کمک هوش و دانش بر آنها چیره شد.
تاریخچه موسسه
تاریخچه گیاهپزشکی در ایران در واقع تاریخچه موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی نیز هست. در ایران بررسی‌های گیاهپزشکی نسبت به سایر رشته‌های کشاورزی شروعی زودهنگام‌تر داشته است.
آغازگراین بررسی‌ها در کشور، شادروان استاد جلال افشار بود که پس از پایان تحصیلات در روسیه در۱۲۹۸ هجری شمسی به ایران بازگشت و شروع به تدریس در مدرسه برزگران (سلف دانشکده کشاورزی کرج) نمود.
آن شادروان در سال ۱۳۰۲ شمسی واحد کوچکی را در انستیتو پاستور ایران با نام «اداره تشخیص محلی- آفات و مبارزه آنها» بنیان گذاشت و تحقیق پیرامون حشرات و جانوران زیان آور کشاورزی و بعضا دامی و انسانی را آغاز نمود و این شروع رسمی تحقیقات گیاهپزشکی در ایران و نیز هسته اولیه و سنگ بنای موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی امروزی بود. شادروان افشار در چند زمینه دیگر نیز پیشگام و بنیانگذار بود.
شرح وظایف اساسی موسسه
هدف اصلی و اساسی از تاسیس موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی در گذشته و حال را می‌توان دریک جمله خلاصه نمود:
اتخاذ تدابیر و شیوه‌های موثر جهت حفظ و حمایت فرآورده‌های کشاورزی از طریق اجرای تحقیقات دقیق روی عوامل خسارت‌زا به محصولات کشاورزی و به عوامل وابسته، با توجه به عوامل زیست محیطی و توسعه پایدار آخرین شرح وظایف موسسه که در سال ۱۳۷۶ با ۱۲ بخش تحقیقاتی (بعدا بخش بیوتکنولوژی از موسسه جدا شد و بخش‌های موسسه به ۱۱ بخش تقلیل یافت) تصویب و ابلاغ شده است به شرح زیر ارائه می‌گردد:
- مسئله یابی گیاهپزشکی و علوم وابسته از طریق مراجعه به مناطق و کسب اطلاعات و منابع مختلف به ویژه از طریق حوزه فعالیت معاونت‌های وزارت متبوع
- سیاست گذاری و تعیین اولویت‌های تحقیقات گیاهپزشکی و علوم وابسته کشور با هماهنگی و همکاری واحدهای مربوطه
- تحقیق در زمینه شناخت بیولوژی، اکولوژی و فیزیولوژی عوامل زیان آور به محصولات کشاورزی در سطوح آزمایشگاه، ناحیه‌ای، منطقه‌ای و ملی.
- اجرای پژوهش‌های بنیادی مسائل گیاه پزشکی کشور با تایید بر بهره‌گیری از روش‌های نوین و همچنین آن دسته از پژوهش‌هایی که موسسات تک محصولی دیم در زمینه آن فعالیت ندارند و یا نیاز به تجهیزات و امکانات پیشرفته دارد.
تشکیلات موسسه
از زمانی که هسته اولیه موسسه و به عبارت دیگر تحقیقات گیاه پزشکی بنا نهاده شد، تا به امروز به تناسب نیاز و پیشرفت این رشته، همواره تشکیلات موسسه، دستخوش تحول و تغییراتی گردیده است.
در سال های قبل از دهه چهل که موضوع تشکیلات به شکلی که امروزه مرسوم است، مطرح نبود و با توجه به مسائل تحقیقاتی گیاهپزشکی موجود، افراد یا گروه‌هایی در زمینه‌های مختلف به تحقیق می‌پرداختند. تا قبل از سال ۱۳۲۴به دلیل عدم وجود متخصص، افراد موجود تنها در زمینه‌های حشره شناسی و مبارزه با آفات خاصه آفات عمومی تحقیق می‌کردند.
از سال مذکور گروه گیاهپزشکی و بیماریهای گیاهی به این مجموعه اضافه گردید که در زمینه شناسایی گیاهان و قارچ‌های ایران، بیماریهای قارچی و علف‌های هرز تحقیق می‌کردند. در دهه سی گروه سم شناسی نیز به گروه های موسسه اضافه شد.
این گروه در ابتدا و بیشتر در زمینه تجزیه سموم وارداتی فعالیت داشتند در اوایل دهه چهل با مطرح شدن بحث تشکیلات مصوب (از سوی سازمان امور اداری و استخدامی کشور) سه بخش:
- بخش بررسی آفات
- بخش بررسی بیماریهای گیاهی
- بخش بررسی آفت کش‌ها
منابع فارسی
- کتاب پنجاه و هشتمین سالگرد تأسیس موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۸۰، انتشارات موسسه تحقیقات افات و بیماریهای گیاهی.
- نوری، نوشری، ۸۴-۱۳۸۳. گزارش کارآموزی. گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشاه آزاد اسلامی واحد ورامین، پیشوا.
- حجت، سیدحسین، ۱۳۷۵. حشرات (راهنمایی جمع‌آوری و شناسایی). انتشارات امیرکبیر.
- جرلینگ، دن، سفید بالک‌ها: بیواکولوژی، وضعیت آفتی و مدیریت آنها. ترجه پرویز شیشه‌بر، ۱۳۸۱، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
- میرکریمی، اسدالله، و اسماعیلی، مرتضی، و آزمایش فرد، پروانه، ۱۳۷۴. حشره‌شناسی کشاورزی: حشرات، کنه‌ها، جوندگان و نرم‌تنان زیان‌آور و مبارزه با آنها. موسسه اتنشارات و چاپ دانشگاه تهران
- بهداد، ابراهیم، ۱۳۸۱. حشره‌شناسی مقدماتی و آفات مهم گیاهی ایران نشر یادبود.
- مصلی‌نژاد، هادی، و نوروزیان، مریم، و محمدبیگی، احمد. فهرست آفات، بیماریهای گیاهی، علف‌های هرز مهم و سموم توصیه شده. وزارت جهاد کشاورزی و حفظ نباتات.
