پایان نامه بررسی اختلالات خواب در میان دانشجویان پزشکی و غیرپزشکی

تعداد صفحات: ۸۸ | قابل ویرایش

‌

چکیده

خواب، بخش عادی از زندگی‌ ما بحساب می آید که به ندرت به ماهیت آن توجه می‌کنیم.

 هنگامی که خوب به این مسأله بیاندیشیم ، در می‌یابیم که خوابیدن عملی واقعاً شگفت‌انگیز است. در طول خواب ماهشیاری و کنترل اعمال و افکارمان را از دست می دهیم و این اتفاقی است که اگر در بیداری برای ما رخ دهد بسیار وحشتناک خواهد بود.

با این وجود هر شب این اتفاق روی می‌دهد و مامی‌خوابیم . (خواب در حفظ سلامت جسم و روان نقش حیاتی دارد تقویت سیستم ایمنی بدن ،‌ترمیم نورون‌ها و حفظ کارآمدی سیستم عصبی ، سازماندهی یادگیری و حافظه، رشد کودکان و نوجوانان %۸۰ هورمون رشد حین خواب ترشح می‌شود ) از نقش‌های عمده خواب هستند. (اتکینسون و همکاران ۱۳۸۴،۷۰-۳۶۶)

خواب یکی از نیازهای فیزیولوژیکی انسان است در صورتی که رفع این نیاز در فردی با مشکل مواجه شود ممکن است دچار انواع اختلالات جسمی ،‌روانی گردد . ماهیت خواب و کیفیت آن در قرون و اعصار مختلف با توجه به پیشرفت‌های هر زمان خاص به انحاء گوناگون مورد بررسی واقع شده است.

یکی ازمسائلی که در ارتباط با خواب و خوابیدن ،‌ همواره مطرح بوده است اختلالاتی است که در آن رخ می‌دهد روانشناسان همواره در پی کشف علل ،ماهیت و درمان این اختلالات بوده‌اند و روش‌های گوناگونی برای غلبه بر این اختلالات طراحی کرده‌اند.

بی‌خوابی ، پرخوابی ، راه رفتن در خواب ، حرف زدن در خواب ، حمله‌های خواب ،خوابزدگی ، وحشت‌های شبانه ، کابوس‌ها و غیره انواع اختلالات رایجی هستند که درخواب طبیعی ایجاد مشکل می‌کنند. (‌بخشایش : نوشته‌ی مورین  ۱۳۷۹، ۹۰-۸۱ )

‌

مقدمه

خواب ، فرایندی است که مغز برای کارایی بهتر به آن نیاز دارد . اهمیت اختلالات خواب از نظر عموم به خوبی درک نشده است. گر چه اشخاص مبتلا به مشکلات و اختلالات خواب ناامیدانه درجستجوی کمک بر می آیند.

خواب در واقع دوره‌ای از استراحت است و جزء نیازهای روزانه‌ی بشر می‌باشد . یونانیان باستان نیاز به خواب را خدای خواب : هیپنوز، فرزند تیرگی و شب ، و برادر مرگ که نیروی او در کل بشریت ادامه دارد ، می‌‌نامیدند.

آنان معتقدند بودند که این نیرو چنان زیاد است که حتی خدایان تسلیم آن می‌شوند. از زمانی که بشر به یاد دارد همواره خواب و ماهیت رمزآلود آن مورد توجه بوده است. در قدیم بعضی خواب را حد واسط مرگ و بیداری می دانستند برخی معتقد بودند که فعالیت‌های مغزی درخواب متوقف می‌شود.

امروزه نیز سوالاتی چون ، چرا می‌خوابیم ؟ – آیا خواب به خاطر استراحت و به منظور تجدید قوای بدنی است یاخیر ؟ و یا اینکه کمبود خواب و کاهش مدت زمان آن و همچنین بروز اختلالات خواب ، چگونه بر زندگی بشر تاثیر دارد ذهن دانشمندان را به خود مشغول داشته است.

در این امر ،‌که بیخوابی و بروز مشکلات خواب ، بر روی آدمی بی‌تاثیر نیست ، شکی وجود ندارد. ولی آنچه دانشمندان حیطه‌ی روانشناسی را درگیر این موضوع نموده آن است که این اختلالات بر کارکرد بهینه‌ی آدمی ، چه تاثیراتی دارند.

‌

بیان مسئله

خواب یکی از نیازهای اساسی انسان است و طبق نظر اکثر پژوهشگران خواب دارای کارکرد تعادلی و ترمیمی می ‌باشد. و در تقسیم درجه‌ی حرارت و حفظ انرژی بدن اهمیت اساسی دارد.

خواب طبیعی جهت عملکرد مناسب لازم می‌باشد ، به نحوی که اختلالات خواب می تواند تاثیر مستقیمی بر عملکرد روانی شغلی و تحصیلی فرد داشته باشند.

