تعداد صفحات : ۲۰ قابل ویرایش
به موجب ماده ۴۸ ق . م . ج « شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می باشد » . اما در هیچ یک از مقررات قانونی تعویفی از دادخواست ارائه نشده است . بنابراین مفهوم این واژه باید مشخص شود در عین حال قانون جدید مانند قانون قدیم مصوب ۱۳۱۸ انواع مختلفی از دادخواست را پیش بینی نموده که لازم است آن ها نیز قبل از اصطلاحات مشابه مورد بررسی قرار گیرد اما مناسب است گفته شود که واژه ای دادخواست را فرهنگستان به جای حال که از جمله درم ۱۸ ق.م.ق.ج مصوب ۱۳۲۹ قمری به کار رفته بود تعیین نموده است .
مقدمه:
از آنجایی که دادخواست پایه و اساس رسیدگی محاکم ، واز مهمترین برگهای قضائی است که برای طرح واقامه دعوی مورد استفاده قرار می گیرد، قانون قواعد شکلی آن را با دقت تعیین و ضمانت اجرای تخلف از آن را تعیین نموده است . مسلماٌ اگر دادخواست جامعه و رسا و آنچنان که در ماه ۴۸ و بعد ق.آ.د.م مقرر شده تنظیم گردد. علاوه بر اینکه خواهان سریعتر به حق خود می رسد رسیدگی دادگاهها را نیز سهل تر نموده و دادرسی را با مشکل مواجعه نمی سازد.
بخش اول : دادخواست انواع و اصطلاحات مشابهه آن
به موجب ماده ۴۸ ق . م . ج « شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می باشد » . اما در هیچ یک از مقررات قانونی تعویفی از دادخواست ارائه نشده است . بنابراین مفهوم این واژه باید مشخص شود در عین حال قانون جدید مانند قانون قدیم مصوب ۱۳۱۸ انواع مختلفی از دادخواست را پیش بینی نموده که لازم است آن ها نیز قبل از اصطلاحات مشابه مورد بررسی قرار گیرد اما مناسب است گفته شود که واژه ای دادخواست را فرهنگستان به جای حال که از جمله درم ۱۸ ق.م.ق.ج مصوب ۱۳۲۹ قمری به کار رفته بود تعیین نموده است .
مبحث اول : مفهوم دادخواست
به وسیله ی دادخواست « کسی که دادخواهی می کند ( خواهان ) طرف خود را به دادرسی می خواهند ( خوانده ) یعنی او را به دادگاه دعوت می کند تا با حضور طرفین تدافع و احقاق حق به عمل آید » در این تعریف اگر چه جهت به کارگیری دادخواست مشخص شده اما به مفهوم آن عنایتی نشده است .
مفهوم نخست : « دادخواست » در لغت مصدر مرکب مرخم « داخواستن » است «داخواستن» از جمله به معنای « دادخواهی کردن ، عدالت طبیدن » آمده است «دادخواست در ماده ۴۸ ق.ج ( ماده ۷۰ق ق ) در همین مفهوم به کار رفته است . «شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقئیم دادخواست می باشد » بنابراین به موجب این ماده شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم دادخواهی کردن عدالت طلبیدن یا تظلم است .
مبحث دوم : انواع دادخواست
دادخواست دارای انواعی است که در قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است و در سه مورد ذکر شده اند .
گفتار اول : دادخواست بروی و شکایت
دادخواست بدوی و شکایات – دادخواست بدوی سندی است که به وسیله آن خواهان با رعایت مقررات یا تسلیم ادعاهای خود به دادگاه بدوی درخواست رسیدگی و صدور رای نمود و موجب می شود که دادرسی به مفهوم اعم کلمه در این مرحله آغاز گردد ( یک ماده ۵۱ ق.ج ) .
گفتار دوم : دادخواست اصلی و طاری
دادخواست اصلی و طاری – دادخواست اصلی سندی است که به موجب آن دعوای بدوی یا شکایت از رای اتاقه می شود . بنابراین نه تنها دادخواست بدوی بلکه دادخواست و خواهی تجدید نظر و … نیز اصلی شمرده می شوند .
هر دادخواستی که در جریان دعوای اقامه شده تقدیم گردد در صورت وحدت منشا با ارتباط کامل دعوای اقامه شده با دعوای اصلی دادخواست کاری شمرده می شود و انواع مختلف آن به اساس شخصی که آن ها را تقدیم می نماید از هم متمایز می باشند
گفتار سوم : دادخواست کتبی ، شفاهی و تلگرافی
دادخواست کتبی ، شفاهی و تلگرافی – اصطلاح « دادخواست کتبی » و « دادخواست شفاهی » تنها د ماده ۵۰۳ ق . ج به کار گرفته شده است . اگر چه مواد ۴۹ به بعد و مخصوصاً ماده ۵۱ همان قانون مبین این امر است که دادخواست باید به صورت کتبی تقدیم شود اما با چشم پوشی از ماده ۵۰۳ ق.ج « دادخواست شفاهی » بر خلاف « دادخواست شفاهی » ( ماده ۳۱۳ ق.ج ) و موارد استفاده آن در هیچ یک از دیگر مواد قانون پیش بینی نشده است . بنابراین باید پذیرفت که دادخواست در هر حال باید به صورت کتبی مطرح شود .
بخش دوم : شرایط دادخواست و ضمانت جرای آن
-ماده ۴۸ ق.ج مقرر می دارد شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست است . شرایط دادخواست و ضمانت اجرای آن در مواد ۵۱ به بعد ق.ج پیش بینی شده است . با توجه به مواد ۶۳-۵۱ قانون مذبور می توان شرایط دادخواست را با توجه به ضمانت اجرای آن ها به ۳ دسته تقسیم نمود .
شرایطی که ضمانت اجرایی برای آنها تعیین نگردیده است . شرایطی که ضمانت اجرای آنها در « فوری » دادخواست می باشد و شرایطی که اگر دادخواست نداشته باشد موجب توقیف آن و صدور اخطار رفع نقص می گردد . شرایط مذبور به ترتیب مورد بررسی قرار می گیرد .
فصل اول : شرایطی که ضمانت اجرای آنها تعیین نگردیده است
بعضی از شرایطی که برای دادخواست پیش بینی شده اند ضمانت اجرای صریح در قانون می باشد این شرایط را مورد بررسی قرار داده و در خصوص ضمانت اجرای آن با نبودن صریح قانونی در این خصوصو اظهار نظر خواهد گردد .
مبحث اول : تنظیم بر برگ چایی مخصوص
ماده ۵۱ ق.ج مقدر می دارد « دادخواست باید … در روی برگهای چایی مخصوص نوشته شود .. » البته همان طور که گفته شد . چنانچه در مقرر دادگاه مرجع دعوا چنین برگهایی دراختیار عموم قرار نگرفته باشد برگهای معمولی نیز بهتر است پذیرفته شود علی رغم تصریح این شرایط هیچ یک از مواد قانون آیین دادرسی مدنی ضمانت اجرای برای آن پیش بینی ننموده است .
