پایان نامه بررسی مسئولیت کیفری اطفال

تعداد صفحات: ۱۴۳ | قابل ویرایش

مقدمه

انسان در مسیر تکامل خود ابتدا به دلیل زندگی فردی نیازمند قانون نبود، اما رفته رفته با  گذشت زمان و ورود انسان به زندگی جمعی نیاز به قانون احساس شد و انسان شروع به وضع قوانین کرد. وضع قانون برای ادامه حیات اجتماعی انسان شرط لازم بود.

ولی شرط کافی آن تکمیل این قوانین با پیچیده شدن روند زندگی اجتماعی بود. یکی از قوانینی که در دوره های مختلف ، انسان به تکمیل آن پرداخت ، قوانین مرتبط با اطفال بزهکار بود. آنچه که انسان را به وضع قوانین خاص و مرتبط با اطفال واداشت جمعیتی بود که آنان به عنوان قشری از جامعه آن را تشکیل می دادند البته برای وضع قوانین مختص اطفال ، انسان زمان زیادی را طی نمود و به آسانی به این مهم دست نیافت.

امروزه تقریباً در همه جای دنیا تمایز بین اطفال و بزرگسالان در زمینه های مختلفِ اخلاقی ، آموزشی، بهداشتی، روانشناسی و… مشاهده می شود. یکی از موارد تمایز،  تمایز در برخورد کیفری است. و تقریباً این به عنوان یک اصل مورد توجه است و علت آن نیز در تفاوتهایی است که هم از جهت جسمی و هم از جهت روحی و فکری بین اطفال و بزرگسالان وجود دارد.

روند تاریخی مسئولیت کیفری اطفال

همانگونه که از عنوان این مطلب پیداست در این فصل با توجه به نیاز به بحث تاریخچه ما نیز به بررسی تاریخی مسئولیت کیفری اطفال می پردازیم. منتهی با توجه به اهمیت آن، این مبحث در سه جنبه عهد  باستان ، ایران و انگلیس بررسی میشود ،  تا هم  روند این مبحث در عهد باستان به طور اعم وهم در ایران  و انگلیس  به طور اخص مورد بررسی قرار گرفته باشد.

جمعی بودن مسوولیت کیفری

«جمعی بودن مسوولیت کیفری ویژگی مسوولیت جزائی در دوران قدیم بوده است.» این به این معنا است که در حقوق قدیم بر عکس زمان حال که مسوولیت شخصی حاکم است، اگر بالفرض فردی از یک قبیله مرتکب جرمی می شد تنهافرد مذکور مسوول شناخته نمی شد، بلکه تمام قبیله که نسبت به آن جرم ارتکاب یافته، مسوول شناخته می شدند.

در این مورد کارستن می گوید: «برای درک این مطلب باید توجه کنیم که تصور شخصیت فردی و در نتیجه مسوولیت فردی به ترتیبی که در میان مردم متمدن وجود دارد در میان سرخ پوستان ابتدائی موجود نیست.

اعضای یک خانواده کل واحدی را تشکیل می دهند بترتیبی که یکی از اعضای خانواده نماینده تمام خانواده بوده و تمام خانواده نیز نماینده اعضای خود است. هر واقعه ای که برای یکی از اعضای این واحد اجتماعی روی بدهد بر همه تأثیر می کند و برای عملی که یکی از اعضاء مرتکب می شود بقیه افراد نیز متساویاً مسوول هستند.»

عینی بودن مسوولیت کیفری

منظور از عینی یا موضوعی بودن مسوولیت کیفری اینست که در زمان قدیم تفاوتی نداشت که فرد عمل را با سوء نیت و یا بدون سوء نیت انجام می داد آنچه که مهم می بود همان نفس عمل یا عنصر مادی بود فرقی نمی کرد که این عمل را یک طفل  یا یک فرد بالغ انجام می داد.

چند عامل باعث بوجود آمدن این طرز تفکر می شده است. اولاً تصور می شد کسی که مرتکب جرمی می شود بواسطه ارتکاب جرم آلودگی و ناپاکی در نهاد او پیدا می شود و رفع این آلودگی فقط از طریق اعمال مجازات ممکن است.

