پایان نامه بررسی روشهای مدیریت و ساخت در کاهش تلفات آب و افزایش راندمان شبکه آبیاری دز

تعداد صفحات: ۲۰۰ | قابل ویرایش

چکیده

در این طرح ابتدا در مورد نیاز مبرم به جلوگیری از تلفات آب و اهمیت آن در بخش کشاورزی بحث می شود و بعد از آن به بررسی در مورد تحقیقاتی که در این خصوص انجام گرفته است و نتایج حاصله از آنها پرداخته می شود .

در ادامه به معرفی کلی شبکه از ابتدا تا کنون پرداخته خواهد شد و پس از آن به بررسی و محاسبه راندمان آبیاری شبکه دز طبق داده های بدست آمده از ادارات و سازمانهای مربوطه و مراجع مختلف دیگر  در طی سالهای گذشته و همچنین چند طرح آبیاری و زهکشی دیگر پرداخته شده و مورد ارزیابی و مقایسه قرار می گیرد .

در مبحث بعد به بررسی علل و عوامل فنی و مدیریتی تلفات آب در شبکه و پایین بودن راندمان آبیاری پرداخته شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و درانتها با توجه به شرایط کنونی ساخت و بهره برداری از شبکه پیشنهادات عملی و کاربردی جهت کاهش تلفات آب و افزایش راندمان شبکه ارائه می گردد.

مقدمه

کمبود آب بزرگترین معضل جهان در قرن جاری خواهد بود . در زمانی که محققین و متفکرین تحت تاثیر نگرانی های تامین کمبود مواد غذایی اجتماعات بشری و محدودیت منابع طبیعی به راه حلهایی چون آبیاری با آب شور ، کم آبیاری و استفاده از ذخایر آبی صعب الوصول می اندیشند بهره برداری صحیح از منابع آبی و مصرف بهینه آن که از گام های اولیه است ، از نظرها دور می ماند .

ایران با دارا بودن  ۳/ ۷ میلیون هکتار اراضی یعنی متوسط ۱۳۰ هکتار برای هر ۱۰۰۰ نفر ( دو برابر متوسط جهانی ) می تواند علاوه بر تامین نیازهای داخلی نقش تعیین کننده ای در تولید بخشی از نیازهای غذایی دنیا باشد ولی به دلیل کمبود نزولات جوی وعدم توزیع مناسب از نظر زمانی و مکانی و همچنین محدودیت امکانات توسعه کشت آبی به لحاظ هزینه های سنگین احداث تاسیسات جدید آبیاری تلاش همه دست اندرکاران و کارشناسان را برای حصول به مدیریت بهره وری مناسب از سیستم های آبیاری موجود و بکارگیری تکنولوژی آبیاری در جهت افزایش راندمان مصرف آب الزامی می نماید.

نظر به اینکه بیش از ۹۰ درصد آب بدست آمده در بخش کشاورزی به مصرف می رسد ضرورت استفاده از مکانیزم ها و روشهایی جهت رفع مشکلات اجرایی و بهبود مدیریت بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی موجود در دست احداث و ارتقاء بهره وری آب مشهود می باشد.

بیان مسئله

با توجه به محدودیت منابع آب و هزینه های زیاد و سرسام آور استحصال آب از منابع موجود و افزایش تقاضای آب در بخش کشاورزی از جمله سدهای انحرافی و مخزنی متعددی به همراه شبکه های آبیاری و زهکشی مربوط با هزینه های بسیار سنگین احداث شده و یا در حال احداث می باشد ولی به دلیل عدم رعایت مسائل مدیریت اجرا و بهره برداری و همچنین مسائل فنی مربوط به ساخت و از شبکه ها حجم بسیار زیادی از آب استحصال شده از مسیر تولید خارج شده و تلف می شود و ضمن از بین رفتن سرمایه های ملی ،  اهداف اولیه طرحها نیز به مخاطره می افتد .

