تعداد صفحات: ۴۴ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
مقدمه ………………………………………………………………………………………………۴
بخش اول: کلیات……………………………………………………………………………….۵
۱-مفهوم بهداشت عمومی و محیط زیست………………………………………..۵
۲-تاریخچه قانونگذاری …………………………………………………………………..۷
بخش دوم: عناصر تشکیل دهنده جرائم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست …………………………..۱۰
۱-عنصر قانونی……………………………………………………………………………….۱۰
۱-۱- ماده۶۸۸ قانون مجازات اسلامی………………………………..۱۰
۱-۲- آلودگی آب……………………………………………………………….۱۲
۱-۳- آلودگی هوا……………………………………………………………….۱۳
۱-۴- آلودگی صوتی…………………………………………………………۱۵
۱-۵- آلودگی خاک…………………………………………………………….۱۶
۱-۶- آلودگی شیمیایی وهسته ای………………………………………۱۸
۱-۷- آلودگی ناشی از زباله ونخاله………………………………….۱۹
۱-۸- آلودگی ناشی از پسماندها……………………………………….۲۱
۲- عنصر مادی…………………………………………………………………………۲۳
۲-۱- رفتار مرتکب…………………………………………………………….۲۳
۲-۱-۱- فعل……………………………………………………………..۲۳
۲-۱-۲- ترک فعل………………………………………………………۲۵
۲-۲- موضوع جرم ………………………………………………………….۲۵
۲-۳- وسیله………………………………………………………………………..۳۰
۲-۴- نتیجه ……………………………………………………………………….۳۲
۲-۵- رابطه سببیت…………………………………………………………….۳۲
۳- عنصر معنوی…………………………………………………………………………….۳۴
۳-۱ جرم عمدی………………………………………………………………….۳۴
۳-۱-۱- جرم عمدی مقید……………………………………………۳۴
۳-۱-۲- جرم عمدی مطلق………………………………………….۳۷
۳-۲- جرم غیر عمدی…………………………………………………………۴۰
۴-جمع بندی……………………………………………………………………………………۴۲
نتیجه گیری……………………………………………………………………………………..۴۳
فهرست مطالب………………………………………………………………………………..۴۴
مقدمه
محیط زیست موضوعی است که هر چنداز دیرباز مورد توجه بشر و اجتماعات گوناگون انسانی بوده است؛ اما به اهمیت و جایگاه والای آن همانند امروز عنایت نشده است و اکنون نیز آن چنان که باید مورد حمایت و حفاظت قرار نگرفته است.
در چند دهه گذشته، به ویژه چند سال اخیر، به تدریج آگاهی مردم جهان درباره خطراتی که محیط زندگی آنان را تهدید می‌کند، فزونی یافته. در همین راستا، انجمن‌ها و گروه‌ها و سازمان‌های طرفدار محیط زیست تشکیل شدند و به گونه فعال و مستمر با علل و عوامل مخرب زیست محیطی به مبارزه برخاستند.
این تشکیلات موسوم به سبزها و یا صلح سبز و مانند آن تلاش می‌کنند تا توجه مردم جهان را بیش از پیش به واقعیات زیست محیطی و لزوم حمایت از آن در جهت حفظ و استمرار نسل بشر و دیگر موجودات و منابع طبیعی موجود جهان، جلب کنند.
در ایران نیز، از چندی پیش این اقدامات آغاز شده است و باید همواره بر گستره آن افزوده شود تا جایی که تلاش آنان در کنار کوشش‌های دیگر مسئولان و مبادی ذی‌ربط قانونی، قضایی و اجرایی و هم گاهی طبقات گوناگون اجتماعی، منجر به کاهش هر چه بیشتر آلودگی‌های زیست محیطی و افزایش بهبود و بهسازی محیط زیست که در بهداشت محیط و سلامت آن، به ویژه تندرستی مردم، اثر و افرو عمیق دارد؛ گردد.
مفهوم بهداشت عمومی و محیط زیست
لازم به توضیح است که تهدید علیه بهداشت عمومی که در ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی بیان شده یکی از عنوان‌های جرایم زیست محیطی است که مفهوم عالم و گسترده‌ای نیز دارد.
زیرا قانونگذار زیر این عنوان یگانه، موارد متعددی از جرایم زیست محیطی را به عنوان نمونه مطرح کرده است با استفاده از عبارت این ماده می‌توان گفت که جرم زیست محیطی تهدید علیه بهداشت عمومی، همان جرم عالم آلودگی محیط زیست است و مقنن خواسته است که بر مبنای این ماده، از محیط زیست حمایت کند.
البته قانونگذار در تبصره یک ماده با استفاده از واو عطف میان تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست آنها را جمع کرده است تا نشان دهد که هدف او از حمایت از بهداشت عمومی، در حقیقت حمایت از محیط زیست است.
در ابتدا این تبصره آمده است: «تشخیص این که اقدام مزبور تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست شناخته می‌شود…»
تاریخچه قانونگذاری
نخستین قانون زیست محیطی در رابطه با آلودگی آب بود. البته در آن به آلودگی ناشی از زباله نیز توجه شده است. قانون مذکور، قانون طرز جلوگیری از بیماریهای آمیزشی و بیماریهای واگیردار مصوب ۱۱/۳/۱۳۲۰ می‌باشد.
در ماده ۲۰ آن آلوده نمودن آبهایی که به مصرف شرب می‌رسند و ریختن زباله و یا هر نوع کثافاتی در گذرگاههای عمومی ممنوع شده است. البته در این قانون صرفاً توجه به آبهای آشامیدنی شده و نه آب در کل و بدون در نظر گرفت مجازات فقط اکتفا به ممنوعیت آلوده نمودن آن گردیده است.
در ۱۱/۴/۱۳۳۴ قانون شهرداری به تصویب رسید. در ماده ۵۵ آن به مسائل زیست محیطی شهری توجه شده و شهرداری را ناظر بر اجرای آن نموده است.
رابطه سببیت
موضوع دیگری که در رکن مادی پاره‌ای از جرایم مانند برخی از جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست مطرح است، رابطه سببیت است.
یعنی باید میان فعل شخص و نتیجه مجرمانه رابطه علت و معلولی وجود داشته باشد. در جرایم مقید یکی از اجزای عنصر مادی آنها رابطه سببیت است.
یعنی نتیجه مجرمانه‌ای که حاصل شده است را به هر کسی که بتوان نسبت داد او مجرم خواهد بود و اوست که جرم و این نتیجه حاصله را مرتکب شده است. بنابراین وجود چنین رابطه‌ای در این گونه جرایم (مقید) لازم است.
در آن دسته جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست که مقید هستند مانند از بین بردن آبزیان از راه آلوده کردن آب (موضوع بند دال ماده ۱۲ قانون شکار و صید) باید میان نتیجه مجرمانه مانند مرگ آبزیان و اقدام آلاینده مرتکب رابطه علیت وجود داشته باشد تا بتوان وقوع این جرم را به او نیست داد و او را به مجازات مقرر رساند.
فهرست منابع
- بهرام سلطانی،کامبیز،مقدمه ای بر شناخت محیط زیست،چاپاول،نشر سازمان حفاظت محیط زیست۱۳۶۵.
- تقی زاده انصاری،حقوق کیفری محیط زیست، چاپاول،نشرقومس،۱۳۷۶.
- تاراد،گی،فاجعه آلودگی محیط زیست،امان الله ترجمان، چاپاول،نشر علمی و فنی،۱۳۶۸.
- قاسمی،ناصر،حقوق کیفری محیط زیست، چاپدوم،انتشارات جمال الحق،۱۳۸۴.
