تحقیق نقش هیأت منصفه در دادگاه مطبوعات

تعداد صفحات: ۱۰۲ | قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان                                                         صفحه

مقدمه ………………………………………………………………….. ۱

فصل اول : کلیات ، تعریف و پیشینه هیات منصفه

بخش نخست : تعریف هیات منصفه ………… ۷

مبحث اول :هیات منصفه از دیدگاه حقوق انگلوآمریکن ۷

مبحث دوم : هیات منصفه از دیدگاه اسلام و ایران    ۸

بخش دوم :پیشینه هیات منصفه …………. ۹

مبحث اول : در جهان غرب……………… ۹

مبحث دوم : هیات منصفه در حقوق ایران واسلام   ۱۱

گفتار اول : در اسلام ……………….. ۱۲

گفتار دوم : در ایران ………………. ۱۳

فصل دوم:مبانی و ماهیت کار هیات منصفه در رسیدگی به جرائم مطبوعاتی

بخش نخست : مبانی :آزادی مطبوعات و جرم مطبوعات   ۲۰

مبحث نخست : آزادی مطبوعات ………….. ۲۰

گفتار نخست : اهمیت نقش مطبوعات………. ۲۳

گفتار دوم : محدودیت های مطبوعات……… ۲۵

بخش دوم : ماهیت – نقش هیات منصفه در محاکمه ۲۹

مبحث اول : نظر منتقدان نقش هیات منصفه .. ۳۰

گفتار اول : در انگلستان ……………. ۳۰

گفتار دوم : در حقوق اسلام …………… ۳۱

گفتار سوم : از نظر حقوقدانان ایرانی …. ۳۱

مبحث دوم : نظر موافقان هیات منصفه …… ۳۲

گفتار اول : در انگلستان…………….. ۳۲

گفتار دوم : در حقوق اسلام……………. ۳۳

گفتار سوم : از نظر حقوقدانان ایرانی …. ۳۳

بخش سوم : نظریه های مربوط به ماهیت کار هیات منصفه   ۳۴

الف : نظریه قضایی …………………. ۳۵

ب : نظریه مشورتی ………………….. ۳۷

ج : نظریه نمایندگی افکار عمومی ……… ۳۹

فصل سوم : ترکیب هیات منصفه و چگونگی حضور آن در محاکمات

بخش نخست : ترکیب و چگونگی انتخاب هیات منصفه     ۴۲

مبحث اول : چگونگی انتخاب هیات منصفه در باختر زمین   ۴۲

مبحث دوم : چگونگی انتخاب و ترکیب هیات منصفه در حقوق ایران    ۴۴………………………………….

بخش دوم : چگونگی حضور هیات منصفه در محاکمات ۴۴

مبحث نخست :حضور هیات منصفه دردادگاههای باختری   ۴۴

مبحث دوم : حضور و چگونگی انتخاب هیات منصفه در دادگاههای ایران ……………………………. ۴۶

گفتار اول : دوره اول – قانون محاکمه وزرا و هیات منصفه مصوب ۱۶ تیر ماه ۵۹۱۳۰۷

…………………………………. ۴۶

گفتار دوم : دوره دوم : قانون هیات منصفه مصوب ۲۹اردیبهشت ۱۳۱۰……………………………… ۴۸

گفتار سوم : دوره سوم : لایحه قانونی مطبوعات مصوب مرداد۱۳۲۴…………………………………. ۵۱

گفتارچهارم : دوره چهارم : قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران…………………………………. ۵۴

