تحقیق بررسی بازار فولاد در جهان و ایران

تعداد صفحات: ۴۶ | قابل ویرایش

فهرست

مقدمه

فولاد ترکیب بسیار متنوعی از آهن، کربن و عناصر آلیاژی است به طوری­که می‌توان با تغییر مقدار و نوع این عناصر، ترکیبات مختلف فولادی با خواص بسیار جالب و متفاوت را تولید نمود. اگرچه تاریخچه تولید فولاد به حدود ۳۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد، ولی روش­های جدید جهت تولید محصولات فولادی در قرن ۱۹ میلادی به کارگرفته شدند.

توسعه تکنولوژی تولید فولاد در آن زمان، باعث تولید مقادیر بسیار زیاد این محصول گردید و در نتیجه کاربردهای جدیدی جهت استفاده از آن مثلاً در راه‌آهن و صنایع اتومبیل‌سازی به وجود آمد که از آن زمان تا به حال، دامنه کاربرد و تولید این محصول روزبه‌روز گسترش بیشتری یافته است.

علاوه بر ارزانتربودن فلز فولاد که سبب مصرف فوق العاده آن می شود، می توان به ویژگی های قابلیت آلیاژسازی و امکان انجام عملیات حرارتی و دیگر عملیاتی که سبب ایجاد خصوصیات بسیار متنوعی در فولاد می شود اشاره کرد.

ویژگی های مذکور تنوع عظیمی درکاربرد فولاد ایجاد کرده است. دامنه این تنوع از سوزن و سنجاق تا کشتی های عظیم الجثه اقیانوس پیما و آسمان خراشها گسترش دارد. ماشین آلات ساخته شده از فولاد، همه آنچه که موردنیاز روزانه بشر است را می سازند.

چنین گستره وسیعی از تنوع کاربرد که امکان پایه گذاری و راهبری صنایع گوناگون را میسر ساخته ، مقدار مصرف آهن و فولاد را به معیاری برای داوری درمورد گستردگی صنعت درکشورها مبدل کرده است. صنعت فولاد به عنوان یکی از پایه‌های مهم اقتصادی هر کشور تلقی می شود و در برخی مطالعات مصرف سرانه فولاد را به عنوان شاخصی برای ارزیابی صنعتی بودن یک کشور برشمرده‌اند.

تولید فولاد و محصولات فولادی در جهان

امروزه در ۶۱ کشور، ۹۸ درصد فولاد و محصولات فولادی جهان تولید می شود. بر اساس آمارهای منتشره از سوی IISI  میزان تولید فولاد جهان در سال ۲۰۰۵ میلادی بالغ بر ۱۲۹/۱ میلیارد تن بوده است. این میزان تولید نسبت به تولید سال ۲۰۰۴ بالغ بر ۵.۹ درصد رشد نشان می دهد. در این سال کشورهای  چین ،ژاپن و آمریکا ، تولید کنندگان عمده فولاد بودند.

رشد تولید جهانی فولاد در سال ۲۰۰۵ ، ادامه روندی است که در دهه اخیر به صورت مستمر ادامه داشته است. در نمودار (۱) روند تولید جهانی فولاد خام طی ۱۵ ساله اخیر ترسیم شده است.

رشد تولید فولاد و محصولات فولادی در مناطق مختلف جهان

رشد تولید فولاد در کشورهای مختلف صنعتی، در سال‌های بین ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴  قابل تامل است؛ تولید فولاد و محصولات فولادی ژاپن در این مدت حدود ۱.۲ درصد افزایش داشته است.

در همین مدت، رشد تولید در آمریکا منفی بوده است؛ البته این رشد منفی را باید به بحران‌های اقتصادی آمریکا نسبت داد که حتی سبب ورشکستگی بعضی از تولیدکنندگان آمریکایی نیز شده است. به طور کلی، تولید فولاد و محصولات فولادی در آمریکای شمالی به سبب تاثیرپذیری از بحران‌های اقتصادی آمریکا، رشد منفی داشته است.

رشد تولید فولاد و محصولات فولادی در اروپا، در سال‌های بین ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ حدود ۰.۹ درصد بوده، که یکی از دلایل رشد کم آن واردات فولاد و محصولات فولادی با قیمت پایین از سایر کشورها می‌باشد.

در مقابل، تولید فولاد و محصولات فولادی در کشورهای اروپای شرقی، هنوز جای رشد دارد. میزان رشدی که طی ده سال آینده برای تولید فولاد و محصولات فولادی جهان پیش‌بینی می‌شود، بین ۱.۷ تا ۲.۵ درصد است که بیشترین رشد مربوط به کشورهای در حال توسعه نظیر چین و هند خواهد بود.

دلایل کاهش رشد تولید فولاد در کشورهای صنعتی

یکی از مسایلی که در زمینه تولید فولاد قابل توجه است، سعی کشورهای پیشرفته به انتقال تولید فولاد و محصولات آن به کشورهای در حال توسعه است که یکی از دلایل مهم آن را می‌توان آلاینده بودن صنعت فولاد ، ذکر کرد.

شایان ذکر است که، استانداردهای محیط زیست در کشورهای پیشرفته بسیار سخت‌گیرانه‌اند در حالی که در کشورهای در حال توسعه توجه چندانی به استانداردها در این زمینه نمی‌شود. همچنین، ارزان بودن نیروی انسانی و فراوانی مواد اولیه در برخی کشورهای در حال توسعه، زمینه های لازم برای انتقال فولاد به این کشورها را فراهم نموده است.

لذا تولید بالا و قیمت پایین تولید در کشورهای در حال توسعه نظیر برخی کشورهای آمریکای جنوبی، تهدیدی جدی برای صنایع فولاد کشورهای پیشرفته به حساب می‌آید.

فهرست منابع و ماخذ

1. بورس فلزات تهران: http://www.test.tehranmetalexchange.com
2. بورس فلزات تهران(۱۳۸۵)، نگرشی بر عملکرد بورس فلزات تهران از ابتدای راه اندازی تا پایان خرداد ۱۳۸۵، مدیریت آمار و ارزیابی عملکرد
3. پایگاه ملی داده های علوم زمین: http://www.ngdir.net
4. سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان(۱۳۸۴)، بررسی تحلیل طرحهای فولاد در کشور، معاونت کالاهای سرمایه ای و خدمات زیر بنایی
5. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران: http://www.imidro.org
6. صادقی، حسین (۱۳۷۳)، تحلیل اقتصادی صنعت فولاد برای سالهای ۱۳۷۰-۱۳۵۰ ، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس
7. گمرک جمهوری اسلامی ایران، سالنامه آماری بازرگانی خارجی، سالهای مختلف
8. متوسلی، محمود و علی زاهدطلبان (۱۳۷۶)، تحلیلی بر تولید و مصرف فولاد، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره ۵۰، دانشگاه تهران