تعداد صفحات: ۱۵۰ | قابل ویرایش
فهرست
عنوان صفحه
فصل اول: موضوع تحقیق
مقدمه ……………………………….. ۱
بیان مسأله …………………………… ۶
ضرورت تحقیق…………………………… ۱۰
اهداف تحقیق…………………………… ۱۳
فرضیه‌های تحقیق………………………… ۱۳
متغیرهای تحقیق………………………… ۱۴
تعاریف متغیرهای تحقیق………………….. ۱۴
فصل دوم: ادبیات پژوهش
الف) افسردگی …………………………. ۱۶
تاریخچه افسردگی……………………….. ۱۶
افسردگی چیست………………………….. ۱۷
تفاوت بین اندوه سالم و افسردگی چیست……… ۱۹
تعریف افسردگی ………………………… ۱۹
افسردگی چه کسانی را تهدید می‌کند…………. ۲۰
-جنس…………………………………. ۲۰
-سن………………………………….. ۲۰
دیدگاه‌های نظری درباره افسردگی…………… ۲۱
دیدگاه زیست شناختی…………………….. ۲۱
-سبب شناسی افسردگی…………………….. ۲۲
-توارث……………………………….. ۲۲
-آمین‌های بیوژنیک………………………. ۲۳
-نوراپی نفرین…………………………. ۲۳
-سروتونین…………………………….. ۲۴
-دوپامین……………………………… ۲۴
-فرضیه فلوکستین (پروزاک) وایندول آمین……. ۲۵
پاسخ زیست شناختی در افسردگی…………….. ۲۵
-آزمون بازداری دگزامتازون………………. ۲۵
– فروزش………………………………. ۲۶
– اختلالات خواب…………………………. ۲۶
-محور تیروئید…………………………. ۲۷
-اثر کورتیزول…………………………. ۲۸
-سیستم لیمبیک و افسردگی………………… ۲۸
-ریتم‌های شبانه روزی……………………. ۲۹
-تصویر گری از مغز……………………… ۳۰
دیدگاه روان شناختی…………………….. ۳۰
الگوهای روانکاری………………………. ۳۱
الگوی خشم معطوف به درون………………… ۳۱
-الگوی فقدان شی……………………….. ۳۲
دیدگاه رفتاری ………………………… ۳۲
دیدگاه انسان‌گرایی……………………… ۳۳
دیدگاه شناختی…………………………. ۳۴
-خطاهای منطق………………………….. ۳۵
-الگوی درماندگی آموخته شده افسردگی………. ۳۶
ب) درمان افسردگی………………………. ۳۸
درمان مبتنی بر نظریه‌های زیست شناختی……… ۳۸
-دارو درمانی………………………….. ۳۸
-الکترو شوک درمانی…………………….. ۳۹
– نور درمانی………………………….. ۴۰
درمان مبتنی بر نظریه‌های روان پویایی……… ۴۱
-روان درمانی روان پویشی………………… ۴۲
-روان درمانی حمایتی……………………. ۴۳
-روان درمانی میان فردی…………………. ۴۴
-روان درمانی فمینیستی………………….. ۴۵
درمان مبتنی بر نظریه‌های شناختی و رفتاری….. ۴۵
-رفتار درمانی…………………………. ۴۶
-رابطه درمانی…………………………. ۴۷
– شناخت درمانی………………………… ۴۸
درمان مبتنی بر گروه درمانی……………… ۴۹
-خانواده درمانی……………………….. ۵۰
-زوج درمانی…………………………… ۵۰
-گروه‌های حمایتگر………………………. ۵۱
درمانهای تکمیلی ………………………. ۵۱
-داروهای گیاهی………………………… ۵۲
-رژیم غذایی و مکمل‌های غذایی…………….. ۵۲
-فنون آرمیدگی…………………………. ۵۳
-هومیوپاتی……………………………. ۵۴
ج) افسردگی زنان……………………….. ۵۵
اختلالات خلقی مربوط به قاعدگی…………….. ۵۶
سندرم قبل از قاعدگی (pms)……………….. 56
-سبب شناسی……………………………. ۵۶
-بروز تشخیص…………………………… ۵۷
اختلال ملال پیش از قاعدگی ……………….. ۵۸
درمان اختلال‌های قاعدگی …………………. ۶۰
-درمان سندرم قبل از قاعدگی (pms) ………… 60
-درمان اختلال ملال پیش از قاعدگی………….. ۶۱
ارزیابی تاثیر درمان‌ها………………….. ۶۳
اختلالات خلقی مربوط به زایمان…………….. ۶۴
-افسردگی بعد از زایمان…………………. ۶۵
-سبب شناسی اختلالات خلقی بعد از زایمان…….. ۶۵
– بروز و تشخیص افسردگی بعد از زایمان…….. ۶۸
-علایم افسردگی در طول بارداری……………. ۶۹
-اختلالات خلقی پس از زایمان………………. ۶۹
درمان اختلالات خلقی پس از زایمان………….. ۷۲
-دارو درمانی در دوران بارداری…………… ۷۵
-دارو درمانی در دوران شیردهی……………. ۷۷
چگونه خود را یاری دهیم؟………………… ۷۸
نقش حمایتی ماما و پرستار روانگر در پیشگیری افسردگی پس از زایمان…………………………………….. ۷۹
