پایان نامه ارزیابی وضعیت استقرار مدارس متوسطه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

تعداد صفحات: ۱۴۷ | قابل ویرایش

فهرست مطالب

فصل اول:کلیا ت تحقیق     

۱-۱بیان مسأله…………………………………………………………………..

۱-۲اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………..

۱-۳اهداف تحقیق…………………………………………………………………

۱-۴سوالات تحقیق……………………………………………………………….

۱-۵فرضیات تحقیق………………………………………………………………

۱-۶پیشینه  تحقیق…………………………………………………………………

۱-۷مراحل و روش انجام تحقیق……………………………………………….

۱-۸محدوده مکانی تحقیق

۱-۹مشکلات وتنگناهای  نحقیق …………………………………..

تحقیق………………………………………………..

فصل دوم:اصول و مبانی نظری تحقیق        

مقدمه    

تعاریف مفاهیم

۲-۱ارزیابی………………………………………………………………………..

۲-۲تعریف آموزش در مدارس…………………………………………………..

۲-۳واحد آموزشی  ……………………………………………………………….

۲-۴دوره متوسطه عمومی…………………………………………………………

۲-۵تراکم دانش آموزان……………………………………………………………

۲-۶ سرانه………………………………………………………………………….

۲-۷ وضعیت……………………………………………………………………….

۲-۸ مفهوم شهر……………………………………………………………………

۲-۹ سازگاری……………………………………………………………………..

    ۲-۹-۱ اجتناب از آلودگیها……………………………………………………….

      ۲-۹-۱-۱ آلودگی هوا………………………………………………………..

     ۲-۹-۱-۲ آلودگی صوتی………………………………………………………

 ۲-۹-۱-۳ آلودگی بصری………………………………………………………..

۲-۹-۱-۴ سایر آلودگیهای محیطی   …………………………………………….

۲-۹-۲ کابریهای سازگار با کاربری آموزشی

۲-۹-۲-۱ کاربری مسکونی……………………………………………………

۲-۹-۲-۲ پارکها و فضای سبز شهری……………………………………….

۲-۹-۲-۳ کاربری فرهنگی…………………………………………………..

۲-۹-۲-۴ کاربری ورزشی……………………………………………………

۲-۹-۲-۵ کاربری مذهبی…………………………………………………….

       ۲-۹-۳ کاربریهای مشروط یا نیمه سازگار با کاربری آموزشی

               ۲-۹-۳-۱ کاربری بهداشتی ودرمانی………………………………………..

               ۲-۹-۳-۲ کاربری آتش نشانی……………………………………………….

               ۲-۹-۳-۳ کاربری مهد کودک و پاکینگهای عمومی………………………..

               ۲-۹-۳-۴ کاربری ارتباطی………………………………………………….

     ۲-۹-۴ کاربریهای ناسازگار با کاربری آموزشی…………………………………..

     ۲-۱۰-۱ تقسیمات کالبدی اصلی کلانشهر تهران…………………………………….

    ۲-۱۰-۲ توزیع عملکردهای مختلف در سطح ناحیه در طرح جامع ……………….

         ۲-۱۰-۲-۱ کاربری تجاری……………………………………………………….

         ۲-۱۰-۲-۲ کاربری آموزشی…………………………………………………….

        ۲-۱۰-۲-۳ کاربری فرهنگی………………………………………………………

        ۲-۱۰-۲-۴ کاربری خدمات پذیرایی و جهانگردی……………………………….

       ۲-۱۰-۲-۵ کاربری خدمات درمانی……………………………………………….

        ۲-۱۰-۲-۶ کاربری ورزشی………………………………………………………

       ۲-۱۰-۲-۷ کاربری اداری…………………………………………………………

       ۲-۱۰-۲-۸ کاربری فضای سبز…………………………………………………..

        ۲-۱۰-۲-۹ کاربری صنعتی و کارگاههای صنعتی تولیدی…………………….

