پایان نامه بررسی رویکردهای نوین در مدیریت شش سیگما، مهندسی ارزش و مهندسی مجدد

تعداد صفحات: ۱۲۵ | قابل ویرایش

فهرست مطالب پایان نامه رویکردهای نوین در مدیریت شش سیگما

عنوان…………………………………. صفحه

فصل اول: مقدمه

بخش اول) مقدمه ………………………… ۲

• کیفیت چیست؟ …………………………. ۳
• مدیریت کیفیت فراگیر ………………….. ۷
• اصول مدیریت کیفیت فراگیر ……………… ۸
• متدولوژی تحقیق حاضر ………………….. ۱۵

فصل دوم : شش سیگما

بخش اول) مقدمه ………………………… ۱۸

• چرا شش سیگما؟………………………… ۱۸
• پدیده شش سیگما……………………….. ۲۱

بخش دوم) تاریخچه……………………….. ۲۵

• تاریخچه……………………………… ۲۵
• بیل اسمیت پدر شش سیگما………………… ۲۹

بخش سوم) شش سیگما چیست؟…………………. ۳۳

• لزوم اجرای شش سیگما…………………… ۳۳
• شش سیگما: فلسفه، ابزار یا استراتژی؟…….. ۳۷
• اهداف نهایی شش سیگما………………….. ۳۸
• برخی فوائد اجرای شش سیگما……………… ۳۹
• برخی فوائد مدیریتی شش سیگما……………. ۴۲

بخش چهارم) روند اجرائی شش سیگما………….. ۴۴

• اجرای استراتژیک شش سیگما………………. ۴۵
• اجرای تاکتیکی شش سیگما………………… ۴۸
• DMAIC چیست؟………………………….. ۵۰
• فاز اول: تعریف……………………….. ۵۰
• فاز دوم: اندازه گیری………………….. ۵۴
• فاز سوم: تحلیل……………………….. ۵۶
• فاز چهارم: بهبود……………………… ۵۹
• فاز پنجم: کنترل………………………. ۶۰
• سایر موارد…………………………… ۶۲
• DMADV چیست؟………………………….. ۶۵
• اشکال مختلف اجرای شش سیگما…………….. ۶۸

بخش پنجم) مبانی آماری شش سیگما…………… ۷۲

• مقدمه……………………………….. ۷۲
• توزیع نرمال………………………….. ۷۵
• توزیع نرمال استاندارد…………………. ۷۶
• توزیع نرمال در حالت کلی……………….. ۷۸
• محاسبه سطح سیگما……………………… ۸۳

بخش ششم) سخت افزار و نرم افزار شش سیگما…… ۸۸

• سخت افزار شش سیگما……………………. ۸۸
• ابزارهای مقدماتی و سازماندهی اطلاعات…….. ۸۹
• ابزار جمع آوری اطلاعات…………………. ۹۴
• ابزارهای تحلیل داده ها و فرایندها………. ۱۰۱
• ابزارهای تحلیل آماری………………….. ۱۱۳
• نرم افزار شش سیگما……………………. ۱۱۵

بخش هفتم) تعلیم و آموزش شش سیگما…………. ۱۲۶

• چه کسانی؟ چه تعلیماتی؟………………… ۱۲۷
• یاد‌گیری سایر مهارتها………………….. ۱۳۲

بخش هشتم) ساختار سازمانی شش سیگما………… ۱۳۶

• کمربند سیاه………………………….. ۱۳۶
• کمربند سیاه ارشد……………………… ۱۳۷
• حامی یا قهرمان……………………….. ۱۳۸
• کمربند سبز…………………………… ۱۴۰
• رهبری اجرائی…………………………. ۱۴۱
• صاحبان فرایند………………………… ۱۴۲

بخش نهم) شش سیگما و سایز سازمانی…………. ۱۴۳

• محور مدیریت………………………….. ۱۴۴
• محور کارکنان…………………………. ۱۴۸

بخش دهم) علل عملکرد موفق شش سیگما………… ۱۵۰

• علت اول: مشتری گرائی………………….. ۱۵۱
• علت دوم: اصلاح عملکرد مدیریت……………. ۱۵۱
• علت سوم: مدیریت براساس حقایق…………… ۱۵۲
• علت چهارم: علاج قبل از وقوع…………….. ۱۵۲
• علت پنجم: تیم و مشارکت بی حد و مرز……… ۱۵۳
• علت ششم: بازیافت سرمایه……………….. ۱۵۳
• سایر علل…………………………….. ۱۵۴