گفتار پنجم : دوره پنجم : لایحه قانونی مطبوعات تصویب ۲۵/۵/۱۳۵۸ شورای انقلاب

…………………………………. ۵۵

گفتار ششم : دوره ششم : قانون مطبوعات مصوب ۲۲ اسفند ۱۳۶۴ …………………………………. ۵۷

گفتار هفتم : دوره هفتم : آخرین اصلاحیه قانون مطبوعات مصوب ۱۳۷۹……………………………… ۵۸

فصل چهارم : تعریف جرم سیاسی و مطبوعات

بخش اول : تعریف جرم سیاسی ومطبوعاتی …. ۶۳

مبحث اول : جرم سیاسی……………….. ۶۳

گفتار اول : جرم سیاسی در حقوق ایران …. ۶۳

گفتار دوم : جرم سیاسی از نظرگاه فقهی…. ۷۰

الف: محاربه و افساد فی الارض…………. ۷۱

ب : بغی…………………………… ۷۲

مبحث دوم : جرم مطبوعاتی ……………. ۷۴

گفتار اول : جرم مطبوعاتی در حقوق ایران . ۷۴

گفتار دوم : جرم مطبوعاتی از نظرگاه فقهی ۷۵

بخش دوم : مقارنه جرم سیاسی و مطبوعاتی با جرایم عادی دیگر و راههای باز دارندگی

این گونه جرایم ……………………. ۷۷

مبحث اول : تطبیق جرم سیاسی و مطبوعاتی با سایر جرائم ۷۸

گفتار اول : تشریفات رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی …………………………………. ۷۸

الف: حضور هیات منصفه در جلسه دادرسی …. ۷۸

ب : رسیدگی در محکمه اختصاصی ………… ۷۹

ج : دادرسی علنی……………………. ۸۰

گفتار دوم : مزایای مجرمین سیاسی بر مجرمین عادی ۸۱

الف : عدم استداد مجرمین ……………. ۸۱

ب : از نظر تکرار جرم ………………. ۸۴

ج : حضور در زندان………………….. ۸۴

د : از دیدگاه عفو مجرمین……………. ۸۵

هـ : از نظر اعاده حیثیت ……………. ۸۵

نتیجه گیری ……………………….. ۸۷

کتابنامه …………………………. ۸۹

مقدمه

تحقیقی که اینجانب تهیه کرده ام در بررسی و ارزیابی مقوله هیات منصفه می باشد. این تحقیق شاید بتواند حداقل یک صدم سئوالات پیرامون هیات منصفه را جواب دهد. این تحقیق در چهار فصل تهیه شده است.

در فصل اول سعی نمودم کلیات ، تعریف و تاریخچه ای از این نهاد را بررسی نمایم . این فصل را در دو بخش که بخش نخست آن تعریف هیات منصفه است شروع شد . در تعریف هیات منصفه ابتدا از دیدگاه حقوق انگلوآمریکن به عنوان خواستگاه نهاد هیات منصفه و در مبحثی دیگر از دیدگاه حقوق اسلام  و ایران به بررسی این مقوله بپردازم .. اما در بخش دوم این فصل تاریخچه هیئت منصفه سعی شده است کاویده شود . این بخش که شامل دو مبحث می باشد.

در فصل دوم بررسی مبانی و ماهیت کار هیات منصفه پرداختم . این فصل که شامل سه بخش می باشد در بخش اول این فصل به بررسی مبانی و آزادی مطبوعات همچنین تا حدودی جرم مطبوعاتی پرداخته شده است . این بخش فقط شامل یک مبحث است و این مبحث که مربوط به آزادی مطبوعات است به دو گفتار جداگانه تبدیل شده است . گفتار نخست این مبحث مربوط به اهمیت و نقش مطبوعات در جامعه است.

تعریف هیات منصفه

هیات منصفه واژه ای است که علی رغم عربی بودن هر دو کلمه متشکله آن ، تنها در زبان فارسی مصطلح شده است . برای آشنایی بیشتر با معانی لغوی و اصطلاحی آن ابتدا از دیدگاه نظام حقوقی انگلوآمریکن به آن می نگریم ، سپس ریشه آن را در فرهنگ و حقوق اسلام و ایران جستجو می کنیم .

هیات منصفه از دیدگاه حقوقی انگلوآمریکن

دائره المعارف «بریتانیکا در تعریف مشروحی از هیات منصفه چنین آورده است : هیات منصفه یک نهاد قانونی تاریخی در نظام انگلوآمریکن است ، که در آن گروهی ازمردم عادی در ارتباط با دعاوی مطروحه در محاکمات به تصمیم گیری می پردازند.

خصوصیات عمده و قدرت هیات منصفه ، به قوانین و عملکرد کشورها ، نواحی یا ایالات بستگی دارد به نظر می رسد به نسبت اشکال آن به تعداد هر یک از کشورها ، نواحی یا ایالات متنوع باشد، اما خصوصیات اصلی و عمده هیات منصفه آنرا بصورت یک نهاد خاص ازمیان اقشار مختلف جامعه برگزیده و به آنها این اجازه را می دهد تا برای دستیابی به یک تصمیم که با رای اکثریت اتخاذ خواهد شد، در خفا به تبادل نظر بپردازند و این تصمیم را بدون ارائه هر گونه دلیلی به اطلاع عمومی برسانند در لغت ، واژه معادل هیات منصفه ، در زبان انگلیسی JURY است.

