تعداد صفحات: ۵۵ | قابل ویرایش
چکیده
فصل اول : طرح تحقیق
مقدمه
بیان مسئله
ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
تعاریف واژه‌ها
فصل دوم : گستره‌ی نظری و پیشینه پژوهش
خواب چیست
مکانیسم خواب از نظر فروید
نظریات برخی روانشناسان درباره‌ی خواب و رؤیا
رؤیا و انواع آن
رؤیاهای ذکر شده در قرآن
خواب و رؤیا از منظر آیات قرآن
وجه تمایز خواب و بیداری
خوابهای الهام دهنده
خواب از دیدگاه دین اسلام
جدایی روح از بدن در هنگام خواب
تفاوت نفس از نظر قرآن و فلاسفه
تفاوت خواب و مرگ
وجوه اشتراک و اختلاف خواب و مرگ در قرآن
ماهیت مرگ در نگرش قرآنی
واکنش انسانها در برابر مرگ
مرگ از دیدگاه اولیای خدا
ارتباط خواب با نفس، روح و مرگ
پیشینه‌ی عملی تحقیق در ایران
فصل سوم : روش اجرای تحقیق
ابزار تحقیق
روش جمع آوری داده‌ها
نوع تحقیق
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات
معانی موت و اجل در قرآن مجید
آیات در رابطه بالفظ توفی
آیاتی که در زمینه خواب آمده است
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادها
فهرست منابع و مآخذ
چکیده
در این تحقیق به بررسی خواب و مرگ و مقایسه‌ی آن دو پرداخته شده است.
خواب : حالتی است که در اثر از کار افتادن موقتی بعضی از مراکز عصبی و دفاعی در بدن پدید می‌آید و در این هنگام تنها یک قسمت از مراکز دفاعی از فعالیت باز می‌ماند و بقیه‌ی قسمتهای دفاعی و سایر دستگاه‌های بدن به کار مشغولند ولی حواس پنجگانه از کار می‌افتد و تنها قوه‌ای که در هنگام خواب از کار نمی‌افتد قوه‌ی تخیل است.
مرگ : خواب شدید و بزرگ در هر دو مرحله‌ی روح و نفس است که انسان از نشئه‌ای به نشئه‌ی دیگر انتقال می‌یابد با این تفاوت که در حین خواب انسان غالباً توجه ندارد و هنگامی که بیدار می‌شود نمی‌داند که حقیقتاً از سفری بازگشته است برخلاف حالت مرگ .
مقایسه‌ی خواب و مرگ : درخواب قبض روح به صورت کامل انجام نمی‌گیرد ولی در مرگ قبض روح کامل صورت می‌گیرد و تعلق روح نسبت به بدن بطور کامل از بین می‌رود.
مقدمه
به نام او که هستی و کائنات را آفرید. به نام او که با نشانه‌هایی انسانهای غافل را از خواب غفلت بیدار می‌دارد. خواب و مرگ آیت خداوندی است که همواره مورد توجه دانشمندان و بشر بوده است.
وقتی به حدیثی که در این رابطه آمده است می‌نگریم «الناس ینام و اذا ماتوا انتبهوا (رسول) مردم در خوابند وقتی می‌میرند از خواب بیدار می‌شوند، نشان می‌دهد که انسانها در غفلت بسر می‌برند. مانند زمانی که مرگ یکی از عزیزان اتفاق می‌افتد ذره‌ای به خود می‌اندیشند ولی مدتی بعد به دنبال سرگرمیهای زندگی می‌روند و دوباره غرق در لذتهای دنیوی می‌شوند و خود را در دنیا جاودانه احساس می‌کنند. پس باید با غفلت مبارزه کرد تا دچار پشیمانی نشد.
بیان مسئله
خواب چیست؟ حالتی است که دراثر ازکار افتادن موقتی بعضی از مراکز عصبی و دفاعی در بدن پدید می‌آید و در این هنگام تنها یک قسمت از مراکز دفاعی از فعالیت باز می‌ماند و بقیه قسمتهای دفاعی و سایر دستگاه‌های بدن به کار مشغولند ولی حواس پنجگانه از کار می‌افتد و تنها قوه‌ای که درهنگام خواب از کار نمی‌افتد قوه‌ی تخیل است.
مرگ : خواب شدید و بزرگ، در هر دو مرحله روح و نفس که انسان از نشئه‌ای به نشئه‌ی دیگر انتقال می‌یابد با این تفاوت که در حین خواب انسان غالباً توجه ندارد و هنگامی که بیدار می‌شود نمی‌داند که حقیقتاً از سفری بازگشته است. بر خلاف حالت مرگ .
خواب چیست؟
خواب یکی از لوازم معمولی زندگی است و حالتی است که در اثر از کار افتادن موقتی بعضی از مراکز عصبی و دفاعی در انسان پدید می‌آید و در موقع خواب حواس پنجگانه انسان از کار می‌افتد ولی سایر قسمتهای بدن با صمیمیت و هماهنگی عجیبی همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و خوابهایی که انسان می‌بیند با فعالیتهای سایر قسمتهای مغز و بدن بی ارتباط نیست.
خواب در تجدید نشاط سلول‌ها و تغییر قسمتهای فرسوده‌ی بدن، پر کردن جای قوای از دست رفته و آماده کردن بدن برای فعالیتهای جدید حیاتی را موجب می‌شود حتی دستگاه‌های شبانه روزی بدن که کار دائمی دارند هنگام خواب کمی استراحت می‌کنند زیرا کار و حرکت آنها بطور محسوسی سبکتر می‌شود و لذا خواب صحیح و بموقع را رمز سلامت و طول عمر می‌شمارند. (مکارم شیرازی، ۸۱، ص ۸۷)
مکانیسم خواب از نظر فروید
رؤیا نیز مانند خیالبافی وسیله‌ای برای نجات از کشاکش درونی است با این تفاوت که خیالبافی در بیداری و رؤیا در خواب صورت می‌گیرد. در حالت خواب همه‌ی اعضای ما برای رفع خستگی و تجدید نیرو از فعالیت خود می‌کاهد و رؤیا مانند بازیگری ماهر با صحنه آرایی و بازیهای متنوع امیال سرکش را از آشوب باز می‌دارد پس می‌توان گفت: که رویا حافظ خواب است نه مانع آن (معنوی و فدایی، ۶۷ صص ۱۹ و ۲۰)
نظریات برخی روانشناسان درباره خواب و رویا
پروفسور یا برز روانشناس انگلیسی می‌گوید: ما باید خواب را همچون مرحله‌ی مخصوص از شخصیت خود به شمار آوریم که با مرحله‌ی بیداری هم آهنگ بوده و برای خود استعدادهای مخصوص دارد. خواب از نظر زیست شناسی، رهایی یک غریزه آن هم غریزه‌ای است که ما برای آن نمی‌خوابیم که مسموم هستیم بلکه بدان جهت می‌خوابیم که مسموم نگردیم.
هانری برکسون می‌گوید: رؤیا حیات نفسانی است که کمتر تمرکز دارد. آن را می‌توانیم یک گفتگوی من بیدار و من خواب بپنداریم. زندگانی در حال بیداری یک زندگانی کار است حتی مواقعی که کاری برای انجام دادن نداریم. (علیخواه، ۷۲، صص ۶۸-۶۹)
فهرست منابع و مآخذ
- طه، عثمان. (۱۳۸۲) قرآن کریم، تهران: اکسیر، ۱۳۸۲
- بهشتی ، سیدمحمد حسین (-) . شناخت از دیدگاه قرآن، تهران: بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید آیت الله دکتر بهشتی، (-)
- حسینی تهرانی، سیدمحمد حسین(-) . معادشناسی، تهران: حکمت .
- رضوان طالب، محمدرضا. (۱۳۷۹) رؤیا از نظر دین و روانشناسی، قم: شفق، ۱۳۷۹
- شریعتمداری، جعفر. (۱۳۸۴) شرح و تفسیر لغات قرآن، مشهد: آستان قدس رضوی. ۱۳۷۴
- طیبیان، سیدحمید (۱۳۶۳). فرهنگ لاروس عربی به فارسی، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۳.
- علیخواه، محمدمهدی (۱۳۷۲). خواب و رؤیا روح، تهران: جمال الحق.
- علامه حلی. (-) کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم: شفق.
- علامه طباطبایی (-). تفسیر المیزان، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
- قرشی، سید علی اکبر (۱۳۵۲). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- معنوی و فدایی، عزالدین و فربد (۱۳۶۷). خواب و رؤیا از دیدگاه پزشکی، تهران: دانشگاه.
- مکارم شیرازی، ناصر (-) تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- منتظری، علی. (۱۳۸۳) خواب و رؤیا بررسی و تحلیل از نگاه قرآن و حدیث، تهران: هستی نما، ۱۳۸۳.