اختلالات خلقی مربوط به یائسگی…………….. ۸۱
-سبب شناسی …………………………… ۸۲
– یائسگی و افسردگی…………………….. ۸۲
-درمان……………………………….. ۸۳
خلاصه جلسات کلاس‌های آمادگی دوران بارداری…… ۸۶
د) مروری بر تحقیقات انجام شده…………… ۱۰۱
فصل سوم: طرح تحقیق
طرح پژوهش ……………………………. ۱۰۶
جامعه آماری…………………………… ۱۰۸
نمونه آماری…………………………… ۱۰۸
روش نمونه‌گیری…………………………. ۱۰۹
ابزار اندازه‌گیری………………………. ۱۰۹
پرسشنامه افسردگی بک……………………. ۱۱۰
جدول هنجار گزینی مقیاس افسردگی بک……….. ۱۱۴
روند اجرای اطلاعات …………………….. ۱۱۵
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………….. ۱۱۷
فصل چهارم: تحلیل آماری
داده‌های توصیفی پژوهش…………………… ۱۱۸
تحلیل داده‌های پژوهش……………………. ۱۲۳
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
خلاصه پژوهش …………………………… ۱۳۳
بحث و جمع بندی نهایی…………………… ۱۳۴
محدودیت‌های تحقیق………………………. ۱۳۶
پیشنهادها…………………………….. ۱۳۶
منابع
ضمائم
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر کلاس های آموزشی دوران بارداری بر افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران انجام شد. این مطالعه از نوع مطالعات شبه تجربی بود. در این پژوهش میزان افسردگی خانم های مراجعه کننده از طریق پاسخ به تست بک انجام شد و سن آزمودنی های مورد پژوهش حداقل ۱۸ و حداکثر ۳۹ سال بود.
نمونه آماری این پژوهش شامل ۱۲۰ خانم بود که در گروه ۴۰ نفری مورد مطالعه قرار گرفتند و همچنین این گروه ها خود به دو دسته بارداری اول و بارداری دوم نیز تقسیم شدند، که در سال ۸۵-۸۴ به درمانگاه قدس، بیمارستان بوعلی و مطب خانم دکتر محمدیاری مراجعه کرده بودند و به صورت غیر تصادفی، در دسترس و داوطلب، انتخاب شدند و پرسشنامه را تکمیل نمودند.
فرضیه اصلی محقق عبارت بود از:
بین میزان شرکت در کلاس های آمادگی دوران بارداری و میزان افسردگی پس از زایمان رابطه وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که کلاس های آمادگی دوران بارداری در کاهش افسردگی پس از زایمان تأثیر داشت.
همچنین فرضیه های فرعی محقق عبارت بودند از:
– بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت می کنند با خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت نمی کنند از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت کرده اند و آنهائی که در چنین کلاس هایی شرکت نداشتند از نظر افسردگی تفاوت معناداری وجود داشت.
مقدمه
در طی قرن حاضر یکی از زمینه های مطالعاتی که توجه روز افزون بسیاری از متخصصان رشته‌های مختلف را به خود جلب نموده است ، بررسی نقش جنسیت و تفاوت های مربوط به آن در زمینه های گوناگون علمی است.
یکی از مباحث جالب در حرفه روانپزشکی و پزشکی نیز تفاوتهای وابسته به جنس و ابتلا به بیماریها و اختلال های عنوان شده در راهنمای آماری و تشخیص اختلال روانی (DSM IV) می‌باشد. در بخش همه گیرشناسی اختلال ها ، نرخ بروز بیماریها ی مختلف در دو جنس ، تفاوت های فراوانی را نشان می دهد . برای مثال ، مردها در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی ، الکسیم ، پسیکوپاتی (جامعه ستیزی) می باشند. در حالی که زنها در طول زندگی شان بیشتر در خطر ابتلا به بیماریهای مربوط به تیروئید ، اختلال های خوردن و افسردگی هستند. (نمازی ۱۳۷۹)
اختلال افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی ، با شیوع ۲۵% – ۱۵% در طول عمر به شمار می رود ( جود ، ۱۹۹۴ ).
