تعداد صفحات: ۱۲۰ | قابل ویرایش
تاریخچه حجاب
در ایران باستان و در میان قوم یهود و احتمالاً در هند حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده سخت تر بوده است امّا در جاهلیت عرب حجاب وجود نداشته است و به وسیله ی اسلام در عرب پیدا شده است.
آن اندازه حجاب در یهودیان رواج داشته است که به نقل از ویل دورانت در صفحه ی ۳۰ جلد ۱۲ «تاریخ تمدن» راجع به قوم یهود و قانون تلمود می نویسد:
«اگر زنی به نقض قانون یهود می پرداخت چنان که مثلاً بی آن که چیزی بر سر داشت به میان مردم می رفت و یا در ملأ عام نخ می رشت یا با هر سِنخی از مردان درد دل می کرد یا صدایش آن قدر بلند بود که چون در خانه اش تکلّم می نمود همسایگانش می توانستند سخنان او را بشنوند در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد.»
این حجاب از حجاب اسلامی بسیار مشکل تر و سخت تر است.
– حجاب در ایران باستان، هند و قوم یهود
در جلد اول «تاریخ تمدن» صفحه ی ۵۵۲ راجع به ایرانیان قدیم می گوید:
«در زمان زردشت زنان منزلتی عالی داشتند، با کمال آزادی و با روی گشاده در میان مردم رفت و آمد می کردند» آن گاه چنین می گوید: «پس از داریوش مقام زن مخصوصاً در طبقه ثروتمندان تنزل پیدا کرد. زنان فقیر چون برای کار کردن ناچار از رفت و آمد در میان مردم بودند آزادی خود را حفظ کردند ولی در مورد زنان دیگر، گوشه نشینی رفته رفته امتداد پیدا کرد و سراسر زندگی آن ها را فرا گرفت، و این امر خود مبنای پرده پوشی در میان مسلمانان به شمار می رود.
بررسی حجاب از نظر اسلام
با استفاده از مطالبی که ذکر شد، در می یابیم که حجاب بین مردم هند، روم، یهود و ایران باستان بسیار سخت تر و محدودتر از حجابی است که خداوند برای زن مشخص نموده است. از نظر اسلام زن فرشته ی انس خانواده است و با نشاط، طراوت، صفا و صمیمیّت او همسر و فرزندان در کمال آرامش و شادابی زندگی خواهند کرد بنابراین زن باید با ظرافت های اخلاقی خود همیشه کانون خانه و خانواده را گرم و پر حرارت نگه دارد.
در این جا پی می بریم که نظری که مردم هند، روم، یهود و حتی ایران باستان در مورد موقعیّت زن داشته اند بسیار متفاوت است از حد و اندازه ای که اسلام مقرر داشته است.
اسلام حجاب را وضع کرده است تا جوانان بتوانند در کمال امنیّت زندگی نموده ازدواج کرده و از این طریق نیازهای روحی خود را برطرف سازند.
پس در می یابیم که زن موجودی با ارزش و احترام است نه وسیله ای برای ارضاع تمایلات جنسی. نه فردی که باید روزها و شب ها در خانه گوشه نشینی کند. اسلام هم برای زن ارزش قائل است و هم برای او حجابی را قرار داده است که امنیّت خود را در تمام طول عمر حفظ کند. امّا این حجاب چیست و حد و اندازه ی آن چیست؟
در مورد این مطلب به طور مفصّل و کامل در فصل های دیگر به بررسی خواهیم پرداخت.
– اولین کسانی که حجاب را فرا گرفتند.
خداوند از آن زمانی که آدمیان را آفرید با تمام نیازهای روحی و معنوی او آشنا بوده و آن ها را برای انسان آفریده است.
حجاب در سال های اخیر
حجاب در قبل از انقلاب در ایران رواج چندانی نداشت (در مقایسه با حجاب امروزی) زنان دربار شاه که به تقلید از غربی ها نوع پوشش خود را معیّن می ساختند و مردم عادی در شهرها هم حجابی کامل را دارا نبودند. در روستاها مردم حجاب را شریف شمرده و زنان روستایی آن را در نوع پوشش خود داخل کرده بودند تا زمان رضاخان اما بعد از حکومت رضاشاه جامعه دچار تحولی شدید گشت.
