مقاله زغال سنگ در رشته کوه البرز

تعداد صفحات: ۵۰ | قابل ویرایش

مقدمه

کانسارهای اصلی و شناخته شده زغالسنگ ایران بیشتر در امتداد رشته کوه البرز ، طبس و کرمان قرار گرفته اند . البرز شامل سه ناحیه البرز شرقی ، البرز مرکزی و البرز غربی است . البرز مرکزی یکی از مهمترین ناحیه های زغالدار در ایران می باشد که اکثر لایه های زغال بر البرز نرکزی در سازند شمشک به صورت تناوبی از لایه های ماسه سنگ ، لاسین ، شیل و زغالسنگ قرار گرفته است .

عمده نواحی زغالدار در البرز مرکزی عبارتند از : آلاشت ، گلندرود ، کجور ، نورد (در سازند الیکا ) شمشک ، واسیاسر ، سرخ آباد ، سرتنگه ، خاردنده و مبارک آباد .

در رسوبات البرز مرکزی نهشته های  زغالدار آلاشت گسترش و بیرون زدگی زیادی نسبت به سایر مناطق البرز دارند . در حال حاضر سه منطقه بزرگ زغالدار در البرز مرکزی کشف شده است که عبارتند از : آلاشت گلندرود  و نورد با انواع زغالهای تک شو و ذخایر قابل ملاحظه .

در میان نواحی زغالدار در البرز مرکزی سنواحی آلاشت ، گلند رود ، نورد ، سرسنگه ، سرخ آباد و واسیاسر به دلیل شرایط مساعد جغرافیایی با وجود راه آهن مناسب ترین مناطق برای تأسیس معدن می باشند .

استراتیگرافی البرز مرکزی

انواع سازند ها در ساختمان زمین شناسی البرز مرکزی دیده می شوند قدیمی ترین نهشته ها که در منطقه تحت مطالعه بررسی شده اند ( در امتداد جاده چالوس و نزدیک جاده اصلی فیروز کوه – تهران در مجاورت دهکده یا هاردنار ، شهمیرزاد ۰ به طرف جنوب شرق ) و سایر دهکده ها است شیل های چند رنگی پرکامبرین پسین ، سیلت استون ها و دولومیت های رنگ روشن سازند کهر ، سلطانیه و باروت می باشند که ضخامت مجموع آنها به حدود ۱۱۵۰۰ متر می رسد . ( گلاوس ۱۹۶۵) .

طبقات پالئوزوئیک پیشین ضخامتی معادل ۴۵۰ متر دارند و اساساً به صورت ماسه سنگ های سازند لالون در بخش زیرین ، اورژیبیت ها ، سلت استونها ، سنگ های آهکی و دولومیت های سازند لشکرک در بخش فوقانی می باشند ، آنها در غرب منطقه در امتداد جاده چالوس در مجاورت دهکده فیروز آباد و در غرب دهکده دشت نظیر دیده شده اند .

همچنین در جنوب منطقه دهکده های کوه نک ، اروخ و خاویر و به طرف شمال در جاده اصلی فیروزکوه – تهران در شهر نزدیک دهکده شه میرزاد و به طرف مغرب از ایستگاه خط آهن و رسک ، دیده شه اند .

سنگ آهک های خاکستری و سیاه و یه مقدار کم سنگهای تریژنوس ( سنگهای خاکی یا زمینی ) رنگین و سنگهای تری‌ژینوس کربناتی ( سنگ های کربناتی با منشأ خاکی ) پالئوزئیک فوقانی دارای ضخامتی معادل ۹۴۰ متر می باشد که متعلق به سازند های پاده ها ، سیبزار ، بهرام ، مبارک . دورود ، روته و نسن هستند .

آنها به صورت رخ نمود های گسترده ای در امتداد سمت چپ رودخانه ماهرودو در سرچشمه های رودخانه هایی که به طرف دریای خزر در بین شهرهای عامل و چالوس جریان دارند دیده می شوند .

استراتیگرافی سازند شمشک

سازند شمشک در البرز مرکزی بر اساس سنگواره های گیاهی وجانوری و لیتوژیکی به شش ممبر : اکراسر (A) ، لله بند (B) ،‌گلاریز (C) آلاشت (D) ، انن (E) ، دانستریت (F) تقسیم شده است .

• ممبر اکراسر

ضخامت این ممبر حدود ۳۰۰ متر ، رسوبات آن درایی و از آژینیت ، سیلکستون ، ماسه سنگ و لایه های نازک آهک تشکیل گرددیه که بیرون زدگی آن در جنوب کارمزد و در شمال بابلک به روی سازند الیکا قرار دارد .

• – ممبرلله بند

شاملطبقات ماسه سنگی دانه ریز و متوسط ، آرژلیت و لبایه های نازک غیر اقتصادی زغالسنگ به حدود ۴۶۵ متر می باشد که در جنوب رودخانه چرات و در جنوب شرغی رودخانه شش رودبار بیرون زدگی دارد .

• C – ممبر کلاریز

اغلب از رسوبات ماسه سنگی ، ارژینیت و کنگلومرا همراه با دو تا سه لایه زغالی قابل کار در پاره ای از نقاط و تعدادی لایه های زغالی غیر قابل کار به ضخامت ۶۰۰-۴۰۰ متر تشکیل گردیده که این رسوبات به طول مشخص در یال شمالی سنکلینان الاشت بیرون زدگی دارند.

منشأ رسوبات زغالدار در البرز مرکزی

منشاأ زمین شناسی رسوبات زغالدار بروی زمین در ۴ مرحله شناسائی شده است که به شرح زیر جهت مشخص نمودن ذغال البرز مرکزی به طور خلاصه توضیح داده می شود .

 الف) سازند زغال دارارتباط با ژئوسنکلینال :

در طولی از۱۰ تا ۵۰۰ کبلومترمی تواند تشکیل شود که لایه هایزغالی زیاد با ثناب نیست زغالخیزی زیاد نیست و لایه های زغالی به شکل متقاطع قرار گرفته و به اندازه کافی متاموقیسم شدهکه بیشتر آنتواسیت و به مقدار کمتر کک شود می باشند لذا زغال صنعت مفید نمی باشد .

ب) سازنده زغال دارد در ارتباط با ساپ ژئوسنکلینال :

سترکتور زغال وضعیت با ثبات تری نسبت به مورد قبلیدارد و تا ۶۰۰ کیلومتر ممکن است گسترش داشته باشد و دارای گسترش عرضی کمی می باشد و تعداد لایه های زغالی خیلی زیاد می باشد لایه ها دارای ضخامت باریک و ضخیم می توانید باشند ، ۱% کل ضخامت منطقه می تواند زغال تشکیل شود، ثبات لایه ها زیاد است ، متامرفیسم منطقه ای می باشد . زغال ارآنتذاستیک در بخش مرکزی تا زغال گازی شعله بلند تشکیل می شود .

ج) سازند زغال دارند در اتباط با ساپ پلاتفروم سنکلینال :

در این حالت گسترش زغال حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتر و احتمالاً تا ۳۰۰ یا ۴۰۰ کیلومتر می رسد گسترش عرض زغال ۴۰ تا ۸۰  کیلومتر ، متامرفیسم تقریباً منطقه ای می باشد لایحه های زغال با ثبات نیستند چون مدت زمان تشکیل زغال طولانی نیست ، رلیف زمین وضعیت پیچیده ای دارد و تکتونیک و دایک مشاهده می شود پلاکفورم  متحرک می باشد و در حاتلت فرو رفتگی و بالا آمدگی لایه های زغال تشکیل گردیده است.