پایان نامه اثرات اقتصادی، اجتماعی هدفمندی یارانه ها بر خانوار

تعداد صفحات: ۱۰۳ | قابل ویرایش

فهرست

عنوان ………………………………………………………………………………………….صفحه

چکیده

فصل اول : کلیات

۱-۱ مقدمه ………………………………………………………………………………………….۲

۲-۱ بیان موضوع تحقیق ………………………………………………………………………………۵

۳-۱ اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………..۷

۴-۱ اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………..۱۰

۵-۱ فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………….۱۰

فصل دوم : پیشینه تحقیق

۱-۲ تحقیقات داخلی  ………………………………………………………………………………..۱۲

۲-۲ تحقیقات خارجی ………………………………………………………………………………..۳۲

فصل سوم : روش تحقیق

۱-۳ : مقدمه ……………………………………………………………………………………….۴۱

۲-۳ روش تحقیق ……………………………………………………………………………………۴۱

۱-۲-۳ نوع تحقیق از نظر هدف ……………………………………………………………………….۴۱

۲-۲-۳ نوع تحقیق از نظر روش………………………………………………………………………..۴۲

۳-۳ روش جمع آوری داده ها ………………………………………………………………………….۴۲

۴-۳ ابزار گرداوری داده ها …………………………………………………………………………۴۲

۵-۳ شیوه اندازه گیری متغیرها …………………………………………………………………….۴۳

۶-۳ روایی ابزار اندازه گیری ……………………………………………………………………….۴۳

۷-۳ اعتبار ابزار اندازه گیری ……………………………………………………………………….۴۴

۸-۳ روش تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………..۴۴

۱-۸-۳ شاخص های توصیف داده ها …………………………………………………………………..۴۴

۱-۱-۸-۳ شاخص های مرکزی ……………………………………………………………………….۴۴

۲-۱-۸-۳ شاخص های پراکندگی …………………………………………………………………..۴۶

۳-۱-۸-۳ شاخص های شکل توزیع …………………………………………………………………..۴۷

۹-۳ تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………۴۹

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل پنجم : بررسی نتایج

۵-۱ : نتیجه گیری …………………………………………………………………………………۶۴

۵-۲ : پیشنهادات ………………………………………………………………………………….۶۸

۵-۳: محدودیت  ها…………………………………………………………………………………۷۰

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………۷۱

پیوست

پرسشنامه …………………………………………………………………………………………۷۴

چکیده

یارانه یکی از ابزاهای مهم اقتصادی و سیاستهای حمایتی دولت برای حمایت از اقشار آسیب پذیر و بخش های خاص تولیدی است. در تمام نظام های اقتصادی موضوع رفاه و تامین اجتماعی بسیار حایز اهمیت بوده و بخشی از هزینه های جاری دولت به پرداختهای انتقالی برای حمایت از اقشار آسیب پذیر اختصاص مییابد.

چنانچه پرداختها به گروههای هدف اصابت کند، هدف دولت به خوبی تامین شده و رفاه و امنیت اجتماعی نیز تقویت میشود، اما پرداخت های همگانی نه تنها در ارتقای درآمد و رفاه اقشار آسیب پذیر تاثیری ندارد، بلکه سبب بهره مندی بیشتر افرادی میشود که استفاده بیشتری از یارانه ها دارند. لذا ضرورت پرداخت یارانه و حمایت از گروههای آسیب پذیر امری بدیهی است اما مسألهای که باید مورد توجه قرار گیرد، چگونگی پرداخت یارانه میباشد. یارانه ها به دو شیوه نقدی و غیرنقدی پرداخت میشوند که کارآمد بودن هر یک از این روشها مستلزم هدفمند بودن آنها میباشد که در این خصوص استناد به تجربه سایر کشورها میتواند راه گشا باشد.

مقدمه

بررسی نشان می دهد که در حرکت از کشورهای کمتر توسعه یافته به سمت کشورهای در حال توسعه ، در حال گذار و کشورهای با در آمد متوسط و توسعه یافته پرداخت یارانه نقدی متداول تر می شود.