فصل سوم : مهندسی ارزش

بخش اول ) مقدمه ……………………….. ۱۵۷

بخش دوم ) تاریخچه ……………………… ۱۶۳

• تاریخچه مهندسی ارزش…………………… ۱۶۳
• تاریخچه مهندسی ارزش در ایران ………….. ۱۶۹

بخش سوم ) ارزش و پارامترهای آن ………….. ۱۷۲

• تعریف ارزش و انواع آن ………………… ۱۷۲
• هزینه وانواع آن …………………….. ۱۷۴
• کارکرد و انواع آن ……………………. ۱۷۷
• کیفیت ………………………………. ۱۸۱
• ارزش از دیدگاههای متفاوت ……………… ۱۸۲
• سایر تعاریف مرتبط ……………………. ۱۸۴

بخش چهارم) مهندسی ارزش …………………. ۱۸۶

• تعریف مهندسی ارزش ……………………. ۱۸۶
• فرایند مهندسی ارزش …………………… ۱۹۲
• روش تحلیلی ………………………….. ۱۹۴
• روش خلاقیت ………………………….. ۱۹۶
• برخی دستاوردهای به کارگیری مهندسی ارزش … ۱۹۸

بخش پنجم ) زمان اجرای مهندسی ارزش ……….. ۲۰۰

بخش ششم ) روند اجرائی مهندسی ارزش ……….. ۲۰۵

• برنامه کار پیشنهادی انجمن بین المللی ارزش ۲۰۶
• مطالعات مقدماتی ……………………… ۲۰۸
• مطالعات ارزش…………………………. ۲۱۰
• مطالعات تکمیلی ………………………. ۲۱۶
• بررسی برنامه کار هفت مرحله‌ای مهندسی ارزش . ۲۱۶
• فاز انتخاب ………………………….. ۲۱۸
• فاز بررسی یا اطلاعات …………………. ۲۲۵
• فاز خلاقیت ………………………….. ۲۳۹
• فاز ارزیابی …………………………. ۲۴۶
• فاز بسط و توسعه ……………………… ۲۶۰
• فاز ارائه …………………………… ۲۶۲
• فاز اجرا و ممیزی …………………….. ۲۶۸

فصل چهارم : مهندسی مجدد

بخش اول) مقدمه…………………………. ۲۷۵

• مقدمه……………………………….. ۲۷۵
• مهندسی مجدد؛ دگرگون سازی………………. ۲۷۹

بخش دوم) مهندسی مجدد چیست؟………………. ۲۸۳

• تعریف و واژه های کلیدی………………… ۲۸۳
• دلائل نیاز به مهندسی مجدد در دگرگون سازی… ۲۸۹
• مشتریان دگرگون شده اند………………… ۲۹۰
• رقابت تنگاتنگ………………………… ۲۹۵
• دگرگونی ها پیوسته اند…………………. ۲۹۷
• مهندسی مجدد سازمانها چیست؟…………….. ۳۰۷

بخش سوم) روند اجرائی مهندسی مجدد…………. ۳۱۶

• گام اول؛ بدانید چه می خواهید…………… ۳۱۸
• درک نیاز و توان دگرگون کردن……………. ۳۲۰
• تحلیل ذ ینفعان کلیدی و نیازهای آنها ……. ۳۲۲
• چارچوبی برای موفقیت…………………… ۳۴۰
• گام دوم: برنامه ریزی کنید……………… ۳۴۵
• فرایند برنامه ریزی……………………. ۳۴۷
• گام سوم: اجرا کنید……………………. ۳۵۲
• تکنیک های فنی………………………… ۳۵۲
• تکنیک های فرهنگی……………………… ۳۵۹
• گام چهارم: سنجش و ارزیابی کنید…………. ۳۷۶
• کنترل و بازبینی عملیات………………… ۳۷۷
• کنترل نتایج………………………….. ۳۸۳

فصل پنجم : مقایسه و نتیجه گیری

بخش اول ) مرور رویکردها ………………… ۳۹۱

• خلاصه ……………………………….. ۳۹۲
• شش سیگما چیست؟ ………………………. ۳۹۲
• مهندسی ارزش چیست؟ …………………… ۳۹۳
• مهندسی مجدد چیست؟ ……………………. ۳۹۴

بخش دوم ) مقایسه رویکردها ………………. ۳۹۵

• شباهت ها ……………………………. ۳۹۵
• تفاوت ها ……………………………. ۳۹۷
• نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد ……………. ۴۰۲

فصل ششم : منابع و مآخذ

• منابع فارسی …………………………. ۴۰۵
• منابع لاتین ………………………….. ۴۰۶

مقدمه رویکردهای نوین در مدیریت شش سیگما، مهندسی ارزش و مهندسی مجدد

شرکتها و سازمانهای تجاری برای بقا در عرصه تجارت باید سودآور باشند و با ارائه خدمات و محصولات پاسخگوی نیازهای مشتریان خود بوده ودر عین حال با گسترش تجاری و صنعتی، ایجاد فرصتهای شغلی و پرداخت مالیات به جامعه و کشور خود خدمت نمایند.

