تعداد صفحات: ۹۰ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان صفحه
فصل اول : مقدمه
مقدمه ۱
بیان مسئله ۴
هدف پژوهش ۴
اهمیت موضوع ۴
فرضیات پژوهش ۵
متغیرهای اساسی پژوهش ۵
تعاریف عملیاتی ۶
فصل دوم : پیشینه تحقیق
مفهوم رنگ ۸
پیدایش رنگها ۱۱
دسته بندی رنگها ۱۴
رنگ شناسی کودکان ۲۱
رویت رنگ ۲۵
طبیعت رنگها ۲۶
آمیزش رنگها ۲۷
اختلالات رویت رنگ ۳۰
فیزیولوژی رنگ ۳۲
عنوان صفحه
تقویت درک رنگ ۳۳
حافظه ۳۴
رشد حافظه در نوباوگی ۴۰
حافظه چیست ؟ ۴۲
انواع حافظه ۴۶
حافظه کوتاه مدت ۴۷
حافظه بلند مدت ۴۹
اندازه گیری حافظه (یادآوری با فرایندشناسی بازآموزی) ۵۳
حافظه سازنده ۵۶
عوامل موثر بر یادگیری وتقویت حافظه ۵۷
تداعی اندیشه ها ۵۹
درباره فرایند به خاطر سپردن ۶۱
حافظه و فراگیری ۶۳
فصل سوم : روش اجرای تحقیق
جامعه آماری ۶۹
روش تحقیق ۶۹
نمونه ۶۹
حجم نمونه ۶۹
روش نمونه گیری ۷۰
عنوان صفحه
ابزار تحقیق ۷۰
روش و چگونگی اجرا ۷۰
روش آماری ۷۱
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل
جدول شماره ۱ و ۲ برای گروه رنگی و بازشناسی همراه با نمودار ۷۳
جدول شماره ۳ برای گروه سیاه و سفید همراه با نمودار ۷۴
جدول شماره ۴ برای بازشناسی گروه سیاه و سفید همراه با نمودار ۷۵
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
خلاصه مطالب ۸۲
محدودیتهای پژوهش و پیشنهادات
منابع
ضمایم
چکیده
چکیده
در پژوهش حاضر تأثیر رنگ بر حافظه کودکان اول دبستان در سال ۸۴-۱۳۸۳ مورد آزمون قرار گرفته است. جامعه آماری و تعداد دانش آموزان، آزمون شده ۴۲ نفر می باشند که با استفاده از روش دو گروه مستقل و تصادفی مورد سنجش قرار گرفته اند.
ابزار اندازه گیری در این پژوهش یک سری تصاویر که تعداد آنها ۲۰ عدد بوده است و به صورت رنگی در همان تعداد بصورت سیاه و سفید تهیه شده است و هر دو گروه با یک سری از این تصاویر یعنی گروهی با تصاویر رنگی و گروه دیگر با تصاویر سیاه و سفید مورد سنجش قرار گرفته اند.
مسأله در این پژوهش این بود که آیا رنگ بر حافظه تأثیر مثبت دارد. آیا بین رنگ و حافظه رابطه مستقیم است، که با انجام عملیات آماری که در این پژوهش از آزمون t دو گروه مستقل استفاده شده و پس از تجزیه و تحلیل نتایج زیر بدست آمده که اولاً رنگ بر حافظه تأثیر مثبت دارد، ثانیاً رابطه بین رنگ و حافظه مستقیم است.
مقدمه
حافظه موضوعی است که از دیرزمان مورد توجه انسان بوده و او همواره برای شناخت و بهبود آن کوشیده است. در واقع کمتر فردی است که با توانمندی های حافظه خویش درگیر نبوده و برای تقویت آن تلاش نکند. از نظر مردم، موفقیتهای تحصیلی و شغلی مستقیماً با این توانایی ارتباط دارد.
