پایان نامه بررسی وضعیت جمع آوری و دفع زباله های شهری تهران و ارائه راهکارهای مناسب برای بهینه سازی فرآیند موجود

تعداد صفحات: ۵۴ | قابل ویرایش

مقدمه

اجتماعات انسانی از دیرباز پس از مورد استفاده قرار دادن منابع مختلف طبیعی موجود بر روی کره زمین، قسمت‌های غیرقابل مصرف و زاید آن را دفع می‌نمودند. این موضوع مشکل حادی را برای آنها و محیط‌شان ایجاد نمی‌کرد.

زیرا تعداد و توزیع انسانهای موجود بر روی کره زمین به نسبت مساحت این کره خاکی خیلی کم بود اما امروزه به دلیل افزایش تعداد، توزیع جمعیت و به دنبال آن تحولات پدید آمده در میزان و کیفیت مواد مصرفی، معضل تولید و دفع زایدات به نحوه بارزی گریبانگیر حیات جوامع بشری به ویژه شهرها گردیده است.

گرچه دفن بهداشتی مواد زاید جامد شهری، سالهاست که مورد استفاده قرار گرفته است و در بسیاری از نقاط دنیا توانسته است، بهداشت عمومی و سلامت جامعه را تأمین کند ولی هنوز مورد قبول عامه مردم قرار نگرفته است.

عناوینی مانند، دفن و دفن بهداشتی و تلنبار زباله بارها به جای یکدیگر مورد استفاده قرار گرفته‌اند و هنوز هم خیلی از مردم فرق بین دفن، دفن بهداشتی و تلنبار کردن زباله را نمی‌دانند. به عبارت دیگر در صورتی که عملیات دفن مواد به صورت کاملاً استاندارد و براساس ضوابط صحیح و دقیق دفن بهداشتی صورت نگیرد مشکلات بهداشتی و زیست محیطی زیادی به وجود خواهد آمد.

اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق

مدیریت مواد زاید جامد شهری از اهمیت ویژه‌ای در جلوگیری از اثرات سوء و مضر این مواد بر بهداشت و سلامت جامعه برخوردار است. رعایت نکردن اصول بهداشتی و جلوگیری نکردن از انتشار مواد زاید جامد شهری، اولین آسیبی که به جامعه وارد می‌کند بر بهداشت و سلامت جامعه می‌باشد.

خطرات بسیاری از قبیل حمله حشرات و جوندگان موذی، خطرات ناشی از سگ‌های ولگرد، بروز بیماری‌های واگیردار در صورت رعایت نکردن این اصول، با مردم دست به گریبان است. خطرات ناشی از حمله حشرات زمانی به وجود می‌آید که زباله‌ها در یک محل تجمع داشته باشند که به علت عدم مدیریت صحیح در حاشیه‌های تهران این مشکلات وجود دارد.

باید همواره این اصول را در نظر گرفت که طبیعت خیلی از مواد از نظر اثرات سوء زیست محیطی، سمیت و سرطانزائی شناخته شده نیست و تا زمانی که بی‌خطر بودن مواد محرز نشده باشد، باید به آنها به عنوان موادی که پتانسیل خطرزائی دارند نگریسته شود.

تولید مواد زائد جامد

تولید، اولین بخش از عناصر ۶گانه یک سیستم مدیریت مواد زائد جامد است. تولید مواد، یک نقش اساسی و کلیدی در کل سیستم دارد.

به دو طریق کمی و کیفی می‌توان تولید مواد زاید جامد را کنترل کرد. اصولاً مشکل اصلی جوامع، تولید روزافزون مواد زاید است. به طور کلی، کم کردن تولید زایدات، احتیاج به تغییر در طرز نگرش ما به منابع طبیعی دارد. حداقل ایجاد تخریب در منابع طبیعی باید مدنظر قرار گیرد. به عبارت دیگر در الگوی تولید، توزیع و مصرف باید تجدیدنظر صورت گیرد.

با انجام برنامه‌ریزی مناسب و آموزش مردم، می‌توان تولید مواد زائد جامد را در مبداء کاهش داد، این برنامه‌ها عبارتند از:

۱ـ تولید کالاهای مرغوب.

۲ـ بازیافت مواد.

۳ـ جداسازی مواد زاید در مبداء تولید.

۴ـ بالا بردن سطح فرهنگی مردم در جهت جلوگیری از اسراف.

۵ـ جلوگیری از تولید مواد خطرناک و سمی.

ذخیره و جابجایی مواد زائد در محل تولید

در اکثر خانه‌ها و ادارات از یک سطل پلاستیکی برای ذخیره مواد استفاده می‌کنند. ظرفیت این ظرفها حداقل به اندازه‌ای است که مواد زائد ۲۴ ساعته هر خانوار را در خود جای می‌دهد.

مواد زائد جامد ریخته شده در سطل‌های زباله توسط یکی از اعضای خانواده به کارگر شهرداری سپرده شده و کارگر شهرداری پس از تخلیه در گاری دستی یا ماشین های مخصوص حمل زباله، ظرف را به صاحبخانه برمی‌گرداند. ضمناً در جابجایی مواد زائد در محل تولید، کارگر شهرداری هیچگونه نقشی ندارد.

روش جمع‌آوری خانه به خانه

این روش از نظر کارشناسی در کشورهای توسعه یافته کارا بوده و مناسب می‌باشد. این روش در سازماندهی اولیه، مسئولین دفع را جهت انتقال مستقیم زباله قادر می‌سازد.

نکته مهم در این روش، استفاده تولیدکنندگان زباله از زباله‌دانهای استاندارد است. فروشگاهها، مراکز اداری و تجاری نیز باید زباله‌دانهای مناسبی داشته باشند.

عملیات جمع‌آوری در این روش باید توسط وانت‌های کمپرسی انجام گیرد. در این روش وانت‌ها، زباله‌ها را مقابل خانه‌ها در زمان معینی جمع‌آوری می‌کنند. می‌توان جهت افزایش ظرفیت بار به عقب وانت‌ها، تریلی‌هایی نیز متصل نمود. اشکالی که این روش با آن مواجه می‌شود، موقعیت کوچه‌ها مخصوصاً در محلات قدیمی شهر است که کم‌عرض و یا بن‌بست می‌باشند.

منابع

۱ـ بهرام سلطانی، کامبیز، ۱۳۷۱، مجموعه مباحث وروشهای شهرسازی، انتشارات مرکز تحقیقات و مطالعات برنامه‌ریزی شهری، تهران

۲ـ چوبانوگلوس، جرج و همکاران، ۱۳۷۰، مدیریت مواد زاید جامد (اصول مهندسی و مباحث مدیریتی) ، منیره مجلسی، انتشارات سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران

۳ـ عبدلی، محمد علی، ۱۳۷۲ ، سیستم مدیریت مواد زائد جامد شهری وروش‌های کنترل آن، انتشارات سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران

۴ـ عمرانی، قاسمعلی، ۱۳۵۹، زباله و دفع بهداشتی آن، انتشارات دانشگاه تهران

۵ـ عمرانی، قاسمعلی، ۱۳۶۳، دفن بهداشتی زباله، انتشارات دانشگاه تهران

۶ـ عمرانی، قاسمعلی، ۱۳۷۳، مواد زائد جامد، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی