تعداد صفحات: ۴۸ | قابل ویرایش
مقدمه
سرقت از جمله جرائمى است که سابقه دیرینه در زندگى انسان دارد و مىتوان گفتپیشینه آن از هنگام شروع زندگى جمعى و تحقق مفهوم مالکیت بوده و همواره موردتقبیح و مجازات بوده است. از دیرباز که کاروان زندگى بشر در مسیر نظم و قانونقرار گرفته، سرقت در زمره رفتار ناپسند و ممنوع قرار داشته است.
به دلیل سهولت نسبى ارتکاب سرقت در مقایسه با جرائمى چون کلاهبردارى و محسوس بودن سودبه دست آمده از آن، بخش فراوانى ازجرائم ارتکابى درکشورهاى مختلف به آن اختصاصدارد.
امروزه در بیشتر کشورهاى جهان به دلیل تنوع و گستردگى سرقت، جازاتهاىمتفاوتى نیز براى هر یک در نظر گرفته شده است، مانند: سرقتساده، سرقت توام باآزار، سرقت از منازل مسکونى، سرقت در شب، سرقت از بانکها و صرافیها و سرقت ازمغازهها.
در قوانین کیفرى ایران، از هنگام تصویب قانون مجازات عمومى مصوب ۱۳۵۲ تا زمانتصویب قانون مجازات اسلامى مصوب ۱۳۷۵، مقررات مربوط به سرقت، دچار دگرگونىهاىفراوانى شده است و به دنبال تغییرات پدید آمده، پرسشها و ابهاماتى دربارهتعریف سرقت و مقررات آن و ربودن مال غیر و تفاوت آن با سرقت بوجود آمده است.
تجزیه و تحلیل جرم سرقت
۱-۲ سرقت در لغت واژه سرقت در کتابهاى لغت به معناى گرفتن شىء در پنهان است و در معناى آنمفهوم خفا و پنهان اخذ شده است.«۲» از این رو به طور کلى یکى از معانى آن پوشیدهو مخفى شدن است و«سرق» به معناى«خفى» آمده است.«۳» استراق سمع یعنى مخفیانهگوشدادن.«۴» در قرآن کریم نیز چنین آمده است:
« الا من استرق السمع فا تبعه شهاب مبین.»«۵»
ابن منظور در تعریف سارق چنین مىگوید:
السارق عندالعرب من جاء مستترا الى حرز فاخذ منه ما لیس له.
سارق نزد عرب، کسى است که به طور پنهانى به سوى حرز مىآید و چیزى را که ازخودش نیست بر مىدارد.«۶»
با توجه به مطالب فوق به دست مىآید که سرقت از دیدگاه اهللغت، داراى سه رکن ویا به عبارتى چهار رکن است:
۱- برداشتن شىء
۲- از آن دیگرى بودن
۳- پنهانى بودن
۴- منقول بودن ، این رکن ملازم با مفهوم برداشتن است زیرا شئ غیرمنقول قابلبرداشتن نیست، لذا ذکر مستقل آن ضرورتى ندارد.«۷»
تعریف جرم سرقت
تعریف جرم سرقت در نوشتههاى حقوقى همانگونه که در بحثسیر تحول قانونگذارى سرقت در قوانین ایران گفته شد، باتوجه به تعریفى که قانون مجازات اسلامى از سرقت کرده است، نویسندگان حقوقکیفرى بر این عقیدهاند که چون قانونگذار ایران سرقت را معنون به حد و تعزیرکرده است، بایستى تعریف آن به گونهاى باشد که هر دو را شامل شود و تعریف کنونىقانون مجازات اسلامى هر دو را در بر نمىگیرد.
زیرا به عقیده آنها قید «به طورپنهانى» که در ماده ۱۹۷ قانون اخذ شده، مربوط به سرقت مستوجب حد است و چونسرقت مستوجب تعزیر نیز وجود دارد، بایستى تعریف به گونهاى باشد که شامل آن نیزبشود.«۴۵»
براى رفع این اشکال گفتهاند، باید قید «بطور پنهانى» حذف و بجاى آن قید«متقلبانه»، جایگزین گردد.«۴۶» از این روى تعریفى را از حقوقدانان گذشته که ازنظام حقوقى فرانسه اخذ شده است«۴۷» ارائه کرده و گفتهاند:
سرقت عبارت است از: ربودن متقلبانه مال منقول متعلق به دیگرى.
منابع
- – تربیت و بازسازى کودکان: على قائمى، انتشارات امیرى، چاپ نهم، تهران، ۱۳۷۴
- – تحریر الوسیله: حضرت امام خمینىرحمه الله، ترجمه على اسلامى، انتشارات اسلامى، ج ۴، چاپ پانزدهم، تهران، ۱۳۷۷
- – تطبیق در حقوق جزاى عمومى اسلام: علیرضا فیضى، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، تهران، ۱۳۶۵
- – جزوه بزهکارى اطفال: انتشارات دانشگاه امام صادقعلیه السلام، واحد خواهران
- – حقوق کیفرى در اسلام: محمد محمدى گیلانى، انتشارات المهدى، چاپ دوم، تهران، ۱۳۶۲
- – راه حل شکلگیرى اخلاق در کودک: عبدالعظیم کریمى، انتشارات تربیت، چاپ دوم، تهران، ۱۳۷۶
- – رفتارهاى بهنجار و نابهنجار: شکوه نوابى نژاد، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، تهران ۱۳۷۵
- – روانشناسى نوجوانان و جوانان: سید احمد احمدى، انتشارات مشعل، چاپ ششم، تهران، ۱۳۷۵
- – مبانى جرمشناسى: مهدى کى نیا، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ چهارم ، جلد دوم، تهران، ۱۳۷۰
- – مجرم کیست، جرمشناسى چیست؟: تاج زمان دانش، انتشارات مؤسسه کیهان، چاپ دوم، تهران، ۱۳۶۸
- – مجله حقوق و اجتماع: مدیر مسؤول محمد رضا کامیار، شماره ۸، سال دوم، خرداد و تیر ۱۳۷۷