شرط اول سودآوری برای یک سازمان اینست که مشتریان به خرید و استفاده از محصول یا خدمت آن سازمان، علاقمند و مایل باشند. این علاقه و تمایل از تطابق نیازهای آنها با محصولات و خدمات ارائه شده سازمان نشأت می‌گیرد. هر مشتری درباره محصول دریافتی، اعم از کالا یا خدمات، شرایط خاصی را در نظر دارد، در حقیقت می‌توان گفت مجموعه‌ای از شرایط هستند که نیاز وانتظار مشتری را شکل می‌دهند.

چنانچه سازمان یا شرکتی بتواند پاسخگوی شرایط مورد نظر مشتری باشد، سازمانی موثر (effective) است که مسلماً در آینده با اقبالی بیشتر مواجه می‌شود در غیراینصورت سازمانی غیرموثر (Ineffective) بوده و چشم‌اندازی خطرناک را پیش رو دارد. توقع مشتری بسیار فراتر از پرداخت وجه و دریافت کالا یا خدمات است. رضایتمندی وی زمانی حاصل می شود که محصول یا خدمتی را که در قبال پرداخت وجه دریافت می‌نماید با مجموعه شرایط وی سازگار باشد. در این صورت است که مشتری ادعا می‌کند کالا یا خدمات دریافتی و از «کیفیت خوبی» برخوردار بوده است.

چنانچه سازمانی موفق به خلق چنین تصوری در مشتریان خود گردد مسلماً آینده‌ای روشن را پیش رو دارد و به همین منظور سازمانها و شرکتهای تجاری در سراسر دنیا سالهاست می‌کوشند تا سطح کیفیت محصول یا خدمات خود را هر چه بیشتر ارتقاء دهند. بنابراین درک مفهوم کیفیت و موضوعات مربوط به آن از قبیل مدیریت کیفیت (Quality Management)، مدیریت کیفیت فراگیر (Total Quality Management)، کنترل کیفیت (Quality Control)، تضمین کیفیت (Quality Assurance) و.. از نیازهای اساسی هر سازمان است.

‌

اصول مدیریت کیفیت فراگیر

در این سالها مطالعات و پژوهش‌های متعددی به منظور شناسائی مفاهیم و عوامل اصلی مدیریت کیفیت جامع و ارائه ابزارهائی برای اندازه‌گیری و سنجش این عوامل صورت گرفته است و مفاهیم و عوامل متعددی نظیر تعهد مدیریت به اهداف واستراتژی‌ کیفی، رضایت مشتریان، آموزش، مشارکت وتوانمندسازی کارکنان، مدیریت فرایند، جمع‌آوری داده‌های کیفی، مدیریت کیفی تأمین‌کنندگان، استفاده از کنترل کیفیت آماری و … معرفی و مطرح شده است.

ساراف و همکارانش در سال ۱۹۸۹ با بررسی متون وادبیات مدیریت کیفیت و نظریات اندیشمندان این رشته موفق به شناسائی ۱۲۰ عامل و الزام سازمانی برای مؤثر بودن مدیریت کیفیت شدند و آنها را در هشت گروه طبقه بندی نمودند. موت وانی، محمود و رایس در سال ۱۹۹۲ به منظور شناسائی عوامل اصلی مدیریت کیفیت جامع با بررسی نظریات و مکاتب دمینگ، جوران، کرازبی، اشیی کاوا، فیگن بام و گاروین و نیز مدل ارائه شده توسط ساراف ۹ عامل اصلی را شناسائی و معرفی نموده‌اند.

بلک و پورتر در سال ۱۹۹۶ برای تعیین عوامل بحرانی در موفقیت مدیریت کیفیت فراگیر با استفاده از معیارهای مدل بالدریج و مرور ادبیات، عوامل مورد نظر خود را توسعه دادند و چارچوبی مشتمل بر ۱۰ عامل به انضمام ۳۲ عنصر را برای مدیریت کیفیت فراگیر ارائه نمودند. کوازی و بادیبجو در سال ۱۹۹۸ در راستای معرفی عوامل بحرانی با استفاده از مدل بالدریج هفت عامل را به عنوان عوامل بحرانی معرفی نمودند.