پژوهشگران و رهبران عموماً افرادی با حافظه قوی بوده و از آن در راه رسیدن به اهداف خود کمک گرفته اند. هر چند حافظه قوی به معنای «هوش و خلاقیت» زیاد نیست آزمایشها نشان داده اند که این دو، با حافظه ارتباط مستقیم دارند. (جعفریان، ۱۳۷۵)
درگیری فکری با استعداد پرسش برانگیز حافظه حوضه اختصاصی انسان نوین نیست، زیرا که بسیاری از تمدنها در گذشته، منشأ کارکرد و تربیت آن را عمیقاً مد نظر داشته‌اند در حقیقت، مطالعه حافظه از تاریخچه ای غنی برخوردار است که به روزگاران دور یعنی آغاز تمدن مغرب زمین باز می گردد. این مطلب موضوعی است مورد علاقه و تفحص برای اندیشمندان بزرگ تمامی دوره ها بوده است.(ابراهیم زاده، ۱۳۶۸، ص ۱۸)
عوامل مختلفی بر حافظه مؤثر هستند از جمله هیجان، هوش، سن و رنگ که در اینجا ما به تأثیر رنگ بر حافظه پرداخته ایم.
رنگ در محیط زندگی انسان اهمیت بسزایی برخوردار است تا جایی که زندگی بدون رنگ قابل تصور نیست. یکی از کیفیات بارز و ملموس اشیا و پدیده های جهان، رنگ است. از زمانی که قوه بینایی بشر به موازات رشد و تکوین سیستم فکری وی به فعلیت در آمد، قدرت پیدا کرد از رنگ به عنوان عاملی در ایجاد تمایز و تشخیص وجوه اشتراک و همچنین اختلاف اشیا استفاده کند.
اهمیت موضوع
هنر عملاً فعالیتی روانی است و به این جهت نیازمند بررسی روان شناختی می باشد زیرا از انگیزه های روانی انسان نشأت می گیرد (مجله نگاه نو-۱۳۷۱). رنگها چه به عنوان نشانه ها و چه به صورت نمادها و چه برای زیبایی در زندگی عادی و معمولی انسان نقش عمده ای دارند، آسمان آبی، انوار زرین خورشید و دریای نیلگون سبب آرامش و شادی و آسمان خاکستری در شب تیره سبب خستگی و ترس می شود (فدایی-۱۳۷۱).
آری رنگ یعنی زندگی، زیرا جهان بدون رنگ در نظر ما مرده جلوه می کند. علیرغم خصوصیات گوناگون، این پدیده از قواعدی پیروی می کند که شناخت آنها می تواند در بهره گیری مناسب از رنگ کمک و راهنمایی مؤثری باشد و با فراگیری قواعد استفاده از رنگها می توان محیط زندگی را به مکانی دلپذیر تبدیل نمود. (دکتر ملجائی، ۱۳۶۷، ص ۱۱)
پیدایش رنگها
گفته شده اولین رنگی که پیدا شد آبی آسمانی بود، اما نه گیاهان بودند و نه هیچ چشمی از حیوانات که به آن رنگ بنگرد و متأثر شود. بعد از آبی آسمانی، آبی دریایی، سپس سبز کلروفیلی نباتات، آنگاه گیاهان و حیوانات، کره خاکی را از رنگهای گوناگون خود، پر زرق و برق گردانید.
پس از مرحله فوق انسان پا به کره خاکی گذاشت و زندگی بشری آغاز شد. او رنگهای اطراف خود را حس می کرد ولی متوجه تأثیر آنها در وجود خود نبود. آبی آسمان را می دید، سبزی درختان را مشاهده می کرد، سیاهی شب و روشنایی روز برای او شناخته شده بود، زردی آتش، قرمزی گلها و بالاخره رنگین کمان توجه اش را جلب می کردند.
او از ترس جانوران هولناک به غارنشینی روی آورد و اشکالی که بشر اولیه بر روی دیوارهای غاز منقوش می کرد هیکل همین جانورانی بود که او یا آنها در جنگ و جدال بود و معمولاً در به تصویر کشیدن آنها مبالغه می کرد و آنها مهیب تر و هولناکتر از آنچه بودند نقاشی می نمود.