      ۲-۱۰-۲-۱۰ کاربری خدماتی………………………………………………………

     ۲-۱۰-۲-۱۱  کاربری تأسیسات و تجهیزات شهری………………………………

      ۲-۱۰-۲-۱۲ کاربری حمل و نقل انبارها…………………………………………

           ۲-۱۰-۲-۱۳  کاربری خدمات اجتماعی……………………………………………..

           ۲-۱۰-۲-۱۴ کاربری تفریحی………………………………………………………….

۲-۱۱ -۱ مطلوبیت………………………………………………………………………………..

۲-۱۱-۱-۱ شرایط محیطی و اقلیمی………………………………………………………………

۲-۱۱-۱-۲ شعاع دسترسی ها……………………………………………………………………..

۲-۱۱-۱-۳ شبکه دسترسی ها……………………………………………………………………..

۲-۱۱-۱-۴ دسترسی پیاده …………………………………………………………………………

۲-۱۱-۱-۵ دسترسی سواره ………………………………………………………………………

        ۲-۱۱-۵-۱ مقطع ابتدایی…………………………………………………………………..

         ۲-۱۱-۵-۲مقطع راهنمایی……………………………………………………………….

         ۲-۱۱-۵-۳ مقطع دبیرستان………………………………………………………………

۲-۱۱-۲ تجهیزات و تأسیسات شهری…………………………………………………………..

۲-۱۲ ظرفیت……………………………………………………………………………………

۲-۱۳ وابستگی…………………………………………………………………………………..

مبانی نظری نظریه ها و طرحهای توسعه شهر

۲-۱۴ نظریه سیستمی……………………………………………………………………………..

۲-۱۵ طرح کلرنس اشتاین ………………………………………………………………………

۲-۱۶ طرح رادبرن ……………………………………………………………………………..

۲-۱۷ مدلهای رایج مکان یابی کاربریها…………………………………………………………

۲-۱۷-۱ مدل تاکسونومی عددی…………………………………………………………………

۲-۱۷-۲ مدل شاخصهای وزنی………………………………………………………………..

۲-۱۷-۳ مدل جاذبه………………………………………………………………………………

۲-۱۷-۴ مدل دسترسی……………………………………………………………………………

   ۲-۱۸-۱ تاریخچه مکانیابی……………………………………………………………………

  ۲-۱۸-۲  سطوح مختلف مکان یابی ………………………………………………………….

  ۲-۱۸-۳ طبقه بندی تصمیمات مکانی………………………………………………………….

۲-۱۸-۴ نگرشهای موجود در نظریه های مکان یابی…………………………………………..

۲-۱۸-۵ نقدی بر نظریات مکان یابی………………………………………………….

۲-۱۸-۶ بررسی معیارهای مکان یابی مدارس از دیدگاه مدیریت و برنامه ریزی

 شهری…………………………………………………………………………………..

۲-۱۸-۷ ضوابط و معیارهای فضاهای آموزشی در کشورهای پرو و لهستان…………

۲-۱۹-۱ فرایند تحلیل در سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS……………………………

۲-۱۹-۲ تعاریف سیستم اطلاعات جغرافیایی………………………………………….

۲-۱۹-۳ قابلیتهای GIS…………………………………………………………………

۲-۱۹-۴ مؤلفه های GIS……………………………………………………………….

۲-۱۹-۵ دلایل استفاده از GIS…………………………………………………………

۲-۱۹-۶ کاربردها و توانایی های سیستم اطلاعات جغرافیایی…………………………

۲-۱۹-۷ کاربردهای عمومی سیستم اطلاعات جغرافیایی……………………………..

۲-۱۹-۸ کاربرد   GIS  در جغرافیا و تحلیل مکانی(فضایی)…………………………

فصل سوم:بررسی موقعیت جغرافیایی ،طبیعی و انسانی

۳-۱موقعیت و ویژگی جغرافیایی شهر تهران……………………………………

۳-۲ زمین شناسی شهر تهران…………………………………………………….

۳-۳ شیب اراضی تهران………………………………………………………….

