تعداد صفحات: ۱۱۹ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان ………………………………………………………………………………………….صفحه
چکیده ……………………………………………………………………………………………۱
فصل اول : کلیات
۱-۱: مقدمه …………………………………………………………………………………………۳
۲-۱: بیان مساله ……………………………………………………………………………………..۴
۱-۳: اهمیت و ضرورت تحقیق ………………………………………………………………………….۶
۱-۴: اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………..۹
۱-۵: چارچوب موضوعی پژوهش …………………………………………………………………………۹
فصل دوم :پیشینه تحقیق
۲-۱: تحقیقات انجام شده داخل کشور ………………………………………………………………….۲۶
۲-۲: تحقیقات انجام شده خارج کشور …………………………………………………………………..۴۴
فصل سوم : گذری بر بورس اوراق بهادار
۳-۱: مقدمه ……………………………………………………………………………………….۵۶
۳-۲: عناوین راهنمایی پذیرش شرکتها در بورس اوراق بهادار……………………………………………..۵۷
۳-۳ : فرآیند پذیرش شرکته در بورس …………………………………………………………………۵۸
۳-۴: فرآیند خرید و فروش سهام در بورس ……………………………………………………………….۶۱
۳-۵: شناسایی بورس کالا و ساز و کارهای آن و طبقه بندی انواع بورس در جهان ……………………………..۶۶
۳-۶: ارزشیابی سهام و عوامل موثر بر قیمت …………………………………………………………….۷۳
۳-۷: انواع روشهای تامین مالی تشکیل سرمایه در بورس اوراق بهادار ………………………………………۷۹
۳-۸: بورس در برنامه چهارم توسعه …………………………………………………………………….۸۴
فصل چهارم : بررسی وضعیت بورس اوراق بهادار
۴-۱: بررسی وضعیت بورس اوراق بهادار …………………………………………………………………۸۹
فصل پنجم : نتیجه گیری
۵-۱: نتیجه گیری و پیشنهادات ………………………………………………………………………۹۹
۵-۲: محدودیت ها ………………………………………………………………………………….۱۰۰
منابع …………………………………………………………………………………………….۱۰۲
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش بازار بورس اوراق بهادار در اقتصاد کشور عزیزمان ایران است. در این باره ابتدا مفاهیم مربوط به بازارهای مالی، بازار بورس و اوراق بهادار، بررسی بهترین بازار تأمین مالی در ایران، دانسنتی های مربوط به بورس اوراق بهادار، نقش بورس اوراق بهادار در اقتصاد ایران و… مورد ارزیابی قرار گرفته است.
در ادامه پژوهش با رویکرد پرسش نامه ای اثرات نقش بازار اوراق بهادار بر توسعه اقتصاد کشور ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشان میدهد که ۵/۸۱ درصد پرسش شونده ها، ایجاد بازار اوراق بهادار را در راستای توسعه بازار سرمایه و اقتصاد کشور ایران اثربخش ارزیابی کرده اند. از طرفی نیز تدوین قوانین و مقررات عملاً به روش آزمون و خطا بوده که عاملی بازدارنده در توسعه اقتصادی به شمار می آید. ۸۹ درصد پاسخها نیز بیانگر عدم شفافیت و کارایی در بازار اقتصادی بوده است.
همچنین این نتایج نشان میدهد بازار بورس اوراق بهادار در ایران فاقد قانونمندی مناسب است که میتواند موجب فعالیت نادرست شرکت های مضاربه ای و بی ثمر ماندن خصوصی سازی شرکت های دولتی شود. همچنین براساس نتایج بدست آمده ناآگاهی سیاست گذاران از مزایای بیشمار بازار بورس اوراق بهادار و نحوه اداره آن منجر به بی توجهی آنها در پیشبرد بیشتر این بازار در ایران شده که یکی از عوامل اصلی کمتر توسعه یافتگی اقتصاد کشور ایران میباشد.