در هر حال این نقاشی ها روی دیوار غار ابتدا از چند خط تشکیل می شود ولی به مرور زمان رنگ نیز جای خود را در این بین باز کرد و در واقع نقاشی ها را به قیمت نزدیکتر نمود. اولین رنگ هایی که بشر اولیه به وجود آنها پی برد.
قرمز
کودک اولین بار پیش از همه رنگها، رنگ قرمز را می شناسد که این امر به علت سرعت، شدت و تحریک عجیب آن است و بدین خاطر، با آن مأنوس شده، الفت پیدا می کند و آن را بیشتر از رنگهای دیگر دوست دارد. رنگ قرمز رنگ آتش است، رنگ گرما و حرارت. از این رو نشان دهنده هیجانات و احساسات روانی بشر می باشد.
رنگ قرمز در تابستان درجه حرارت را بطور ذاتی افزایش می دهد. قرمز همچنین رنگ خون است رنگ زندگی و حیات، عشق و علاقه، شوق و اشتیاق، کودکان با نشاط و سالم و پر قدرت به رنگ سرخ علاقه وافری نشان می دهند. از طرف دیگر یکی از دوازده رنگ دایره رنگها است که نه به آبی متمایل می باشد و نه از زردی نشان دارد.
به شدت می درخشد و به آسانی تاریک و روشن نمی گردد. قرمز رنگی است بسیار انعطاف پذیر و به حالت مختلفی در می آید. به راحتی می توان آن را با آبی یا زرد ترکیب نمود و استعداد فراوانی برای تغییر سایه های رنگی دارد.
قرمز نارنجی، رنگ تاریک و متراکم می باشد و حرارت و تابندگی آن حرارتی درونی و باطنی است. وقتی رنگ قرمز به قرمز نارنجی تبدیل شود نیروی آتشین و ملتهب پیدا می کند.
سیاه
سیاه، علامت غم پرستی، بی حوصلگی، بی تفاوتی، انزوا و کدورت است. بطور کلی بین رنگهای گرم و سرد هماهنگی وجود دارد و همانطور که سفید متضاد سیاه است. رنگهای گرم نیز متضاد رنگهای سرد می باشند. با رنگهای مختلف می توان اندازه و وزن یک شیء معین را کوچک یا بزرگ، سبک یا سنگین جلوه داد.
اصولاً رنگهای گرم و روشن باعث توسعه اشیاء کوچکتر از اندازه خود بنظر آیند. پی بردن به رنگها میدان فکر و عمل را باز و وسیع و بعضی از مشکلات و محالات را به کلی برطرف می نماید. حال به کاربرد رنگ در نقاشی کودکان پرداخته می شود.
تماشاگر یک نقاشی کودکانه در نظر اول متوجه رنگی می گردد که در نقاشی چشمگیر تر و بارزتر است. مثلاً نقطه سیاه بعنوان چشم در تصویر پرنده بیشتر به نظر می رسد زیرا سیاهی یک واقعیت می باشد.
کودک از رنگهای تلفیقی کمتر یا بندرت استفاده می کند. رنگی که کودک می شناسد رنگی نیست که از اختلاط و در هم آمیختن آبی و سفید و قهوه ای بدست آید گویی کودک می ترسد که از امتزاج رنگها به مقصود نرسد زیرا آنچه را که می بینید همان رنگهای متداول و طبیعی است.
قهوه ای، رنگ غم کودکانه می باشد و سفید و زرد شادی زا و پر هیاهو است، هر چه کودک بیشتر رشد می کند و زمینه ذهنی مساعدتری برای درک اشیاء می یابد بتدریج رنگها را با یکدیگر مخلوط می نماید و رنگ تازه ای می سازد. به همین علت است که کودکان عقب مانده ذهنی، در نقاشیهایشان از رنگهای تند استفاده می کنند.