چرا شش سیگما؟

بنابرآنچه مطرح شد سازمانها همواره در پی کسب رضایت مشتریان خود هستند اما توجه کنید که افزایش اثربخشی (Effectiventess) از طریق رفع نیازها و برآورده کردن شرایط مشتری تنها نیمی از راز پایداری در دنیای کسب و کار است. تمرکز صرف بر رضایتمندی مشتری، بدون در نظر گرفتن کارائی (Efficiency)  سازمان، روش نادرستی است که بقای سازمان را به خطر می اندازد.

چنانچه سازمانی کارا نباشد، سودآور نیز نمی باشد و این به معنای خروج از دنیای کسب و کار است. کارائی مؤثر بودن منابع مصرف شده می باشد و برای اندازه گیری آن معیارهای متفاوتی از جمله زمان، هزینه، نیروی کار مصرفی و درآمد وجود دارد. پس پیشرفت و بقا در دنیای کسب و کار مستلزم بهبود همزمان کارائی و اثربخشی است.

در نیل به این هدف روشها و متدلوژی های فراوانی به کار گرفته شده اند اما در بسیاری موارد موفقیت موردانتظار حاصل نشد. مدیران سازمانها برای سودآوری هرچه بیشتر همواره سعی در افزایش بهره وری سطوح عملیاتی دارند که البته این نگرشی محدود و کوتاه مدت است.

در دهه ۷۰ سازمانها در تلاش بودند تا از طریق کوچک سازی (Downsizing)، کارائی و اثربخشی سازمان را افزایش دهند. بنابراین برای افزایش بهره وری سطوح عملیاتی، دست به اخراج کارکنان زدند. اما نتیجه این بود که حجم کاری افراد اخراج شده نیز بر دوش سایر کارکنان قرار گرفته و سبب کاهش مجدد کارائی سازمان می شد.

این چنین روشی ممکن است که در کوتاه مدت سودآور باشد اما مسلماً تعداد کارکنان کمتری که انتظار داریم کار بیشتری انجام دهند در طول زمان خسته خواهند شد و کارائی و متعاقب آن سودآوری سازمان در بلندمدت افول می نماید. از دهه ۸۰ به بعد تلاشهائی برای تغییر این دیدگاه صورت گرفت. تکنیک های تولید ژاپنی مانند «تولید به هنگام» (Just In time Manufacturing) و «کنترل آماری فرایند (Statistical Process Control)» با اقبال عمومی مواجه شدند.

پدیده شش سیگما

شش سیگما به عنوان یکی از نوین ترین رویکردها جهت ارتقاء کیفیت، کاهش ضایعات، کسب درآمد و افزایش رضایتمندی مشتری مطرح می باشد و امروزه در سرتاسر دنیا کانون توجه قرار گرفته است. شش سیگما براساس اصول علمی تائید شده ای بنا شده و با گذر از چرخه ای متشکل از مراحل تعریف، اندازه گیری، تحلیل، بهبود و کنترل مسائل و مشکلات را به طور ساختار یافته ای حل می نماید. نتیجه گرائی و مدت زمان محدود برای اتمام پروژه های بهبود از ویژگی های بارز این رویکرد محسوب می شود.

یکی از دلایل موفقیت این رویکرد نقش مدیران ارشد سازمان است. این مدیران که در رویکردهای قبلی نقش چندانی نداشتند، در شش سیگما نقطه آغاز محسوب می گردند. آنها در ابتدا سیستم مدیریت فرایندها را ایجاد می نمایند.

فرایند مجموعه ای از مراحل و فعالیت ها است که نهاده‌های عرضه شده بوسیله تأمین کنندگان را دریافت نموده، به آن ارزش افزوده اضافه کرده و ستانده را به مشتری عرضه می کند. (چرخه SIPOC). در فاز اول، شش سیگما به مدیران ارشد کمک می کند تا فرایندهای حائز اهمیت در سازمان را شناسائی کنند، براساس معیار سیگما سطح عملکرد هریک را اندازه گیری نمایند و با در نظر گرفتن اولویت های سازمانی، تعداد محدودی از فرایندها را انتخاب کنند و تیمهای بهبود این فرایندها را شکل دهند.

برخی از فرایندها که عملکرد ضعیفی دارند، تاثیر گذاری فراوانی بر اهداف سازمانی از خود بروز می دهند. این فرایندها برای بهبود و اجرای شش سیگما مقدم هستند. با گذشت زمان تمامی فرایندها درگیر شده و شش سیگما در تمامی سازمان تجلی می یابد.

