تعداد صفحات: ۲۳۶ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار
فصل اول: کلیات
- مقدمه
- معرفی موضوع تحقیق
- اهمیت تحقیق
- انگیزه و هدف از تحقیق
- روش تحقیق
- موانع و مشکلات تحقیق
فصل دوم: ضرورت شناخت انسان و رهبری از دیدگاه اسلام
- طرح بحث
- ضرورت شناخت انسان از دیدگاه اسلام و قرآن
- ضرورت شناخت رهبری و مدیریت برای انسان
- تحلیلی از رهبری و مدیریت در اسلام
فصل سوم: ضرورت شناخت سازمان از دیدگاه اسلام
- سازمان چیست؟
- فلسفه وجودی سازمانها
- مفهوم اسلامی سازمان
فصل چهارم: سیر تحول مدیریت در تاریخ زندگی انسان
- رهبری و مدیریت در جوامع باستانی
- نگرش بر جنبش مدیریت عملی
- بررسی مکاتب و تئوریهای مدیریت
فصل پنجم: بررسی معیارهای شایستگی مدیریت از دیدگاه اسلام
- طرح بحث
- معرفی معیارها
الف – تعهد
ب- تخصص
ج – کفایت
فصل ششم: بررسی شرایط و اوصاف یک مدیر موفق از دیدگاه اسلام
الف) طرح بحث
- اشراف مدیر
- قدرت مدیر
- قاطعیت مدیر
- مدیر مجری قانون
- کار امروز را به فردا نیداختن مدیر
- ایجاد جو تشویق و تنبیه
ب) معرفی عوامل موثر در موفقیت مدیر
- اختیار
- اعتماد به نفس
- تنظیم وقت و تقسیم کار
- ایجاد روابط صمیمانه انسانی
- گذشته‌نگری
- آینده‌نگری
- ابهام‌زدائی
منابع و مآخذ
پیشگفتار
سخن از مدیریت در دین مبین اسلام است، مدیریتی که متاسفانه باید اعتراف نمود که در طول تاریخ از آن سخن زیادی گفته نشده است. جامعه‌ای که نام اسلامی را به همراه خود یدکی می‌کشد، نمی‌تواند در وادی مدیریت اسلامی قدم نگذاشته و از چشمه پر فیض‌ان سیراب نگردد.
هر چند بعضی از صاحب‌نظران معتقدند که امروزه دستاوردهای علومی که در خدمت مدیریت قرار دارد، نیاز را به الهام از رهنمودهای نظری کم کرده است، ولی دقت نظر در مفاهیم آیات و اخبار و احادیثی که مدیران به استفاده از این دست‌آوردها سوق داده و راه را برای موفقیت سازمانها هموار می‌کند، نظری تلقی نمودن رهنمودهای قرآن را کاهش می‌دهد، بطوریکه قرآن کریم دائماً اهمیت تدبیر را برای انسان یادآور می‌شود تا اینکه او بتواند در انجام هر کار و حل هر مشکلی موفقیت حاصل نماید.
تدبیر در امور اجتماعی که شئون زندگی انسانها رادر بر می‌گیرد از اهمیت خاصی برخوردار است، و به همین سبب خداوند نیز در کتاب انسان ساز خود که توسط حضرت محمد مصطفی (ع) نازل شده به تدبیر کنندگان قسم یاد می‌نماید و اهمیت این امر را برای انسانها روشن می‌سازد.
مقدمه
شاید بتوان گفت که هیچ امری در زندگی انسان و پیشبرد اهداف او نمی‌تواند نقش رهبری و مدیریت را داشته باشد.
اهمیت رهبری و مدیریت و تاثیر بسیار آن در سازندگی جوامع انسانی و پیشرفت کشورهای جهان، امروزه بیش از هر زمان دیگر به اثبات رسیده است و این حقیقت به تجربه نیز درآمده است که در میان جوامع انسانی امروز، آن جامعه‌ای توانسته است به رشد و توسعه و پیشرفت بیشتر و بهتری دسته یابد که از نعمت وجود رهبری لایق تر، و مدیرانی داناتر برخوردار باشد، تاریخ نیز با نمونه‌ها و شواهدی که در این زمینه ارائه داده است، این تحقیقت را تائید نموده.