به نظر می رسد تغییر و اختلال در سیکل خواب شبانه‌ی افراد ، باعث ایجاد تداخل در فعالیت‌های درسی و سطح بهینه‌ی کارکرد آموزشی آنان می‌گردد.

 این امر بخصوص در میان دانشجویان رشته‌های پزشکی به دلیل فعالیت‌های عملی مانند گذراندن واحدهای درسی بیمارستانی می تواند ، تاثیر بیشتری داشته باشد.

 آنچه باعث شد که پژوهشگر به بررسی اختلال خواب به عنوان ، پایان نامه بپردازد وجود ملاک‌های زیر است:

• مطالعه و دانش قبلی پژوهشگر پیرامون تاثیر اختلال خواب برعملکرد تحصیلی دانشجویان
• وجود پیش فرض‌های اولیه پیرامون شیوع اختلالات خواب در بین دانشجویان
• نبود اطلاعات و آمار دقیق پیرامون چگونگی شیوع این اختلال در بین دانشجویان دانشگاه
• ارتباط مشخص خواب با سلامت روانی افراد و بروز اختلالات روانی

باتوجه به اینکه ، انتظار می رود که اختلالات خواب در میان دانشجویان شیوع داشته باشد، پژوهشگر قصد بررسی این اختلالات در میان آنان و نیز مقایسه‌ی پراکندگی شیوع اختلالات خواب در میان دانشجویان پزشکی و غیر پزشکی دارد.

‌

مراحل خواب طبیعی : NORMAL SLEEP STYLE

برای خواب ۵ مرحله در دو مکانیزم فیزیولوژیک متناوب شرح داده شده است. درهر مرحله‌ی فعالیت الکتریکی مغز ، به صورت سیکل‌های سازمان یافته و تکرار شونده که از آن به عنوان معماری خواب یاد می شود نمایان می گردد.

 این یافته‌ها ، دیگر عقاید گذشته را که خواب یک حالت غیر فعال و صرفاً مُنفَعِل و ناشی از خستگی کار روزانه و بازتاب کاهش فعالیت‌های محیطی می‌دانست ، کنار گذاشته است .و بیشتر درتأئید این مطلب است که خواب و کما دارای پایه‌ی آناتومی – فیزیولوژیک واحدی است هر چه مراحل الکترو فیزیولوژیک خواب ، پیشرفت می‌کند ، خواب نیز عمیق‌تر شده و این مطلب را می‌رساند که بیدار کردن مستلزم ، تحریکات شدیدتری است خواب یک حالت فعال و پیچیده است و از مراحل ۴ گانه‌ی خواب بدون حرکات سریع چشم NONREM SLEEP و خواب با حرکات سریع چشم REM SLEEP تشکیل شده است. (نجفی ۱۳۷۹، ۷۱- ۱۰۴)

 خصوصیات بیداری ومراحل خواب ، از طریق ارزیابی‌های فیزیولوژیک بوسیله‌ی، پلی سومنوگرافی مشخص می شود، در پلی سومنوگرافی، خواب براساس اکتروآنسفاسوگرام (EEG) الکترواکولوگرام (EOG) یا نوار الکتریکی حرکات سریع چشم و الکترومیوگرام، از عضله‌ی چانه تفسیر می‌شود.

‌

الگوی EEG در خواب NON REM

از مشخصات مرحله‌ی اول خواب NON REM ، (STAGEY) در EEG پیدایش امواج با ولتاژ پایین و فرکانس مختلط و نیز حرکات ‌آمیخته‌ی چرخش چشم‌هاست.

 در این مرحله ، واکنش ، نسبت به تحریکات خارجی کم شده ،‌ولی مغز فرد کار می‌کند.

جهت یابی دراین مرحله ،‌نسبتاً مختل است.

 EEG در مرحله‌ی دوم (STAGE II)

از یک زمینه با ولتاژ به طور متوسط پایین تشکیل شده است که همراه با دوک‌های خواب،‌ که به صورت امواج حمله‌ای نیم تا دو و ثانیه‌ای با فرکانس ۱۲-۱۴ H_z و همچنین مجموعه‌های K بوجود آمده است.

مجموعه‌ی K عبارتست از یک موج نوک تیز و کند که در آن ابتدای امواج منفی و جزء‌بعد آن مثبت خواهد بود مرحله‌ی سوم خواب (STAGE III) شامل فعالیت‌های تتا با فرکانس ۰-۷ سیکل در ثانیه و دلتا با فرکانس ۳-۱ سیکل در ثانیه همراه با ولتاژ بلند می باشد . در این مرحله ، مجموعه‌های K و دوک‌های خواب نیز بطور پراکنده دیده می‌شود. (همان منبع)

‌

مرحله‌ی چهارم خواب (STAGE IV)

مشابه مرحله ی ۳ بوده ، بجز اینکه دراین مرحله امواج بلند دلتا ، دست کم ۵۰% EEG را اشغال کرده است دوک‌های خواب نیز کم است یا اصلاً وجود ندارد.

