تحقیق انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در ایران

تعداد صفحات: ۲۳۸ | قابل ویرایش

پیشگفتار

بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه‌های مختلف اقتصادی، بازرگانی تاثیرات شگرف این پدیده را بیش از پیش نمایان ساخته است. مزایای فراوان اقتصادی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و بازرگانی شامل صرفه‌جویی هزینه مبادلاتی، افزایش بهره‌وری بنگاه و صنعت، تغییر فرایندهای مدیریت و تولید بنگاه‌های اقتصادی، کاهش هزینه جستجو، دسترسی بیشتر و آسانتر و ارزانتر به اطلاعات، کاهش محدودیت های ورود به بازار، شمار بیشتر عرضه کنندگان، افزایش رقابت، کاهش سود انحصاری ، کاهش هزینه تمام شده و قیمت کالا و تسهیل تجاری موجب توجه روزافزون به این پدیده نوین شده است.

سازمان‌های بین المللی به رهبری سازمان ملل و سازمان های وابسته به آن همانند UNCTAD و UN/CEFACT طی چند سال گذشته، با ارایه استانداردها و راهبردهای پیشنهادی به کشورهای عضو، اقدامات عملی برای توسعه تجارت الکترونیکی و زیرمجموعه‌های آن یعنی بانکداری الکترونیکی، حمل و نقل الکترونیکی بیمه الکترونیکی و … در جهان به عمل آورده‌اند.

مقدمه

با توجه به پیشرفت‌های فناوری روزمره و شتابان, جوامع به جوامعی مبتنی بر دانش و آگاهی تبدیل شده‌اند. توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات به مؤسسات و سازمانها این امکان را می‌دهد که فعالیت‌های تجاری و مبادلات خود را با سرعت و انعطاف‌پذیری انجام دهند.

در قرن بیست و یکم فناوری اطلاعاتی و ارتباطی با سرعت بیشتر پیشرفت و توسعه خواهد کرد. پیشرفت‌های به وجود آمده در فناوری اطلاعات و ارتباطات در اواخر قرن بیستم باعث شکل‌گیری تجارت الکترونیکی شده است. تجارت الکترونیکی انقلابی عظیم در شیوه تجارت و کسب و کار به وجود آورده است.

تجارت الکترونیکی و به تعبیر وسیع‌تر کسب و کار الکترونیکی شیوه و نحوه زندگی کردن انسانها را نیز متحول می‌سازد. کشورهای پیشرفته چندین سال است که تجارت الکترونیکی را آغاز کرده‌اند و کم کم مسائل و مشکلات آن را تجربه کرده‌اند.

بنابراین تا حدودی بسترهای فناوری, قانونی و سرمایه‌های انسانی و مادی لازم برای توسعه و گسترش آن را فراهم ساخته‌اند و در آستانه تحول اساسی و کامل در شیوه کسب و کار و زندگی هستند, که در آن به میزان وسیع از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده خواهد شد.

مفهوم تجارت الکترونیکی

رشد سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهه پایانی قرن بیستم و شروع قرن بیست و یکم و افق‌های جدیدی را بر روی کسب و کار و تجارت باز نمود. این افق‌های جدید سبب تحول در امر تجارت گردید و با سرعت و شتاب وصف‌ناپذیری در حال گسترش می‌باشد.

تحولات در زمینه فناوری اطلاعاتی و ارتباطی به حدی زیاد و مؤثر بوده که بعضی‌ها عصر حاضر را عصر اطلاعات و تحولات را به انقلاب اطلاعاتی تعبیر می‌نمایند. انقلاب اطلاعاتی سبب ایجاد شیوه‌های نوین و بی‌سابقه در تولید, پردازش و انتقال اطلاعات می‌گردد.

شیوه‌های جدید به علت اینکه موجب افزایش کارایی, بهره‌وری, اثربخشی و بالا بردن سرعت در برقراری ارتباطات, و کاهش هزینه‌ها شده است, از طرف شرکتها و سازمانهای تجاری با استقبال زیادی مواجه گردیده است و در عرصه نوین رقابت, مزیت‌های رقابتی زیادی را برای آنها به همراه خواهد داشت.

در سال ۱۹۹۱ اینترنت در سراسر دنیا فقط ۳ میلیون کاربر داشت و از طریق اینترنت تجارتی صورت نمی‌گرفت ولی در سال ۱۹۹۹ بالغ بر ۱۵۰ میلیون نفر به اینترنت دسترسی پیدا کردند و تقریباً  آنها خریدهای خود را به صورت پیوسته از پایگاههای تجارت الکترونیکی انجام می‌دادند.