بنابراین پیگیری راههای اتلاف آب در یک شبکه آبیاری و زهکشی و در نتیجه آن پایین آمدن راندمان شبکه نسبت به راندمان مورد انتظار بسیار مهم است .رسیدن به راندمان مورد انتظار شبکه را می توان در مشکلات مدیریتی و ساخت دانست:

۱- مشکلات مدیریتی در مرحله شکل  توزیع آب در مزرعه ؛ میزان آموزش نیروی انسانی مربوط به مدیریت توزیع آب و  تدارکات و تجهیزات لازم و تعداد ساعات آبیاری و شکل الگوی کشت و غیره …

۲- مشکلات ناشی از ساخت که شامل شکل ساختار کانال ها در مراحل مختلف و سازه های هیدرولیکی در مسیر مربوطه و غیره.

پیشینه تحقیق

آقای شهرام علی کناری در پایان نامه کارشناسی ارشد تحت عنوان ارزیابی مسائل فنی و بهره برداری از سیستم های انتقال ، توزیع و کنترل جریان در شبکه آبیاری قزوین به بررسی راندمان های شبکه آبیاری قزوین پرداخته و راندمان انتقال را محاسبه کرده و به بررسی مشکلات و مسائل موجود پرداخته است.

آقای داریوش بهره دار در مقاله ای تحت عنوان بررسی نارسایی ها و مشکلات موجود دربهره برداری از شبکه فرعی آبیاری و زهکشی کشت و صنعت مغان  به نتایجی از قبیل عدم پوشش مناسب کانالها و عوارضی نظیر بروزتلفات نفوذی از بستر و دیواره های نهرها و کانالها ، رشد علفهای هرز و تخریب دیواره ها و کف و… رسیده است.

دکتر حسن رحیمی درمقاله ای تحت عنوان مسائل کانالهای آبیاری در ایران انواع  تخریب های موجود در کانالهای ابیاری در ایران را بررسی کرده و به بررسی علل به وجود آورنده هر کدام از عوامل پرداخته است.

اسمائیل اجباری طی مقاله ای با عنوان مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی به بررسی ساختار مدیریت و تحول آن پرداخته و عملکرد بهینه مدیریت بهره برداری و نگهداری شبکه های آبیاری و زهکشی کشور در سال ۱۳۸۱را در قالب الگوریتم ساختاری بیان نموده است.

منابع

۱-  جباری ، الف . ، ۱۳۸۴ ، شبکه های آبیاری و زهکشی ، کمیته ملی آبیاری و زهکشی

۲- رحیمی ، ح . ، ۱۳۸۴ ، مسایل کانالهای آبیاری در ایران ، کمیته ملی آبیاری و زهکشی

۳- فرشی ، ع . ، ۱۳۸۴ ، مصرف بهینه آب کشاورزی ، کمیته ملی آبیاری و زهکشی

۴- افشار ، ب . ، ۱۳۸۴ ، عملیاتی نبودن آیین نامه مصرف بهینه آب کشاورزی ، کمیته ملی آبیاری و زهکشی

۵- محبوبی اردکانی ، الف . ، ۱۳۸۴ ،  نقش مدیریت مشارکتی در بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری ، کمیته ملی آبیاری و زهکشی

۶- بهمنش فر ، ن . ، ۱۳۸۴ ، تحویل حجمی آب و مشکلات فراروی شرکت های بهره برداری ، کمیته ملی آبیاری و زهکشی

۷- عصاره ، ع . ، ۱۳۸۳ ، بررسی و شناخت موارد قوت و ضعف و چگونگی نگهداری و بهره برداری از شبکه آبیاری دز ، پایان نامه کارشناسی ارشد

۸- عملکرد سال ۱۳۸۱ شرکت بهره برداری ناحیه شمال خوزستان ، ۱۳۸۱ ، شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری ناحیه شمال.