 بر اساس تخمین سازمان جهانی کار در سال ۲۰۰۰ بیش از ۸۰ در صد جمعیت کشورهای صنعتی از شکل خاصی از یارانه نقدی بر خوردار بوده اند در حالی که در کشورهای آسیایی و آفریقایی تنها ۱۰ در صد جمعیت یارانه نقدی دریافت می کنند.

 این رقم برای کشورهای آمریکای لاتین ۱۵ در صد تا ۶۰ در صد ، برای کشورهای با در آمد متوسط و شمال آفریقا ۲۰ در صد تا ۲۵ در صد و برای  کشورهای در حال گذار اروپای شرقی ۵۰ تا ۸۰ درصد جمعیت است.

در میان کشورهای در حال توسعه ، تنها کشورهای معدودی آن هم فقط ، کمتر از یک در صد تولید نا خالص داخلی خود را به شکل نقدی در اختیار شهروندان بی بضاعت قرار می دهند ، در حالی که این نسبت در کشورهای OECD به طور متوسط به ۸ در صد می رسد.

در کل یارانه های نقدی در کشور های در حال توسعه نسبت به کشورهای در حال گذار و کشورهای توسعه یافته از حجم پایینی  بر خوردار است.

 مهمترین دلیل این امر ، محدودیت منابع دولتی در کشورهای در حال توسعه است. ضمن اینکه سیاستگذاران این کشورها اولویت خود را بیشتر بر هزینه های عمومی قرار می دهند که محدودیتهای ساختاری رشد اقتصادی را کاهش می دهد و اولویت کمتری را به نظام هایی می دهند که منجر به تقویت تقاضای مصرف کننده و یا انتقال در آمد می شوند.

سابقه پرداخت یارانه ها در ایران

در ایران جهت گیری های حمایت دولت از بخش کشاورزی از دوران صفویان آغاز شد و بعد ما در دوران قاجار سیاست هایی برای توسعه زراعت همچنین دادن بذر مساعده به  مستاجر اتخاذ شد ولی دخالت مستقیم دولت در عرضه/  تقاضا / تولید در دوران رضا شاه پهلوی و از سال ۱۳۱۱ با تصویب قانونی برای بنیان گذاران سیلو در تهران به منظور رویارویی با کمبودهای احتمالی آغاز گشت در سال ۱۳۱۵ که با بارندگی ها در عرضه گندم افزایش چشم گیری به وجود آمده بود با بیشی گرفتن عرضه بر تقاضا ،قیمت ها کاهشی یافت و در همان سال دولت حمایت از کشاورزان گندم را با قلیمت بالاتر خرید تا سال ۱۳۲۱ هدف دولت از دخالت در بازار غلات ،حمایت  در کشاورزان و تهیه و ذخیره گندم و ارائه نان ارزان برای اقشار کم در آمد شهری بود.

نخستین نظام سهمیه  بندی با یارانه در ایران در زمان جنگ بهانی صورت گرفت که یاران هایی برای گوشت و گندم پرداخت می شد. هر چند که میزانش چندان  چشم گیر نبود. طوری که کل یارانه پرداختی دولت تا سال ۱۳۵۱ پایان برنامه پنجم ۱۶۶۸ میلیون ریال بود که این میزان تنها نزدیک به ¼ در صد یارانه در سال ۱۳۵۴ بود. تا پیش از انقلاب ایران در مرداد ۱۳۵۳ ، دولت صندوقی به نام صندوق از مصرف کننده را تاسیس کرد و در سال ۱۳۵۶ سازمان حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان را تاسیس کرد که کلیه وظایف صندوق بر عهده این سازمان نهاده شد.

انواع یارانه

یارانه ها را می توان به شکل های مختلفی طبقه بندی کرد:

۱-بر پایه هدف دولت از پرداخت از یارانه اقتصادی یارانه اجتماعی ، یارانه سیاسی ، یارانه توسعه ای

۲- بر پایه حساب های ملی : یارانه مستقیم ، یارانه غیر مستقیم .

