مقاله گازهای مورد استفاده در جوشکاری

تعداد صفحات: ۲۸ | قابل ویرایش

استیلن (C2H2)

استیلن کوچکترین عضو خانواده آلکینها است. گاز استیلن نسبت به هوا مقداری سبکتر می‌باشد. این گاز بی‌رنگ بوده و بوی ویژه آنرا می‌توان با وجود مقدار کم در محیط تشخیص داد. از آ‌نجائیکه دمای شعله سوختن استیلن زیاد است. از این گاز برای بریدن قعطه‌های فلزی و جوشکاری استفاده می‌شود.

این گاز براحتی با وجود یک دود غلیظ و یا در مقابل جرقه آتش قابل اشتعال می‌باشد. در هوا حجمی حدود ۲۱ درصد از گاز استیلن شامل می‌شود که این میزان برای استعال آن کافی نیست.

گاز استیلن بخوبی با هوا و اکسیژن مخلوط می‌شود و در این صورت در درجه حرارت بالا قابل اشتعال و انفجار می‌شود. قدرت اشتعال‌زائی مخلوط این گاز با اکسیژن خیلی بیشتر نسبت به مخلوط با هوا می‌باشد. این ویژگیهای استیلن در بروز حوادث انفجاری و آتش‌سوزیهای محیط کار نقش  مهمی دارد.

برای تهیه استیلن آب را بر کربیدکلسیم تأثیر می‌دهند این روش هنوز در بعضی از کارگاههای جوشکاری قدیمی در محل کار انجام می‌شود.

گاز مایع:

برای اموری چون برش و گرم‌کردن فلزات از گازهای پروپان (C3H8) ، بوتان (C4H10) و یا مخلوطی از آنها استفاده می‌شود. این گازها از هوا سنگین‌تر بوده و لازم است که در زیرزمینها و سطوح پائین‌تر از سطح زمین تهویه مصنوعی قرار داده شود تا از تجمع آنها وخطر احتراق و کاهش حجم اکسیژن هوا پیشگیری شود.

مخلوط بیش از نسبت ۲ درصد این گازها با هوا احتمال آتش‌سوزی و احتراق را دارد. این گازها تقریباً بدون بو هستند و بدین لحاظ ممکن اسن مقدار زیاد آنها در محیط بدون توجه و علامتی باشند.

اکسیژن:

گاز اکسیژن مقداری از هوا سنگین‌تر می‌باشد. اکسیژن به تنهایی قابل اشتعال نمی‌باشد. اما وجود آن برای انجام عمل آتش ضروری است. میزان اکسیژن موجود در هوا حدوداً ۲۱ درصد می‌باشد. از آنجا که خیلی از گازها با میزان غلظت بیشتر اکسیژن موجود در هوا قابل اشتعال می‌گردند.

مجاز به استفاده از این گاز برای تهویه و بهبود هوای محیط نمی‌باشد. اکسیژن خالص می‌تواند باعث سوختگی روغنها و چربیها گردد و در محیط‌های کاری که این مواد وجود دارد استفاده از گاز اکسیژن خالص مجاز نمی‌باشد و یا لازم است که فاصله کاربرد دور از همدیگر بوده و تهویه مناسبت درمحل نصب باشد.

کپسول‌های گاز:

گازهای مختلف مورد استفاده جوشکاری و برش در کپسولهائ تحت فشار ذخیره می‌گردند. بدین طریق می‌توان گازها را بطور مطمئن و اقتصادی حمل و نقل و در مراکز مورد نظر استفاده نمود.

کلیه کپسولهای اکسیژن گازهای تحت فشار و گازهای قابل اشتعال بایستی بر مبنای معیارها و مقررات مربوطه پر، نگهداری و مورد استفاده قرار گیرند. برروی درب پوش این کپسولها لازم است که نوع گاز، میزان تحت فشار گاز، و زمان کنترل آنها بطور واضح ذکر شده‌باشد.

به جهت تشخیص نوع گاز موجود در کپسولها لازم است رنگ آنها متمایز از یکدیگر بوده و بر مبنای معیارهای زیر باشند:

• v کپسولهای حاوی اکسیژن به رنگ آبی
• v کپسولهای حاوی استیلن برنگ زرد
• v کپسولهای حاوی دیگر گازهای قابل اشتعال برنگ قرمز
• v کپسولهای حاوی هوای فشرده و گازهای غیرقابل اشتعال برنگ خاکستری

چگونگی قرارگرفتن و بستن رگراتورهای کپسولهای گازی نیز برحسب نوع گاز موجود در آنها اصولاً بایستی متفاوت از یکدیگر باشد. بطوریکه:

• v رگلاتورهای کپسولهای حاوی استیلن بصورت افقی و فشاری درمحل قرار می‌گیرد.( بعضی از انواع قدیمی آنها چپ‌گرد می‌باشد.)
• v رگلاتورهای کپسولهای حاوی بقیه گازهای قابل اشتعال بصورت چرخش به چپ در محل بسته می‌شوند.
• v رگلاتورهای کپسولهای حاوی اکسیژن هوای فشرده و گازهای غیرقابل اشتعال بصورت چرخش به راست در محل بسته می‌شوند.

نگهداری و جابجایی کپسول‌های گاز

در نگهداری و جابجائی کپسولهای گاز لازم است به جهت حفظ ایمنی افراد و پیشگیری از بروز خطرات احتمالی با توجه به ویژگیهای آنها نکات زیر مراعات گردد:

• v درحمل کپسولهای گاز نبایستی آنها را به زمین انداخت و یا برروی زمین غلطانید ( خصوصاً در یخبندان)
• v اجسام نوک‌تیز می‌تواند در ایجاد آسیب به بدنه کپسولها و کاهش مقاومت آنها بنماید. بنابراین دقت شود که هیچگاه از آنها برای ابزار حمل و نقل و غلتک استفاده نشود.
• v جابجائی کپسولها بوسیله انتقال‌دهنده‌های مغناطیسی ممنوع است و در استفاده از ارابه و چرخها مناسب لازم است که بدرستی و محکم در محل قرار گرفته شده‌باشند. بهترین وسیله حمل کپسولهای گاز وانت‌های اختصاصی سرپوشیده است.
• v در جابجایئ کپسولها لازم است که درب‌پوش آنها گذاشته شده‌باشد( به جهت پیشگیری از ایجاد آسیب به مانومتر)
• v کپسولها را نباید در محلهای باز و مکانهائی که گرم می‌باشد قرار داد. در این شرایط احتمال افزایش فشار داخل آنها وجود دارد.
• v کپسولهای حاوی استیلن و گازهای قابل اشتعال دیگر لازم است که در محلی مناسب نگهداری شوند.

محل نگهداری کپسولها نبایستی در مکانها و قسمتهای زیر باشد:

• مسیرهای تردد افراد و ماشینها
• راههای خروجی نجات و پله‌های فرار
• پارکینگ خودروها و در مسیر پله‌ها
• در نزدیکی موادی که بفوریت قابل اشتعال می‌باشند.
• داخل فضای کاری و یا زیستی افراد
• حداکثر هر ۳ سال یکبار و بصورت موردی کپسولها را از نظر فنی مورد بازرسی و کارشناسی قرار داده شود و از سالم و کارابودن آنها اطمینان حاصل شود.
• قراردادن کپسولها برروی زمین از قسمت پایه و بصورت کاملاً‌ عمودی باشد.