تعداد صفحات: ۱۴۹ | قابل ویرایش
مقدمه
وجود اطلاعات مالی شفاف و قابل مقایسه رکن رکین پاسخگویی و تصمیم گیریهای اقتصادی آگاهانه از ملزومات بی بدیل توسعه و رشد اقتصادی در بخش خصوصی و دولتی است . صاحبان سرمایه اعتبار دهندگان ، دولت و دیگر استفاده کنندگان برای تصمیم گیری در زمینه خرید ، فروش ، نگه داری سهام ، اعطای وام ، ارزیابی عملکرد و دیگر تصمیمات اقتصادی مهم به اطلاعات مالی معتبر ، مربوط و قابل فهم نیاز دارند .
سرمایه گذاران زمانی در یک واحد اقتصادی سرمایه گذاری می کنند که اولا درباره آن اطلاعات کافی ( شامل اطلاعات مالی ) داشته باشند و ثانیا به این اطلاعات اطمینان کنند ، بنابراین در صورتی که تصمیمات آگاهانه تلف و اقتصاد کشور آسیب می بیند . اگر چه اطلاعات مالی از منایع مختلف قابل استخراج است ، اما در حال حاضر صورتهای مالی هسته اصلی منابع اطلاعات مالی را تشکیل می دهد و بنابراین باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد.
با در نظرگرفتن این که میزان قابل توجهی از اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان توسط مدیریت بنگاههای اقتصادی تهیه ، پردازش و گزارش می شود ، حصول اطمینان نسبی از کیفیت این اطلاعات ضروری به نظر می رسد . تئوریهای موجود به ویژه تئوری نمایندگی (Agency Theory) بیانگر تضاد منافع بین تولید کننده اطلاعات و استفاده کنندگان آن است .
این تضاد منافع مولد انگیزه لازم برای مدیریت در جهت بهینه نمودن منافع خویش بوده و منجر به انجام حرکاتی (به عنوان مثال ، تحریفات صورتهای مالی) می گردد ، که غالباً زیان سرمایه گذاری را در بر دارد . در این شرایط وجود یک مکانیزم کنترلی که به طور نسبی تضمین کننده شفافیت اطلاعات گزارش شده در صورتهای مالی باشد ، ضرورت می یابد.
تشریح و بیان موضوع
بر اساس تئوری نمایندگی فرض بر تضاد منافع بین تهیه کنندگان اطلاعات و استفاده کننده آن است .از این رو انجام حسابرسی مستقل ضرورت می یابد و بر اساس تئوری نمایندگی پالایش اطلاعات ، منافع طرفین را تأمین می کند . در صورتیکه اطلاعات ارائه شده حسابرسی نشود به دلیل وجود تضاد منافع پیش گفته ، قابلیت اعتماد ندارد و یا قابلیت اعتماد کمی دارد . در نتیجه نیاز به شخص ثالث برای ارا ئه خدمات اطمینان دهی تقویت می شود .
از منظر این تئوری دلیل اصلی وجود حرفه حسابرسی مستقل ، وظیفه اعتبار دهی است . اجرای این نقش ، حسابرسان را در موقعیتی منحصر به فرد و بسیار اساسی در جامعه قرار می دهد . تعجب آور نیست که اعتبار دهی فراتر از صورتهای مالی نیز گسترش می یابد . امروزه حسابرسان مستقل به انواع گسترده ای از اطلاعات دیگر نیز اعتبار می بخشند.
گزارشهای برون سازمانی
به گزارشهایی که توسط سیستم حسابداری در پایان سال مالی یا مقاطع دیگری از زمان در جهت ارائه اطلاعات به طیف وسیعی از اشخاص ذیحق ، ذینفع و ذیعلاقه به یک واحد اقتصادی تهیه می گردد ، گزارش برون سازمانی گفته می شود .
صورتهای مالی که محصول نهایی پردازش اطلاعات مالی توسط سیستم حسابداری است اصلی ترین بخش گزارشهای برون سازمانی می باشد . ویژگی اصلی گزارشهای برون سازمانی در این است که مجموع اطلاعات مالی مربوط به یک واحد اقتصادی را به شکل خلاصه و طبقه بندی شده همراه با توصیفات و تفاسیر لازم بطور یکجا ارائه می کند .
بنابراین سیستم حسابداری از لحاظ گزارشگری غالباً دو جنبه متمایزدارد ، یک جنبه تأمین نیازهای اطلاعاتی درون سازمانی و دیگری جنبه تأمین نیازهای اطلاعاتی برون سازمانی . جنبه برون سازمانی را اصطلاحاً «گزارشگری مالی» می نامند.
صورتهای مالی و گزارشگری مالی
صورتهای مالی مجموعه ای است از صورت های مجزا و در عین حال مرتبط با یکدیگر که اساساً وضعیت مالی و نتایج عملیات یک واحد اقتصادی را نشان می دهد . گزارشهای مالی که بخش محوری آنرا صورتهای مالی تشکیل می دهد ، محصول گزارشگری مالی و عمده ترین وسیله انتقال اطلاعات به خارج از واحد اقتصادی است . اما گزارشگری مالی منحصر به تهیه و ارائه صورتهای مالی نیست بلکه سایر طرق ارائه و تفسیر اطلاعات را که بطور مستقیم یا غیر مستقیم با اطلاعات مالی حاصل از پردازش توسط سیستم حسابداری ارتباط دارد ، دربر می گیرد .
در گزارشهای مالی ، اطلاعاتی که بنابر الزامات قانونی یا عرف ، افشای آن ضروری است و یا اطلاعاتیکه مدیریت یک واحد اقتصادی آگاهی از آنرا برای اشخاص ذیحق ، ذینفع و ذیعلاقه به امور آن واحد لازم می داند ، ارائه می شود . هر گزارشی که مشتمل برصورتهای مالی باشد یا بخش عمده آن را صورتهای مالی تشکیل دهد یا متکی و منضم به صورتهای مالی باشد ، گزارش مالی محسوب می شود.
منابع فارسی
- دکتر مجتهد زاده ، ویدا ، مجله حسابدار ، شماره ۱۳۳ ، سال ۱۳۷۸ .
- نشریه شماره ۱۴۵ ، سازمان حسابرسی ، استانداردهای حسابداری ، سال ۱۳۸۰.
- دکتر مجتهد زاده ، ویدا ، بررسی حوزه های مسئولیت حسابرسان مستقل در رابطه با حسابرسی مالی از دیدگاه استفاده کنندگان خدمات حسابرسی و حسابرسان مستقل ، پایان نامه دکتری سال ۱۳۷۸ ، دانشگاه تهران .
- دکتر غلامرضا خاکی ، روش تحقیق ، با رویکردی به پایان نامه نویسی ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات درایت ، سال ۱۳۷۸ .
- نشریه شماره ۱۱۳ ، سازمان حسابرسی ، مبانی نظری و حسابداری و گزارشگری مالی در ایران ، سال ۱۳۷۶ .
- نشریه شماره ۲۶ ، سازمان حسابرسی ، صورتهای مالی اساسی ، سال ۱۳۶۶ .
- نشریه شماره ۲۰ و ۲۱ بررسی های حسابداری ، مقاله صورت گردش وجوه نقد از دیدگاه تئوری .
- نشریه شماره ۹۷ ، سازمان حسابرسی ، صورت گردش وجوه نقد .
- دکتر نیکخواه آزاد ، علی ، بیانیه مفاهیم حسابرسی ، نشریه ۱۲۱ سازمان حسابرسی ، چاپ دوم ، شهریور ۱۳۷۹.