 ۳- بر پایه باز تاب هزینه های آن حساب های ملی ، یارانه پنهان یارانه آشکار .

۴- بر پایه موضوع مورد کمک شامل شکر روغن ، بذر ، گندم ، کود و غیر

۵- بر پایه مرحله ای که کالا یا خدمات مشمول دریافت آن می گردد : یارانه تولیدی ، یارانه مصرفی یارانه توزیعی ، یارانه صادراتی ، یارانه وارداتی ، یارانه خدواتی.

بیان موضوع تحقیق

تا قبل از سال ۸۹ رپرداخت یارانه ها به صورت غیر نقدی بوده در آن سال ها ، هزینه تمام شده برای تهیه کالا ها کم بوده و کالاهای مصرفی تهیه شده قیمت پایین تری نسبت به سالهای بعد از پرداخت نقدی یارانه ما داشته حال در این تحقیق دنبال آن هستیم که ببینیم که بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها آیا زمان جامعه افزایشی یافته یا کاهش یافته ؟

در تمامی کشورهای جهان از مهمترین اهداف دولت ها ایجاد رفاه عمومی به طور عام و گروه های آ سیب پذیر جامعه به طور خاص می باشد لذا دولت ها به منظور دستیابی به اهداف فوق ، علاوه بر پرداختن به امور تأمین اجتماعی ، از یارانه که یکی از ابزارهای تأمین اجتماعی است بهره می گیرند .در دولت های نفتی و متکی به منابع طبیعی آسان ترین روش یعنی پرداخت یارانه عام را دنبال نموده اند که بعضاً به دلیل واقعی نبودن قیمت کالاهای یارانه ای مشکلات عدیده ای را بوجود آورده است.

با توجه به این که در کشور ما سالانه مبالغ زیادی در قالب یارانه های غیرمستقیم پرداخت می شد نظام پرداخت آن دارای نواقص بسیاری بود ، دولت برآن شد  به منظور کم کردن مشکلات اقتصادی مردم سیستم پرداخت یارانه ها را اصلاح کند.

منابع و مآخذ

۱-بهبودی، د.، برقی گذانی،۱۳۸۷ «اثرات زیست محیطی مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران» فصلنامه اقتصاد مقدار،دوره ۵، شماره ۴، صفحات۵۳-۳۵

۲-پژویان، ج.، مراد حاصل، ن. ۱۳۸۶«بررسی اثر رشد اقتصادی برآلودگی هوا»پژوهشهای اقتصادی

۳-ترازنامه انرژی (سالهای مختلف) وزارت نیرو.

۴-تشکینی، ا. ۱۳۸۴«اقتصاد سنجی کاربردی به کمکMicrofit»موسسه فرهنگی هنری دیباگران  تهران.

۵-جعفری، ع.، حبیب پور. ع. ۱۳۸۷«ارزیابی اثرات توسعه شهرهای جدید بر محیط زیست» فصلنامه مدیریت شهری، شماره۲۱، پاییز ۸۷ ، صفحات ۵۸-۴۵

۶-آخانی، ز. ( ۱۳۷۸ ). گزارش بررسی عوامل مؤثر بر مصرف بنزین در کشور. مجله برنامه و بودجه، شماره ۴۳ ، ص۱۳۳-۱۴۸

۷- اکبری، ن. ( ۱۳۸۴ ). مفهوم فضا و چگونگی اندازه گیری آن در مطالعات منطق های. فصلنامه ی پژوه شهای اقتصادی ایران،شماره ۲۳ ، ص ۳۹-۶۸

۸-اکبری، ن. عسگری، ع. و فرهمند، ش. ( ۱۳۸۵ ). تحلیل توزیع اندازه ی شهرها در سیستم شهری ایران. فصلنامه ی پژوهشهای اقتصادی، سال ششم، شماره چهارم.

۹-ترازنامه ی انرژی ایران. ( ۱۳۷۴ ). وزارت نیرو، معاونت امور انرژی، دفتر برنامه ریزی انرژی.