۳-۴ اقلیم شهر تهران………………………………………………………………

۳-۵ آب و هوای تهران ………………………………………………………….

۳-۵-۱ باد ………………………………………………………………………..

۳-۵-۲ بارندگی………………………………………………………………….

۳-۵-۳ دما………………………………………………………………………

۳-۶ تقسیمات سیاسی و اداری شهر تهران……………………………………

۳-۷ ویژگیهای جمعیتی شهر تهران…………………………………………….

۳-۷-۱ ساختار جنسی جمعیت شهر تهران……………………………………..

۳-۷-۲ ساختار سنی جمعیت شهر تهران……………………………………….

۳-۷-۳ سواد و آموزش شهر تهران…………………………………………….

۳-۸ تاریخچه شهر تهران……………………………………………………….

۳-۹ وسعت و موقعیت ناحیه ۶ منطقه ۱۲ شهر تهران……………………………………

۳-۱۰ ظرفیت پذیری جمعیت ساکن ناحیه ۶منطقه۱۲ شهر تهران………………………

۳-۱۰-۱ ترکیب سنی و جنسی ناحیه ۶ منطقه ۱۲………………………………………..

۳-۱۰-۲ بررسی وضعیت سواد ناحیه ۶ منطقه ۱۲………………………………………

۳-۱۱ سابقه تاریخی ناحیه ۶ منطقه ۱۲………………………………………………….

۳-۱۱-۱ اماکن تاریخی ناحیه۶ منطقه۱۲………………………………………………..

۳-۱۲ وضعیت اقتصادی شهر تهران…………………………………………………..

۳-۱۲-۱ سنجش توسعه یافتگی کامل…………………………………………………..

۳-۱۳ وضع موجود شهر تهران…………………………………………………………

۳-۱۴ وضع موجود ناحیه ۶ منطقه۱۲ شهر تهران…………………………………….

۳-۱۴-۱ مکانهای مذهبی ناحیه ۶منطقه۱۲……………………………………………

۳-۱۴-۲ مکانهای ورزشی و تفریحی ناحیه۶ منطقه۱۲ ………………………………

۳-۱۴-۳ مراکز درمانی و بیمارستانهای ناحیه۶ منطقه۱۲ ……………………………

۳-۱۴-۴ مراکز خدماتی-رفاهی و حمایتی – باز پروری ناحیه۶ منطقه۱۲……………

۳-۱۴-۵مراکز سیاسی-اداری ناحیه۶ منطقه۱۲ …………………………………………

۳-۱۴-۶ مراکز سوخت رسانی(پمپ بنزین) آتش نشانی و مراکز نظامی انتظامی ناحیه

۶ منطقه۱۲ ………………………………………………………………………………..

۳-۱۴-۷ مراکز صنعتی و تجاری ناحیه۶ منطقه۱۲ ……………………………………

۳-۱۴-۷مراکز آموزشی ناحیه ۶ منطقه۱۲ ……………………………………………….

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل وضع موجود وپراکنش جغرافیایی مدارس متوسطه ناحیه ۶منطقه۱۲

۴-۱ وضع موجود مدارس در منطقه۱۲ شهر تهران…………………………………….

    ۴-۲ معیار ظرفیت……………………………………………………………………

       ۴-۲-۱ سرانه زیر بنا……………………………………………………………..

       ۴-۲-۲ سرانه فضای باز………………………………………………………….

       ۴-۲-۳ فضاهای مسقف…………………………………………………………..

   ۴-۲-۳-۱ فضاهای تدریس………………………………………………………….

   ۴-۲-۳-۲ فضاهای پرورشی………………………………………………………….

   ۴-۲-۳-۳ فضاهای اداری…………………………………………………………….

   ۴-۲-۳-۴ سایر فضاهای مسقف……………………………………………………..

۴-۲-۴ تعداد نوبت یا شیفتهای استفاده از مکانهای آموزشی…………………………………..

۴-۲-۵ نوع مالکیت مدارس…………………………………………………………………….