با عنایت به نتایج بدست آمده چندین راهکار عملی پیشنهاد میشود که از طریق توسعه کمی و کیفی معاملات و شفاف شدن عملکرد بازار سرمایه این امر کمک شایانی به توسعه بازار سرمایه در اقتصاد ایران خواهد نمود.
کلمات کلیدی: بازار مالی، بازار بورس، بورس اوراق بهادار، بازار سرمایه، اقتصاد
مقدمه
از بعد نظری سرمایه یکی از عوامل مهم تولید و بنابر اعتقاد بسیاری از اقتصاد دانان موتور رشد و توسعه اقتصادی به شمار میرود. امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه دولتها در پی راهکارهایی جهت افزایش ظرفیت های تولیدی، کاهش نرخ بیکاری، کنترل حجم نقدینگی، افزایش درآمدهای مالیاتی و… میباشند تا موجبات رشد و توسعه اقتصادی و ارتقای رفاه جامعه را فراهم نمایند.
به عبارنی این کشورها تلاش میکنند با اتخاذ سیاستهای اقتصادی، اشتغال کامل و رشد اقتصادی مستمر خود را با سرمایه گذاری تأمین نمایند و البته تشکیل سرمایه هسته مرکزی رشد و توسعه اقتصادی این شرکتها محسوب میشود. آنها میکوشند با ایجاد شرایط مناسب سرمایه گذاری، اطمینان سرمایه گذاران داخلی و خارجی را فراهم کنند. تشکیل سرمایه نیز دو فرآیند مهم پس انداز و تبدیل پس انداز به سرمایه گذاری را دربر دارد (دوماس و آلاز، ۱۹۹۶).
از جمله مشکلات اساسی کشورهای توسعه نیافته کمبود منابع مالی و پایین بودن سطح پس انداز را میتوان برشمرد. لیکن همین کشورها به دلیل نداشتن فضای مناسب سرمایه گذاری و نبود بازارهای مالی فعال و توسعه یافته، از بکارگیری صحیح منابع مالی محدود خود نیز در جهت توسعه اقتصادی بازمیمانند (جهان خانی، پارسائیان، ۱۹۹۵).
بیان مساله
بازار بورس اوراق بهادار نقش مهمی را در جذب سرمایه های اندک مردم و تأمین مالی شرکت ها فراهم می آورد . از آنجا که این بازارها در تخصیص منابع و سرمایه ملی نقش سازنده ای دارند، بنابراین مطلوبیت آن ها در جهت توسعه اقتصادی جامعه خواهد بود . افراد سعی می کنند تا با کسب اطلاعات در شرکت های پذیرفته شده در بور س نسبت به خرید و یا فروش سهام اقدام کنند . بنابراین اطلاعات نقش تعیین کننده ای برای آن ها ایفا خواهدکرد.
با گسترش فناوری و دسترسی راحت و سریع به اطلاعات از طریق رایانه ها و شبکه های انتقال اطلاعات، موضوع استفاده از اطلاعات در تصمیم گیری، ابعاد تازه ای به خ ود گرفته است. از یک طرف شرکت ها و افراد به شیوه ای راحت تر به تبادل اطلاعات می پردازند و از طرف دیگر دست اندرکاران بازار سرمایه سریع تر به نیازهای اطلاعاتی افراد پاسخ می دهند .
در این میان نقش محققین و جامعه دانشگاهی در پیشرفت هرچه بهتر و بیشتر امور، غیرقابل انکار است . آن ها تلاش می کنند تا با مشاهده پدیده های بازار و ارایه نظرها و پیشنهادهای خود به پویایی و بهینه سازی بازار کمک کنند.
نقش بورس اوراق بهادار در اقتصاد ایران
علاوه بر نقش تئوریک اوراق بهادار که اجمالا بر شمرده شده و در راستای مبانی عقلایی که در ارتباط با آنها ذکر گردید، درعمل هم جایگاه بالایی دراقتصاد جهان مختص به فعالیت های بورس اوراق بهادار می باشد. به گونه ای که در متون اقتصادی، این اوراق را حاکم بر فعالیت های اقتصادی دانسته اند.