چون بسیار دیده شده است که جامعه‌ای یا کشوری که بعلت سوء رهبری و مدیریت، رو به زوال و نابودی کشیده می‌شده، و می‌رفته است تا دیگر اثری از آن بجای نماند، هنگامیکه به برکت یک انقلاب و یا بر اثر عوامل دیگری، شبکه رهبری و مدیریت این جامعه تغییر می‌کند، بدون آنکه هیچ عامل دیگری دخالت داشته باشد، همین جامعه بر اثر رهبریهای درست و حسن انجام امور توسط آن مدیران، دراندک زمانی آثار زوالش از بین رفته و همیکن شمور رو به اضمحلا، بسرعت رو به رشد و توسعه می‌رود و از نابودی حتمی نجام می‌یابد.
توجه به عملکردهای مدیریت در سالهای اخیر گویای این واقعیت است که جوامع سعی در ایجاد هماهنگی در سازمانهای خود می‌نمایند. و برای رسیدن به این منظور از دست آوردهای مختلف مدیریت بهره می‌جویند. در این راستا هر اجتماعی عملکرد مدیریتی خود را بر اعمال مدیریت در جوامع دیگر ارجح تر می‌داند، بطوریکه گهگاه درگیری تفکران گوناگون، تفهیم مفهوم واقعی مدیریت را دچار نوسانات می‌سازد، لذا در حال حاضر لزوم مشخص کردن مفهوم واقعی مدیریت و عوامل ارکانی آن بشدت احساس می‌شود.
طرح بحث
از آنجا که رهبری و مدیریت دقیقاً در رابطه با انسان مطرح است، بنابراین لازم است ابتدا نیاز انسان را به رهبری و اداره امور زندگی او دریابیم و سپس در مورد کیفیت و چگونگی این رهبری و مدیریت از دیدگاه اسلام تحقیق نمائیم. لذا در این فصل نخست انسان را از دیدگاه مکتب اسلام و قرآن مورد مطالعه قرار داده و کیفیت خلقش را بررسی می‌کنیم و پس از آشنائی با چگونگی آفرینش او به تحلیل دقیقتری از مفهوم رهبری و مدیریت و ضرورت آنها برای انسان می‌پردازم.
ضرورت شناخت انسان از دیدگاه اسلام و قرآن
انسان مهمترین موضوع مورد بحث همه مکتبها بوده و هست. مکتبهای الهی هدایت یک انسان را محور اصلی رسالت خود قرار داده‌اند و هدف و نقش و تلاش بی‌وقفه خود را در هدایت و راهبری او جستجو کرده‌اند.
در مکتبهای غیر الهی نیز گر چه تغییر و تحولات تاریخ را به عوامل دیگری غیر از انسان نسبت داده‌اند، اما باز انسان به عنوان اصلی ترین موضوع مورد بحث آنها مطرح شده است. از آنجا که بخش اصلی و مهم مدیریت، مدیریت منابع انسانی است، مهمترین بحث در مدیریت، قطعاً بحث پیرامون انسان خواهد بود.
بزرگترین مسئله‌ایکه امروزه برای انسان مطرح است، شناخت حقیقی خود انسان است، بدین معنی که این موجودی را که آدمیزاده‌اش می‌دانند و انسانش می‌نامند، چگونه موجودیست و دارای چه ابعاد و چه خصوصیاتی است.
ویژگیهائی که این موجود را از دیگر موجودات جدا کرده است و امتیازاتی که او را از سایرین متمایز نموده است، چه چیزهائی هستند؟
این معمائی است که هنوز به صورت مسئله‌ای بسیار مشکل برای عده زیادی از همین انسانها لاینحل باقی مانده است، و تا این مسئله حل نشود و این انسان خودش را نشناسد و گمشده خود را پیدا نکند و خویشتن حقیقی خویش ر باز نیابد، نخواهد توانست بر مشکلات فردی و اجتماعی خود فائق آید.
منابع و ماخذ
- قرآن کریم
- نهج‌البلاغه
- اصول کافی، فیض السلام محمد تقی جعفری
- وسائل الشیعه
- اسلام و مقتضیان زمان، شهید مطهری
- مقدمه‌ای بر جهان بینی اسلام، شهید مطهری
- سیری بر اندیشه‌های اداری، علیرضا بشارت.
- تحلیلی از مدیریت اسلامی، غلامرضا اشرف سمنانی
- سازمان و مدیریت، علیمحمد اقتداری
- اصول مدیریت، لئونارد کازمایر، اصغر زمردیان.
- مجله دانش مدیریت، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی.
- نشریه تحول اداری، سازمان امور اداری و استخدامی.
- نگرشی بر مدیریت اسلامی، سید رضا تقوی
- غربزدگی، جلال آل احمد.
- مجله اقتصاد و مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی.