۴-۲-۶ نوع سازه مدارس………………………………………………………………………..

۴-۲-۷عمر ساختمان مدارس……………………………………………………………………

  ۴-۳ معیار سازگاری………………………………………………………………………….

      ۴-۳-۱ همجواری با مکانهای ناسازگار…………………………………………………..

     ۴-۳-۱-۱ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲ وفعالیت صنایع……………..

     ۴-۳-۱-۲ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲و اماکن تجاری………………..

    ۴-۳-۱-۳ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲وجایگاههای سوخت رسانی

(پمپ بنزین)………………………………………………………………………………………..

۴-۳-۲ همجواری با مکانهای نیمه سازگار یا مشروط…………………………………………..

   ۴-۳-۲-۱ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲نسبت به مراکز بهداشتی ودرمانی……

 ۴-۳-۲-۲ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲نسبت به مراکز آتش نشانی…………….

 ۴-۳-۲-۳ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲نسبت به مراکز نظامی-انتظامی………..

۴-۳-۳ همجواری با مکانهای سازگار…………………………………………………………………..

۴-۳-۳-۱ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲نسبت به کابریهای مسکونی……………..

۴-۳-۳-۲ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲نسبت به کابریهای فضای سبز…………….

۴-۳-۳-۳ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲نسبت به کابریهای فرهنگی……………….

۴-۳-۳-۴ موقعیت مدارس متوسطه دولتی ناحیه۶ منطقه۱۲نسبت به کابریهای مذهبی………………….

فصل پنجم :آزمون فرضیات، نتایج و ارائه پیشنهادات

۵-۱ آزمون فرضیه اول…………………………………………………………………………………….

۵-۲ آزمون فرضیه دوم………………………………………………………………………………

۵-۳ آزمون فرضیه سوم………………………………………………………………………………

۵-۴آزمون فرضیه چهارم……………………………………………………………………………

مقدمه:

امروزه همه علما اعم از اقتصاد دانان ،برنامه ریزان و حتی سیاست مداران در این امر توافق دارند که آنچه در نهایت خصوصیت وروند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را تعیین می کند ، منابع انسانی آن کشور است و نه سرمایه و یا منابع مادی آن و در این راستا کشورهای جهان سوم رمز اصلی توسعه ملی را گسترش کمی و سریع فرصتهای آموزشی بالاتر باشد سریعتر به توسعه خواهند رسید.

ولی تجربه نشان داده است که این طرز تفکر به تنهایی نه چندان موفق نمی باشد و به تدریج در بسیاری از کشورهای در حال این آگاهی به وجود آمده است که گسترش آموزش رسمی همیشه معادل با گسترش یادگیری نیست و توجه حرف به دانش به بهبود کارایی دانش آموزان نمی انجامد بلکه این توسعه توام کیفی و کمی آموزش است که نتیجه بخش می باشد.

در بسیاری از کشورها در حال توسعه آموزش رسمی بزرگترین مصرف کننده در آمد های عمومی است . کشورهای فقیر سرمایه گذاری های عظیمی در آموزش کردهاند ولی کمتر به بهره برداری لازم رسیده اند چرا که در قلمرو مدیریت آموزشی مسائل و مشکلات مادی وجود دارد که حلشان مشکل است.

آنچه مسئله اصلی نظام آموزشی در هرکشور هدفهای گسترده آن است که سازمان ملل در تنظیم حقوق بشر آموزش را یکی از حقوق اساسی هر انسان دانسته و دوم این که ضرورت گزینش و پرورش متخصصان ورزیده در علوم مختلف برای کمک به توسعه کشور در همه سطوح می باشد.

کشورمان نیز از مسائل فوق مستثنی نمی باشد . در ایران باستان تربیت و تعلیم خصوصی در میان طبقات ممتاز معمول بود و پس از گسترش دین مبین اسلام در ایران تأکید بر از میان بردن حالت انحصاری آموزشی باعث دسترسی همه طبقات جامعه به آن گردید.

