تعداد صفحات: ۳۶ | قابل ویرایش
چکیده
برای اطمینان از عملکرد بخش بهداشت و حصول به آرمان های انسانی آن، طراحی شاخص های اقتصادی و محاسبه آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
هدف این پژوهش طراحی شاخص های ارزیابی اقتصادی بخش بهداشت است. در این پژوهش شاخص های ارزیابی اقتصادی بر چگونگی تخصیص منابع، فراهم بودن امکانات بهداشتی و درمانی ، دسترسی جمعیت های هدف به خدمات مورد نیاز و توزیع عادلانه منابع با تاکید بر کارایی منابع تاکید دارد.
نوع پژوهش کاربردی و روش مطالعه آن تطبیقی و به صورت توصیفی است. تحلیل و انتخاب شاخص ها براساس نظریات کارشناسان ذیربط با استفاده از تکنیک دلفی انجام شده است.
نتایج این پژوهش بر مبنای راهکارها، مدل ها و اهداف طراحی شاخص های ارزیابی اقتصادی شامل، ۹۲ شاخص با ذکر فرمول آنها در قالب طبقه بندی های رایج بین المللی ارائه گردیده است.
مقدمه
علم اقتصاد بهداشت به تحلیل و بهره وری منابع ” محدود و کمیاب” و ارزیابی دقیق آنها برای استفاده مطلوب در جهت تامین ، حفظ و ارتقاء سلامت انسان ها و حفاظت از محیط زیست می پردازد.
اقتصاد بهداشت تخصیص و بهره وری مطلوب از منابع موجود، همراه با جلب مشارکت مؤثر افراد، خانواده ها، جوامع محلی، ملی و بین المللی در کلیه سطوح با رعایت کامل ” عدالت ” و ” دسترسی و برخورداری ” از خدمات بهداشتی و درمانی را بعنوان یک اصل مهم در تآمین ، حفظ و ارتقای سلامت انسان ها مورد توجه قرار می دهد.
برای اطمینان از عملکرد بخش بهداشت و حصول به آرمان های انسانی آن ، طراحی شاخص های اقتصادی و محاسبه آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
شاخص های مرحله ای ارزیابی اقتصادی
یکی دیگر از دیدگاه هایی که در این پژوهش مبنای طراحی شاخص ها قرارگرفت ؤ ” مراحل و دلایل ارزیابی ” با استفاده از شاخص های اقتصادی در بخش بهداشت بود. در این پژوهش شاخص های اقتصادی بخش بهداشت از دیدگاه ارزیابی به دو مرحله تقسیم شد.
ارزیابی مرحله ای یا تکوینی (به سنجش نتایج مختلف یک برنامه ، که در دست تهیه است، می پردازد که از آن برای تصحیح و بهبود برنامه در زمان اجرا استفاده می شود). ارزشیابی نهایی یا پایانی (به تعیین تآثیر برنامه یا طرح بر جامعه هدف می پردازد).
منبع اطلاعات شاخص های ارزیابی اقتصادی
معمولا دو نوع منبع اطلاعاتی برای شاخص های ارزیابی اقتصادی وجود دارد:
۱- داده های از پیش گردآوری شده۳ ( داده هایی که برای اهدافی سوای اهداف مطالعه ارزیابی اقتصادی گردآوری شده اند مانند اطلاعات مندرج در پرونده های پزشکی بیماران و
۲- داده های اصل۴ ( داده هایی که اختصاصآ برای ارزیابی اقتصادی یا مطالعه خاص ، گردآوری می شوند) معمولا ترکیبی از دو روش پیش گفت در طراحی و تعیین شاخص های ارزیابی اقتصادی مد نظر قرارگرفت.
طراحی شاخص ها بر مبنای مدل داده- ستاده
در هر فعالیت یا برنامه ای در مقابل مصرف منابع و هزینه های آن ( دروندادها ) می توان از اصطلاحات مختلفی مانند پیامد Consequence، حاصل Outcome، برونداد output، منفعت Benefit، نتیجه Result، حاصل نتیجه Impact و اثر بخشی استفاده کرد. این اصطلاحات به یکدیگر شباهت دارند ولی نباید آنها یکسان تلقی نمود و به جای هم به کار برد.
بعنوان مثال اختلاف بین دو واژه ” منفعت” و ” اثر بخشی ” که منفعت منحصرآ شامل نتایجی است که با واحد پولی اندازه گیری می شود در حالی که اثر بخشی بر نتایجی دلالت دارد که با مقیاس غیر پولی سنجیده می شود.
فهرست منابع
۱-Sorkin, Alan L.,” Health Economics in Developing Countries,” (D.c.Health and Company,Lexington,Massachusetts,1976).
۲- Drummond Michacl F. et al. Methods for Economic Evaluation of Health Care programmes 2nd ed. (New York: Oxford University Press, 1977).
۳- WHO: Commission on Macreconomics and Health : investing in health for economic development Geneva 2001.
۴- The World Health Report 2002, Reducing risks, promoting Healthy Life, Geneva, October 2002.
۵- The World Health Organization, The World Health Report, 2003.
۶- Getzen, T.e.Health Economics Fundamentals And flow of Funds, John Wiley And Sons Ins., USA, 1997.
۷- Karimi Iraj, Application of Cost – Effectiveness Analysis & Resource Allocation Techniques in family planning programs, the Jogn Hopkins University, 1984.
۸- سازمان جهانی بهداشت ، روش تحقیق در سیستم های بهداشتی ، معاونت پژوهشی وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی ، تهران ۱۳۷۶.
۹- Who, Health program Evaluation: Gjiding principles, WHO, Geneva, 1981( Health for All Series, No . 5 amd 6 ).