هیات منصفه از دیدگاه اسلام و ایران

هیات منصفه در ابتدا واژه ای عربی است که در زبان فارسی متداول شده است . هیئه درزبان عربی به معنای گروه ، جماعت منظم ، سازمان وابسته است و «منصفه» است . هیات منصفه در فرهنگ فارسی معین نیز چنین تعریف شده است : «در برخی جرایم سیاسی و جزء آن ، گروهی به تعداد معین ازافراد عادی ، طبق قانون در دادگاه شرکت می کنند ، پس از ختم دادرسی با هیات دادرسان به مشاوره می پردازند و نظر خود را اظهار می کنند . این نظر جنبه مشورتی دارد و حکم قطعی با دادرسان دادگاه می باشد.»

 درزبان عربی این نهاد را «هیئه المحلفین» (گروه قسم خوردگان) می نامند و در قاموسها و فرهنگ های لغت عربی ، محلفون ، مقسمون ، المحلفون را به ترتیب : سوگند خوردگان، قسم خوردگان و داوران دانسته اند.

آزادی مطبوعات  و جرم مطبوعاتی

هر آزادی و اختیاری واحد و حصری است ، همانطور که هر قاعده ای را استثنایی نه تنها قانون و مقررات موضوعه بشر ، که قانون طبیعت نیز در کنار هر حقی تکلیفی را مقرر ساخته است معمولاً حقوق که فرد و جامعه از آن برخوردارند ، محدود به وظایف ، شرایط و حدودیست که عدم رعایت آن ترک تکلیف و تجاوز از آن قاعدتاً جرم و خلاف محسوب می شود.

در این گفتار ، پیش از پرداختن به ماهیت جرم مطبوعاتی و چگونگی ارتکاب آن توسط مطبوعات ، ابتدا اصل آزادی مطبوعات را بررسی می کنیم و آنرا در دو مبحث اهمیت نقش مطبوعات و محدودیت ها ، مطبوعات به بحث می گذاریم.

منابع

۱-آخوندی –دکتر محمود ، آیینت دادرسی کیفری ، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، چاپ سوم زمستان ۱۳۷۲ ، دو جلد .

۲-استوارت میل – جان ، رساله ای درباره آزادی ، ترجمه جواد شیخ الاسلامی ، شرکت انتشاراتی علمی – فرهنگی ، چاپ چهارم ، ۱۳۷۵ .

۳-امیل دورکیم ، تقسیم کار اجتماعی ، ترجمه باقر پرهام ، انتشارات گنج دانش ، ۱۳۷۲ .

۴-انصاری لاری – محمد ابراهیم ، نظارت بر مطبوعات در حقوق ایران ، انتشارات سروش ، چاپ اول ۱۳۷۵ .

۵-بلاغی –سید صدرالدین ، عدالت وقضا در اسلام ، تهران چاپخانه سپهر ، ۱۳۵۸ .

۶-بهار – محمد تقی (ملک الشعرا) ، تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران ، شرکت سهامی کتابهای جیبی ، چاپ سوم ، ۱۳۷۵ ، دو جلد

۷-جرجی – زیدان ، تاریخ تمدن اسلامی ، ترجمه جواهر الکلام ، موسسه انتشارات امیرکبیر ، ۱۳۵۶ .

۸-جعفری لنگرودی – دکتر محمد جعفر ، ترمینولوژی حقوق ، کتابخانهگنج دانش ، چاپ چهارم ، ۱۳۶۸ .

۹-دانش – تاج زمان ، حقوق زندانیان و علم زندانها موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ۱۳۶۸

۱۰- ذاکر حسینی – عبدالرحیم ، مطبوعات سیاسی ایران در عصر مشروطیت انتشارات دانشگاه تهران ، ۱۳۷۵.

۱۱-رنه دیوید ، نظامهای بزرگ حقوقی معاصر ، ترجمه : دکتر حسین صفایی ، دکتر محمد آشوری ودکتر عزت الله عراقی ، انتشاراتی مرکز نشر دانشگاهی ، چاپ سوم ، ۱۳۷۵.