ثانیاً : او صدمه ای به فرد یا جامعه وارد کرده و عدالت را نقض نموده و بمنزله میکروبی خطرناک و مسری است که دفع آن حق جامعه محسوب می شود. ثالثاً : کسی که دست به ارتکاب جرمی می آلاید ، خشم خدایان را بر می انگیزد. و برای فرونشاندن این خشم و در امان بودن از غضب خدایان ، گنهکار باید در پیشگاه خدایان قربانی شود.

پس همانگونه که ملاحظه می شود در حقوق قدیم، مسوولیت در معنای عام چه مسوولیت راجع به اطفال و چه مسوولیت راجع به بزرگسالان ، تفکیکی بین عمد وغیر عمد ندارد. و این تفکیک ره آورد دنیای امروز است که در کنار عنصر مادی به عنصر معنوی نیز توجه دارد.

مسئولیت کیفری اطفال در ایران باستان

«در دوران ایران باستان هم نحوه رسیدگی به شکایات و هم اعمال  انواع مجازات تحت تأثیر عقاید مذهبی از یک طرف و مقررات اوستائی و زرتشت  از طرف دیگر بوده است مثلاً از بیست ویک نسک اوستای قدیم، فقط هفت نسک معروف به داتیک است که به مقررات حقوقی و مذهبی پرداخته.»

بر اساس اوستا سن بلوغ در اطفال پسر و دختر ۱۵ سال است که در صورت اثبات سن بلوغ . فرد مکلف  به انجام وظایف مذهبی و اجتماعی بود.

در اوستا دوران کودکی به دو مرحله تقسیم گشته:

۱- قبل از سن ۷ سالگی

۲- بالای سن ۷  سال تا سن ۱۵ که با اتمام ۱۵ سال وی مسوول شناخته می شد . در دوران ایران باستان بعد از سن ۱۵ سالگی فرد دیگر تحت تربیت والدین نبود و به همین جهت شخصاً مسوول اعمال و رفتار خویش بود. ولی قبل از اینکه فرد به سن ۱۵ سال برسد پدر و مادر مسوول اعمال و رفتار وی بودند.

منابع

۱ .  استوبراندن – مروری بر حقوق جزای انگلستان – ترجمه و توضیحات دکتر حسین میرمحمدصادقی – نشر حقوقدان – سال۱۳۷۶

۲ .  آشوری( دکتر محمد) –  عدالت کیفری(  مجموعه مقالات)  – انتشارات  گنج دانش  – چاپ اول  – سال  ۱۳۷۶

۳ .  العطار – ( داود)  – دفاع  مشروع  درحقوق  جزای اسلام – ترجمه اکبر غفوری – انتشارات آستان قدس رضوی –  سال۱۳۷۰

۴ .  آنسل ( مارک) – دفاع اجتماعی  – ترجمه  دکتر محمد آشوری  ودکتر علی حسین نجفی ابرند آبادی –  انتشارات دانشگاه تهران –  چاپ دوم – سال ۱۳۷۰

۵ .  پاشاصالح(علی) مباحثی  از تاریخ  حقوق – تهران – بینا – سال ۱۳۴۸

۶ .  جعفری لنگرودی – ( دکتر محمدجعفر ) – ترمینولوژی حقوق – انتشارات گنج دانش – چاپ ۱۲ – سال۱۳۸۱

۷ .  خسروپور( یوسف) – بلوغ و نوجوانی –  تهران –  بینا –  سال ۱۳۵۷

۸ .  دانش ( دکتر تاج زمان) – اطفال  ونوجوانان بزهکار- انتشارات  گنج دانش –  چاپ نهم –  سال ۱۳۷۸

۹ .  دانش ( دکتر تاج زمان) – دادرسی اطفال  بزهکار  در حقوق تطبیقی – نشر میزان – چاپ اول  – سال ۱۳۷۸

۱۰ .  رنه داوید – نظام های بزرگ  حقوقی معاصر –  ترجمه دکترصفایی و دیگران –  مرکز نشر دانشگاهی –  چاپ سوم –  سال ۱۳۷۵

۱۱ .   شامبیاتی (دکتر هوشنگ) –  بزهکاری  اطفال و  نوجوانان –  انتشارات  مجد – چاپ  یازدهم –  سال ۱۳۸۲ .

۱۲ .  صانعی (دکتر پرویز) – حقوق جزای عمومی –  انتشارات  گنج دانش دو جلد –  چاپ چهارم –سال ۱۳۷۶.