تاریخچه تجارت الکترونیکی

هر چند اصطلاح تجارت الکترونیکی جدیداً مطرح شده است ولی استفاده از فناوری‌های الکترونیکی در انجام امور بازرگانی و تجاری به سالهای قبل بازمی‌گردد. به عنوان مثال استفاده از کارت به جای پول در اوایل دهه ۱۹۵۰ در کشور آمریکا آغاز شد. در این دهه اولین کارت پلاستیکی جهت پرداخت هزینه‌های خرید کالا یا خدمات توسط مؤسسه آی دینرز تولید شد.

از آن تاریخ به بعد استفاده از انواع کارت‌ها توسط مؤسسات خدمات عمومی به عنوان بلیط قطار, اتوبوس و راه‌آهن شهری, مؤسسات مالی نظیر بانکها و یا مؤسسات غیرمالی نظیر مخابرات, ثبت احوال و مؤسسات مالی اعتباری بین‌المللی مثل ویزا, مسترکارت, آمریکن اکسپرس, معمول و گسترش یافت.

مزایای ایجاد تجارت الکترونیکی

وقتی صحبت از مزایای تجارت الکترونیکی به عمل می‌آید, در حقیقت تجارت الکترونیکی با تجارت سنتی مقایسه می‌شود. در تجارت سنتی که بر پایه کاغذ استوار است, وارد نمودن مکرر اطلاعات یکسان و واحد موجب بروز مشکلاتی می‌گردد که این مشکلات با استفاده از تجارت الکترونیکی مرتفع می‌گردد. این مشکلات عبارتند از:

• در تجارت سنتی زمان زیادی صرف وارد نمودن اطلاعات تکراری و ارسال آنها می‌شود.
• در تجارت سنتی با توجه به اینکه داده‌ها به دفعات وارد سیستم می‌شوند, احتمال بروز خطا افزایش یافته و دقت عملیات کاهش می‌یابد.
• در تجارت سنتی به نیروی کار بیشتری برای ورود اطلاعات, پی‌گیری, ارسال و غیره نیاز است. نیروی انسانی بیشتر, هزینه‌ها را بالا می‌برد در نتیجه قدرت رقابت را کاهش می‌دهد.
• عملیات دستی بر پایه کاغذ در تجارت سنتی ضریب عدم اطمینان را بالا می‌برد.

فهرست منابع

۱ـ اباذری, فرشید, ”پول الکترونیکی و سیستم‌های پرداخت‌کننده اینترنتی“, پردازشگر, شماره ۹, سال دوم.

۲ـ ابراهیمی, صفر و بختیاری, محمد, ”دولت الکترونیکی“, مجموعه مقالات همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی, کیش, ۱۳ـ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۸۰.

۳ـ ابلنسکی, نیک, مترجم: شریفی, منصور, ”مهندسی مجدد و مدیریت دگرگون‌سازی سازمانها“, نشر آروین, تهران ۱۳۷۴.

۴ـ احتشامی اکبری, کاملیا, ”تجارت الکترونیکی“ صنعت و مطبوعات, دی و بهمن ۱۳۷۶, ص ۲۵ـ۲۳.

۵ـ اذعانی, فاطمه, ”برقراری امنیت در سیستم‌های انتقال الکترونیکی پول“, اولین همایش بانکداری الکترونیکی, انتشارات بانک توسعه صادرات ایران, سال ۱۳۷۹, صفحات ۱۹۶ـ۱۶۷.

۶ـ اشعمی, محمدصادق و شیخانی, سعید, ”کارت‌های بانکی و چگونگی کاربرد آنها در جمهوری اسلامی ایران“, مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی, سال ۱۳۷۷.

۷ـ اشفعی, محمدصادق, ”پول الکترونیکی در قرن بیست و یکم“, تدبیر شماره ۵۶, مهر ماه ۷۴.

۸ـ باجاج, ک.ک. و ناگ, دبجانی, مترجم: بهنام مجتهدی, دکتر ایرج, ”از مبادله الکترونیکی اطلاعات تا تجارت الکترونیکی“, مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی, تهران, ۱۳۷۶.

۹ـ بختیاری, شهرام, ”پرداخت مبالغ کم از طریق اینترنت“, همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی جزیره کیش, ۱۱ـ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۸۰.

۱۰ـ بی‌نام, ”تجارت الکترونیکی در ایران“, پردازشگر (رایانه / بازرگانی / صنعت) شماره ۵۳, ص‌ص ۳۷ـ۳۳.

۱۱ـ بی‌نام, ”پاسخ به چند سؤال در مورد کارت‌های هوشمند“, پردازشگر, شماره ۹, صفحات ۷۱ـ۶۹.