بیل اسمیت پدر شش سیگما

بیل اسمیت (Bill Smith) سالها وقت خود را صرف متقاعد نمودن مقامات ارشد سازمانی نمود تا بگوید یک تله موش بهتر ابداع کرده است و بعد مابقی سالهای عمر خود را نیز جهت گسترش این مفهوم به غولهای تجاری، مدیران دولتی و مدیران ارشد سازمانها کوشید.

اما به راستی تله موش بیل اسمیت چه بود؟ شش سیگما، مفهومی منشعب از TQM که میلیاردها دلار برای موتورلا به ارمغان آورد، جائی که اسمیت رویکرد آماری خود را جهت افزایش سودآوری از طریق کاهش ضایعات ارائه نمود. به عنوان یکی از کارکنان موتورلا، اسمیت سهم مستقیمی از سودی که توسط به کارگیری شش سیگما عاید کمپانی می شد، نداشت.

با این وجود در طول سالها، وی و موتورلا جوایز متعددی را جهت فعالیت کارآمد برای بهبود سودآوری صنعت آمریکا به خود اختصاص دادند. اسمیت خصوصاً از نقش خود در کسب جایزه معتبر ملی کیفیت، مالکوم بالدریج، بسیار به خود می بالید . موتورلا جایزه بالدریج را در سال ۱۹۸۸ یعنی دو سال بعد از اجرای موفق شش سیگما بدست آورد.

پنج سال بعد از کسب این جایزه،‌ مرگ ناگهانی اسمیت همه را غافلگیر  ساخت. وی بر اثر  سکته قلبی در حین کار در گذشت. دختر وی، مارجوری هوک که اکنون ۳۷ ساله و رئیس گروه مشاوران کلارکزویل (Clarksville)  در اوستین تگراس است.

در راه پیشرفت و ارتقاء شش سیگما، پس از اتمام تحصیلاتش چندین سال به همکاری با پدر پرداخت. وی معتقد است که کسب جایزه بالدریج  نقطه اوجی در زندگی کاری پدرش بوده است و می‌گوید، «پدرم از تغییرات بسیار مثبتی که در موتورلا می‌دید، منقلب و متحیر شده  بود خصوصاً  که می‌دانست شش سیگما چنین تغییر و تحولی را سبب شده است.

منابع فارسی این مقاله

۱) شش سیگما، استراتژی و تاکتیک‌های اجرائی؛ تألیف جورج الکس؛ ترجمه اصغر مشبکی وغلامرضا عسگری؛ انتشارات ترقی؛ سال ۱۳۸۲.

۲) شش سیگما چیست؟؛ تألیف پیتر پاند ولارنس هالپ؛ ترجمه دکتر رسول النساء، مهندس امیرصالحی پور و دکتر عباس سقائی؛ انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران؛ سال ۱۳۸۳.

۳) اصول آمار و کاربرد آن؛ تألیف توماس اچ ووناکات و رانلدجی. ووناکات

۴) مدیریت کیفیت فراگیر (TQM)؛ تألیف دکتر فتاح شریف زاده؛ انتشارات ترمه؛ سال ۱۳۷۹.

۵) مهندسی ارزش (VE)؛ تألیف محمد سعید جبل عاملی وعلیرضا میر محمد صادقی؛ انتشارات فرات؛ سال ۱۳۸۰.

۶) جایگاه مهندسی ارزش در مدیریت پروژه؛ تألیف محمد سعید جبل عاملی، کامران قوامی فر، مزدک عبائی؛ انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور؛ سال ۱۳۸۳.

۷) مهندسی مجدد شرکتها؛ تألیف مایکل همر و جیمز شامپی؛ ترجمه عبدالرضا رضائی نژاد؛ انتشارات رسا؛ سال ۱۳۷۵.

۸) مهندسی مجدد و مدیریت دگرگون سازی سازمانها؛ تألیف نیکی ابلفسکی؛ ترجمه منصور شریفی کلوئی؛ انتشارات آروین؛ سال ۱۳۷۶.

۹) شش سیگما، گزاره‌نوین مدیریت کیفیت؛ تألیف حمید رضا رضائی، مجله تدبیر شماره ۱۲۸

۱۰) شرکت راث و استرانگ؛ آموزش گام به گام شش سیگما، ترجمه سارا بهداد؛ انتشارات هامون؛ سال ۱۳۸۲.