 مراحل ۳و ۴ خواب ، اغلب با یکدیگر ترکیب شده ، از آن به عنوان خواب دلتا یا خواب با موج آهسته یا خواب عمیق یاد می شود.

 ضربانات قلب و نیز تعداد تنفس در مرحله‌ی ۲ خواب NON REM منظم و تنها ،مختصری کاهش یافته است . منتها با عمیق‌تر شدن خواب ، ضربان قلب و تنفس آهسته‌تر شده ولی در هر حال به صورت منظمی ثبت می شود.

 در زمان خواب NON REM چنانچه EMG چانه به عمل آید انقباضات تونیک همراه با ارتفاع متوسطی نشان می‌دهد ، منتها میزان آن نسبت به بیداری کامل کمتر است.

‌

فهرست منابع

منابع فارسی

1. شفیع آبادی ، عبدا… ،۱۳۸۶ ، نظریه‌های مشاوره و روان درمانی ، تهران مرکز ، نشر دانشگاهی .
2. ساعتچی ،‌دکتر محمود،۱۳۸۰، مشاوره روان درمانی ، ( نظریه‌ها و راهبرد) ، نشر ویرایش .
3. کری ، جرالد ، ۱۳۸۶، نظریه‌های مشاوره روان درمانی ، (‌نظریه و کاربست ) ، ترجمه: سید محمدی، یحیی ، ارسباران .
4. فروید ، ۱۳۸۵، نظریه‌های روان درمانی ، ترجمه : شجاع تقی ، سعید ، چاپ شمشاد .
5. پاول و لیندزی ، ۱۳۷۹، تشخیص و درمان اختلالات روانی بزرگسال در روانشناسی بالینی ، ترجمه ، نیک خو محمد رضا ، آواریس یاسن ، هامایاک ، انتشارات مانی .
6. اتکینسون و همکاران ، ۱۳۸۴، زمینه‌ی روانشناسی بالینی هیلگارد ، انتشارات رشد .
7. مورین ، چارلز ، ۱۳۷۹، روانشناسی بی‌خوابی ، ترجمه : بخشایش ، علیرضا ، انتشارات دانشگاه یزد .
8. معنوی ، عزالدین ، ۱۳۷۹، خواب و رویا از دیدگاه پزشکی ، نشر ، عطار .
9. خلیلی ، مهدی ، ۱۳۸۴، اختلالات خواب ، انتشارات پگاه .
10. یونگ ، ۱۳۸۰، روانشناسی دین ،ترجمه : روحانی ،‌دکتر فؤاد ، انتشارات پگاه
11. یونگ ، ضمیر ناخودآگاه ، ۱۳۸۳، ترجمه ، امیری ، محمدعلی ، انتشارات : سمیعی.

‌

منابع لاتین

1. buysse DJ ,Clinical diagnosis in 216 insomnia paticnts sleep 1994 ; 17:630 .
2. Jacob EA , Reynolds CF III, Kiupfer DJ: therole of polysomnography nin the diff . diag . Of Ch . Insomnia AMJ Psychiatry 1988; 145:346.
3. Hauri PJ:Wrist actigraphy in Insomnia . Sleep 1992 ; 15 : 293.
4. Mendelson WB.Effects of flurazepam and zolpidem on the perception of sleep in Insomnias . Sleep 1995;18:92.
5. Antonio Culebras : Clinical Handbook of sleep disorders ; Bottrworth Heinemann; pp: 13- 27 ; 1996.
6. Carpenter M.B ;sutin J.Muman Neuroanatomy . Williams and Wikins Eighth Edition . pp :700-701; 1983.
7. Jouvet, M.Neurophsiology of the states of sleep , physiol .Rev.47:117-177;1967.
8. Marhand OHN , Dyken ML:Sleep abnormalities in patients with brainstem lesions: Neurology 26:769.1976.
9. Raymond D.Adams ; principles of Neurology McGraw Hill; 1997 ; pp : 380 .
10. S.Aldrich; Neurologic clinics; sleep Dis. I.W.B Saunders co.1996 pp:545-566.
11. Mcrritt , Textbook of Neurology . Williams and Wikins; Ninth edition ; 1995 pp:875-884.
12. Culeras A . Clinical handbook of sleep disorders.Butterworth- Heinemann1996;pp:159-173.
13. Yoss RE;Criteria for the diagnosis of the narcoleptic syndrome . Pro staffmayo clin 1957;32:320.