وقتی حجم این نوع معاملات را در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای پیشرفته ملاحظه می کنیم ، به تاکیدات ذکر شده فوق بیشتر پی می بریم . چون از طرفی ، تقریبا تمامی کشورها حداقل برای کنترل حجم پول از نوعی ازاین اوراق بهادار (اوراق قرضه ) الزاما استفاده می کنند. البته کشورهای پیشرفته، از نظراقتصادی، سهم بیشتری ازاین اوراق را ( از هر دو نوع آن ) در معاملات خود دارند اما در کشورهای جهان سوم و غیر پیشرفته هم، این اوراق، اهمیت خاص خود را دارا هستند)کنیون، ۲۰۰۴).
بعنوان مثال ، کشوری کوچک مانند کویت که از طرفی دارای یک اقتصاد تقریبا محدود و وابسته می باشد و از طرف دیگر بخاطر جمعیت کم و محدوده کوچک و از طرفی درآمد زیاد، اصولا مشکل کنترل پول و کسر بودجه و امثال آن نبایستی داشته باشدولی اوراق قرضه منتشر می کند. وقتی کشوری بااین اوصاف و با داشتن درآمد کلان حاصل از دلارهای نفتی، نیاز به انتشار این اوراق دراین سطح دارد، مساله در مورد کشورهای بزرگ تر و کم درآمدتر جهان سوم و بطریق اولی کشورهای پیشرفته غرب روشن خواهد بود.
اصولا تمامی شرکت های مختلف دولتی و خصوصی که فعالیت های تولیدی، خدماتی و تجارتی دارند، ضمن این که سرمایه اولیه و راه اندازی آنها براساس اوراق می باشد، بطور فعال در صحنه معاملات بورس اوراق بهادار حضور دارند(فولر و فارل، ۲۰۰۷).
سابقه تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران
فکر اصلی ایجاد بورس و اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ بر می گردد. در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به منظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی ناظر بر فعالیت بورس اوراق بهادار، به ایران آمدند، اما مطالعات آن دو با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف گردید.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، مجدداً در سال ۱۳۳۳ ماموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی وقت محول گردید. این گروه پس از دوازده سال، در سال ۱۳۴۵، قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه و لایحه مربوطه را به مجلس شورای ملی ارسال داشتند که این لایحه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۵ تصویب شد.بورس اوراق بهادار تهران از پانزدهم بهمن ماه ۱۳۴۶، فعالیت خود را انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معئنی آغاز کرد.
در پی آن سهام شرکت نفت پارس، اوراق قرضه ی دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه ی عباس آباد در بورس تهران پذیرفته شدند. در آن زمان اعطای معافیت های مالیاتی برای شرکت ها و موسسات پذیرفته شده در بورس، عامل مهمی در تشویق شرکت ها به عرضه ی سهام خود در بورس اوراق بهادار تهران بود.
منابع
- امیری هنزکی، حسین ( ١٣٧۴ ). بررسی نقش تحلیل تکنیکی در تجزیه و تحلیل اوراق بهادار. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
- دوانی، غلام حسین ( ١٣٨٣ ). بورس، سهام، نحوه قیمت گذاری سهام، تهران، مؤسسه حسابرسی و خدمات مالی دارایان، نشر نخستین، چاپ سوم.
- نمازی، محمد و زکیه شوشتریان ( ١٣٧۵ ). “مروری بر آزمونهای کارایی بورس اوراق بهادار در سطح ضعیف”. تحقیقات مالی، ١٢ و ١١ ، ص ١٠٩.
- نمازی، محمد و زکیه شوشتریان ( ١٣٧٧ ). “نظریه ها، الگوها و روش های آزمون کارایی بازار سرمایه”. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، ١، ص ٢٢.
- نمازی، محمد، و امین ناظمی ( ١٣٨۴ ). “بررسی تحلیلی تحقیقات انجام شده در بورس ائراق بهادار تهران.
- نوو، ر .پ ( ١٣٨٣ ). مدیریت مالی، مترجم علی جهانخانی و علی پارساییان، تهران، انتشارات سمت، چاپ نهم.