فرمان کشف حجاب و از بین بردن آن از طرف رضاشاه صادر گشت و مأمورین دربار اقدام به برداشتن حجاب از زنان به صورت اجبار می پرداختند. حتی در روستاها هم حجاب دیگر رنگ و رویی نداشت در همین زمان در عربستان مانند حالت کنونی برخی دارای حجاب کامل (چادر) و برخی بدون حجاب در میان جامعه رفت و آمد داشتند.
تا زمانی که امام خمینی فرمان حجاب را صادر نمود وضعی که ذکر کردیم در ایران حکم فرما بود. بعد از انقلاب در همان اوایل مردم حجاب را بازیافتند و رنگ و رویی تازه بخشیدند. از آن زمان تاکنون حجاب در ایران امری واجب تلقّی می شده است و حتّی سَفیران زن که از خارج وارد ایران می شدند ملزم به داشتن حجاب می گشتند اما رفته رفته شاهد کم رنگ شدن آن و رو به سوی قبل از انقلاب پیش می رویم دلیل این سِیر نزولی چیست؟ اگر کمی تأمل کنیم خواهیم یافت که خود ما مقصّر آن هستیم.
واژه حجاب
پیش از این که نظر خود را در این باره ذکر کنیم اجازه دهید یک نکته را یادآوری کنیم آن نکته این است که معنای لغوی حجاب که در عصر ما این کلمه برای پوشش زن معرفی شده است چیست؟ کلمه ی حجاب هم به معنی پوشیدن است و هم به معنی پرده و حاجب بیشتر استفاده ی آن به معنی پرده است این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می دهد که پرده وسیله ی پوشش است، شاید بتوان گفت که بر حسب اصل لغت هر پوشش حجاب نیست، آن پوشش حجاب نامیده می شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد.
استعمال کلمه ی حجاب در مورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدید است در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح فقها کلمه ی «ستر» که به معنی پوشش است. که در بسیاری از کتاب ها که معترض این مطلب شده اند کلمه ی ستر را به کار برده اند نه کلمه ی حجاب را.
بهتر این بود که این کلمه عوض نمی شد و ما همیشه همان کلمه ی پوشش را به کار می بردیم. زیرا چنان که گفتیم معنی شایع لغت حجاب پرده است و اگر در مورد پوشش به کار برده می شود به اعتبار پشت پرده بودن زن است و همین امر موجب شده که عده ی زیادی گمان کنند که اسلام خواسته است زن همیشه پشت پرده و در خانه محبوس باشد و بیرون نرود.
عبا و چادر مشکی در اسلام ریشه دارد
پوشیدن چادر و عبای مشکی که متعارف زنان با ایمان و پرهیزکار زمان ماست. در عصر پیامبر عالی قدر هم رسم بوده مکرر زنان عباپوش از دیدگاه آن حضرت می گذشتند و هیچ گاه نمی فرمود: این عبای سیاه چیست؟ منشأ بیماری هست چنان که بعضی (غرب زده ها) این گونه اعتراض را کرده اند.
ابوداوود نقل کرده است: که چون آیه ی یدنین علی هن من جلابیبهن نازل شد. زنان انصار از خانه بیرون آمدند و بر سر آنان عبا چادر سیاهی مانند غربان سیاه نمایان بود.
بیان: جلباب جامه ای است که زن روی چارقد و پیراهن می پوشد به طوری که تمام بدن و پوشیده می شود روی هم رفته و معنی آیه این است که زنان با چادر یا عبا سیاه کاملاً خود را می پوشاند جز چشم های خود را.
آیه ی ۵۴ سوره ی احزاب به این معنی اشارت دارد که «هرگاه از آن ها متاعی خواستید از پشت پرده بخواهید» استعمال کلمه حجاب در اصطلاح اهل دین به معنی پوشش زن تمام بدن خود را به وسیله ی چادر و نقاب بسیار شایع است واژه حجاب در مورد پوشش زن از معنای لغوی ریشه می گیرد و از آن جهت که پرده سبب پوشیدن هر چیزی است که پشت آن قرار می گیرد زیبایی های زن هم به وسیله نقاب و چادر مسئول می گردد و در پشت آن واقع می شود فقها؛ به این ملاحظه واژه حجاب را در پوشش کامل زن به کار برده اند نه از آن جهت که زن همیشه پشت پرده و در خانه محبوس و زندانی باشد.
