تعداد صفحات: ۷۷ | قابل ویرایش
مقدمه
ترانسفورماتور وسیله ای است که برای تبدیل ولتاژ یا جریان ( بالا بردن یا پایین آوردن ولتاژ و یا پایین آوردن جریان )بکار می رود . ترانسفورماتور با فرض ایده ال بودن قدرت ورودی را بدون تغییر در خروجی ظاهر می کند و تنها در جریان و ولتاژتغییر ایجاد می نماید. در غیر این صورت بعلت وجود تلفات در ترانس که اجتناب ناپذیر است قدرت خروجی به اندازه تلفات ترانس از قدرت ورودی کمتر است ورودی ترانس را اولیه ( پریمر) و خروجی آن را ( زکوندر) می نامند.
ترانسفور ماتور وظیفه تبدیل ولتاژ و جریان را به وسیله عمل القاء الکترو مغناطیسی انجام می دهد به این ترتیب که جریان سیم پیچی اولیه ترانس در داخل هسته ترانس یک فلوی مغناطیسی پدید می آورد چون جریان سیم پیچها یک جریان متغیر است لذا فلوی ایجاد شده نیز متغیر می باشد.
این فلوی متغیر در صورتیکه سیم پیچ دیگری (سیم پیچ ثانویه ) را قطع کند درآن ولتاژی القاء می کند ( طبق قانون فاراده) و در صورتیکه مدار سیم پیچ ثانویه بسته باشد جریانی برقدار خواهد شد جهت جریان ایجاد شده در ثانویه به صورتی است که فلوی حاصل از جریان سیم پیچ اولیه مخالفت می کند ( طبق قانون لنز) اگر جریان و ولتاژ و تعداد دور سیم پیچ در اولیه و ثانویه را به ترتیب I1 1 و V1و N1 و I2 و V2 و N2 بنامیم با فرض ایده ال بودن ( بی تلفات بودن ) ترانس خواهیم داشت .
انواع ترانسفورماتور
۱- ترانسفور ماتورهای قدرت که برای انتقال انرژی الکتریکی بکار می رود.
۲- اتو ترانسفور ماتور که برای تبدیل ولتاژ متناوب ثابتی به ولتاژ متناوب متغییر استفاده می شود.
۳- ترانسفور ماتورهای که برای تغذیه مبدلهای استاتیک ( یکسو کننده ها ) بکار می رود.
۴- ترانسفورماتورهای آزمایشی که برای ایجاد ولتاژهای بالا بکار می روند.
۵- ترانسفورماتورهای خاص مانند ترانسفورماتورهای جوشکاری یا تغذیه کورهای الکتریکی.
۶- ترانسفورماتورهای اندازه گیری ولتاژ وجریان که جهت اتصال وسایل اندازه گیری یا دستگاههای حفاظتی وکنترلی مانند رله ها بکار می روند.
۷- ترانسفورماتورهایی که در الکترونیک ومخابرات بکار می روند.
۸- ترانسفورماورهایی که به منظور حفاظت وجداسازی اولیه وثانویه بکار می رود.
ترانسفورماتور جریان (CURRENT TRANSFORMER CT)
در یک پست فشار قوی معمولاً جریان عبوری از قسمتهای مختلف مقدار بالائی بوده وامکان استفاده مستقیم این جریان در سیستم های کنترل واندازه گیری وحفاظت وجود ندارد لذا بایستی جهت کاهش این مقدار به مقدار خیلی پایین ومناسب جهت دستگاههای کنترل واندازه گیری وحفاظت از ترانسفورماتورهای جریان استفاده نمود.
ترانشفورماتورهای جریان از دو سیم پیچ اولیه وثانویه تشکیل شده که جریان واقعی از سیم پیچ اولیه عبور نموده ودر اثر عبور این جریان که متناسب با آن ، جریان کمی ( در حد امپر ویا چند آمپر ) در ثانویه بهوجود می آید. به طور کلی ترانسفورماتورهای جریان نقش کاهنده جریان را به عهده دارند که سیم پیچ اولیه با تعداد دور کم وقطر زیاد وسیم پیچ ثانویه با تعداد دور زیاد وقطرکم ساخته می شوند.
یکی از مهمترین موارد ساختمان یک ترانسفور ماتور جریان، اختلاف ولتاژ خیلی زیاد بین اولیه وثانویه بوده زیرا لتاژ اولیه دارای ولتاژ نامی پست ودرصورتیکه ولتاژثانویه خیلی پایین تر از ولتاژ نامی پست می باشد که با توجه به این موارد بایستی بین اولیه وثانویه ایزولاسیون کافی وجود داشته باشد.
ترانسفورماتورهای جریان هسته پایین ویا (TANK TAPE)
در این نوع ترانسفورماتور جریان هادی اولیه در داخل یک بوشینگ U شکل که قسمت پایین U در داخل یک تانک قرار دارد تا پایین آورده می شود ودر این حالت اطاف اولیه بوسیله کاغذ عایق شده و در روغن غوطه ور می باشند، سیم پیچی های ثانویه به صورت حلقه هادی اولیه را در بر می گیرد . در هر دو حالت فوق بایستیسعی شود که به هیچ عنوان هوا ویا ذرات دیگر بداخل محفظه ترانسفورماتور جریان نفوذ ننموده و از طرف دیگر امکان انبساط و انقباض روغن در اثر تغییر درجه حرارت نیز وجود داشته باشد .
لذا در بالای ترانسفورماتور بایستی فضای خالی بوجودآوردکه بمنظور ایزوله نمودن از هوا ، از دیاگرام های پلاستیکی ، ارتجاعی استفاده می شود که این دیافراگم ها در اثرانبساط وانقباض روغن بالاو پایین می روند. در بعضی از طرحها نیز محفظه بالای روغن رااز گاز نیتروژن پرمی نمایند.
همانگونه که در بالا ذکر شد ترانسفورماتور جریان بعنوان کاهش دهنده جریان اولیه در پست بمنظور استفاده در سیستمهای کنترل و اندازه گیری و همچنین سیستم حفاظت می باشد. معمولاً سیستمهای مذکور در ولتاژها و جریان های پایین کار می نمایند.
فهرست منابع و مآخذ
- طالقانی محمد : ماشینهای الکتریکی جریان متناوب ، چاپ یازدهم ، انتشارات علمی و فنی ، ۱۳۶۱
- پرهامی سالم : اصول الکتریسیته و الکترونیک ، چاپ هشتم ، مجتمع آموزشی صنعتی کشور ، ۱۳۵۶
- دکتر طالقانی محمد : موتورهای الکتریکی ، چاپ اول ، چاپخانه فرهنگ ، ۱۳۸۰
- شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ، تکنولوژی و کارگاه سیم پیچی ، چاپ اول ، چاپخانه فرهنگ ، ۱۳۸۰