بیان مسئله

رونـد رو به رشد دانش آموزان ، محدودیت منابع مالی و فنی ، عدم بر نامه ریزی ، نارسایی دانش شهر سازی و مخصوصا” عدم استفاده از برنامه ریزان و طراحان شهر و بی هویتی مد ارس باعث گردیده تا مکانیابی فضاهای آموزشی در حال حاضر طبق ضوابط و معیارهااعمال نگردد درشهرتهران مشکلاتی چون عدم تناسب عرضه و تقاضا بسیاری از آموزشگاهها طبق استاندارد ساخته نشده اند با تحقیقات انجام شده در دانشگاهها و مراکز پژوهشی مختلف کشور که در مورد استقرار فضاهای آموزشی صورت گرفته مسئله کمبود و غیر استاندارد بودن ساختمانهای آموزشی و عدم رعایت اصول و معیارهای مکان گزینی این فضا ها تأیید شده است.

جهت ارتقا کمی و کیفی آموزشی کشور و دستیابی به اهداف عالیه آموزشی و پرورشی از یک طرف و سا ماندهی فضاهای مختلف شهری و در نتیجه بهبود شرایط زندگی انسانهــا در شهــر و نهایتا” رشد و توسعه پایدار شهر از طرف دیگر لازم است که ضمن شنـاخت وضع موجود فضاهای آموزشی مقایسه و ارزیابی آن با معیارها ضوابط و استـانداردهای مکانیابی معیار هایی از قبیل: شعاع دسترسی ، همجواری باکاربریهای سازگار، تراکم دانش آموزان در مناطق مختلف ، فاصله مدرسه از خیابان اصلی ، استفاده از شاخصهای ارزیابی (سازگاری، مطلوبیت وظرفیت)ویژگی های فیزیکی محیط از قبیل آلودگی هوا، صوتی بصری ، بهداشت محیط، نور و غیره . مسـائل و مشکلات را تعیین و راه حل هایی متناسب با وضع موجودجامعه ارائه نمود.

ارزیابی

ارزیابی عبارت است از فرآیند تجزیه و تحلیل شماری از برنامه ها ویا پروژه ها ویا راه حلهابا توجه به امتیازات و معایب نسبی آنها به طریق منطقی و با توجه به اهداف و آرمانها و معیارهای برنامه(سیف الدین فرانک،۱۳۸۳،ص ۱۶)

ارزیابی همان ارزشیابی نیست ونباید با آن اشتباه گرفته شود.ارزیابی مؤثر کلی مقایسه طرحها را در بر می گیرد و به عبارتی دیگر چارچوبی برای تحلیلها فراهم می کند و تأمل اصول سنجش اقداماتی که در مقایسه آلتی ناتها بکار می رود و تنظیم شواهد و مدارک است ولی واژه ارزشیابی به توصیف برنامه های پیشنهادی و بیان شایستگی آنها اشاره دارد (قراگوزلو،زهره ۱۳۶۵ ص ۴۶)

به سخنی دیگر ارزشیابی مرحله تجزیه و تحلیل شماری از برنامه ها یا طرحها است تا شایستگی و نقاط ضعف آنها به صورت مقایسه ای مشخص شود و نتیجه یافته ها در چارچوب منطقی قرار داده شود شالوده ارزشیابی برآورد و شایستگی مقایسه ای کارهای گوناگون است.(مجتهد زاده،غلامحسین،۱۳۶۸ ص ۶۰)

به عبارت دیگر ارزیابی یک فرایند نظام دار برای جمع آوری ،تحلیل و تفسیر اطلاعات گفته می شود به این منظور که تعیین شود آیا اهداف مورد نظر تحقق یافته اند یا درحال تحقق یافتن هستند و به چه میزان؟

تعریف آموزش در مدارس

پیش از اسلام مراکز آموزشی در مجاور کاخها و مراکز حکومتی و یا آتشکده ها و مناطقی دور از مرکز تجاری جای داشت فراگیری دانش پزشکی و علوم مربوط به دبیری درانحصار شاهزادگان ، درباریان و مغان بود و امکان آموزش علوم مزبور برای عامه مردم وجود نداشت تحصیلات دینی هم در انحصا ر مغان وموبدان بود و تنها افراد برگزیده می توانستند مدارج عالی را طی کنند.

گویا در این دوره دبستانهایی در آتشکده های واقع در محله های شهر وجود داشت این دبستانها در محلات متعلق به طبقات بالاتر قرار داشت و در حومه شهر که محل زندگی عــامه مـردم بود دبستانی وجود نداشت پس از اسلام آموزش و پرورش از انحصار طبقات ممتاز خارج شد و امکان تحصیل علوم متوسطه و عالی تا حـدودی برای عده بیشتری فراهم شد.علومی مانند پزشکی و نجوم کماکان در مراکز ی مثل جندی شاپور متمرکز بود اما علوم دینی در قرون اولیه در مساجد و منازل علما تدریس می شد.) آزاد بخت ،بهروز ۱۳۸۷ص ۲۰)

بــه تــدریج با گستــرش علوم دینی و طولانی شدن مدت تحصیل و لزوم اسکان طلاب ، زمینه پیدایش مدارس مهیا گردیده محل این مدارس بیشتر پیرامون مساجد جامع ،بازارها ،محلات مسکونی و گاه میدان ها بود . اهمیت کارکردهای اجتماعی و دینی مساجدجامع و ضرورت ارتباط و پیوند کالبدی آن از یک سو با بافت فضاهای مسکونی و از سوی دیگر با بازار که در ضمن مهمترین و پر تحرک ترین شاهراه ارتباطی شهرهای اسلامی محسوب می شد ایجاب می کرد که مسجد جامع در قلب شهر و مرکز فیزیکی آن جا ی گیرد.

فهرست منابع و مأخذ:

1. شرافتی ،عبدالوهاب ،تجزیه و تحلیل توزیع مکان یابی مراکز آموزشی با استفاده ازGISاستاد راهنما مهدی قرخلو ،دانشگاه تهران،۱۳۸۳
2. سیف الدین ،فرانک،ارزشیابی طرحها و برنامه ها،انتشارات سازمان شهرداریهای کشور ۱۳۸۳
3. مجتهد زاده ،غلامحسین، مقدمه ای بر اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای انتشارات آموزش ضمن خدمت آموزش و پرورش ۱۳۶۸
4. سیف، علی اکبر ، اندازه گیری ،سنجش وارزشیابی آموزشی ، نشر دوران،چاپ دوازدهم ۱۳۸۲
5. آزاد بخت،بهروز،بررسی مکان گزینی کاربری های آموزشی شهر کوهدشت استاد راهنما حسین مجتبی زاده دانشگاه تهران مرکز ۱۳۸۷
6. البرزی آشتیانی ،علیرضا ،ارزیابی فضاهای آموزشی دوره ابتدایی منطقه ۷ شهر تهران تحصیلات تکمیلی مرکز رشته شهر سازی ۱۳۸۱
7. ملک پور،حسن،مکان یابی فضاهای آموزشی متوسطه پسرانه در آموزش و پرورش ناحیه۲ شهر یزد استاد راهنما :زهره فنی ۱۳۸۶
8. داود پور ،زهره،سعیدی رضوانی ، نوید ،تدقیق تعاریف و مفاهیم کاربریهای شهری وتعیین سرانه شهری مرحله دوم ۱۳۸۷
9. استاندارهای تفضیلی طراحی شهری برای کاربری آموزشی ، مهندسین مشاور معماری و شهر سازی آ.ال. پ ALP1387
10. رسام ،آناهیتا، بررسی تحولات ساختار کالبدی و عملکردی در بخش مرکزی تهران (منطقه ۱۲) استاد راهنما :آزیتا رجبی ۱۳۸۶
11. شیعه اسماعیل ، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری دانشگاه علم و صنعت تهران بهمن ۱۳۷۱.