افسردگی نه تنها در بسیاری از پژوهش ها ، رایج ترین اختلال روانی گزارش شده ، بلکه شاید از قدیمی ترین نشانگان روانی باشد که در متون پزشکی بدان پرداخته شده است. ( یانکرز ، ۱۳۸۲)
تفاوت های مربوط به جنس در بروز افسردگی می تواند پس از بلوغ شروع شده و ادامه یابد . ابتلا به افسردگی به ویژه افسردگی یک قطبی ، افسردگی مربوط به اختلال های عاطفی فصلی در بین زنها بسیار شایع تر از مردها است.
بیان مسأله
اطلاعات بدست آمده از مطالعات اپی دمیولوژیک نشان می دهد که شیوع افسردگی در زنان تقریباً ۲ برابر مردان بوده و با توجه به این مطلب که جمعیت زنان در هر جامعه ای حداقل یک بار ، بارداری را تجربه خواهند کرد ، لذا افسردگی در طی بارداری اهمیت خاص خود را خواهد یافت.
ما اکنون می دانیم که افسردگی در طی بارداری با یک ریسک بالای افسردگی و حتی سایکوز پس از زایمان و تاثیرات و عوارض رفتاری آینده و رفتارهای مخالف سلامتی مادران همراه است .(کاوردیل وهمکاران، ۱۹۹۶).
درباره تشخیص افسردگی در طی حاملگی مطالعاتی انجام گرفته اما به جرات می توان گفت که افسردگی در طی حاملگی به طور شایع تشخیص داده نمی شود . مشکل عمده در تشخیص افسردگی در طی بارداری همانا اشتراکی است که بین علائم افسردگی و علائم حاملگی وجود دارد.
مثل اختلال خواب ، اشتها ، از دست دادن انرژی و افزایش مشکلات جسمی . شیوع افسردگی در طی حاملگی بسیار متفاوت گزارش شده است و از ۴% تا ۶/۱۷% متفاوت است . شیوع افسردگی پس از زایمان ۱۹% الی ۲۰% است. (کاوردیل و همکاران ، ۱۹۹۶)
ریسک فاکتورهای شیوع افسردگی در طی بارداری عبارتند از : مشکلات ازدواج ، حاملگی ناخواسته ، سابقه افسردگی قبلی و یا افسردگی در فامیل ، از دست دادن حاملگی قبلی و حاملگی بلافاصله بعد از حاملگی قبلی ، مشکل جدی در نگهداری از فرزند.
تاریخچه افسردگی
افسردگی از زمانهای بسیار دور در نوشته ها آمده و توصیف هایی از آنچه ما امروزه اختلالات خلقی می خوانیم، در بسیاری از منابع طبی قدیم وجود دارد. داستان (عهد عتیق) شاه سائول و داستان خودکشی آژاکس در ایلیاد هومر ،هر دو یک سندرم افسردگی را توصیف کرده اند.
حدود ۴۵۰ سال قبل از میلاد ، سقراط اصطلاح مانی و ملانکولی را برای توصیف اختلالات روانی بکار برد . در حدود ۱۰۰ سال قبل از میلاد ، کورنلیوس سلسوس در کتاب De medicina ، افسردگی را ناشی از صفرای سیاه معرفی نمود.
این اصطلاح را پزشکان دیگر از جمله ارسطو (۱۲۰ تا ۱۸۰ بعد از میلاد ) و جالینوس (۱۲۹ تا ۱۹۹ بعد از میلاد ) نیز به کار برده اند . همینطور الکساندر ترالز در قرن ششم . در قرون وسطی رازی ، ابن سینا، میمونید ،ملانکولی را بیماری مشخصی تلقی می نمودند . (کاپلان ، ۱۳۷۵) .
در سال ۱۶۸۶ ، بونت نوعی بیماری روانی توصیف نمود و آنرا mania comelancholicus نامید .در سال ۱۸۵۴ ، ژولی فالره حالتی را توصیف نمود و آنرا جنون ادواری نامید. چنین بیمارانی متناوباً حالات خلقی مانی و افسردگی را تجربه می کنند.
تقریباً در همان زمان ، یک روان پزشک فرانسوی دیگر به نام ژول بایارژه جنون دوشکلی را شرح داد که در آن بیمار دچار افسردگی عمیقی می شود که به حالت بهت افتاده و بالاخره از آن بهبود می یابد . در سال ۱۸۸۲ ، کارل کالبام روانپزشک آلمانی ، با استفاده از اصطلاح (سایکلوتایمی ) مانی و افسردگی را مراحل مختلف یک بیماری توصیف نمود. (کاپلان ، ۱۳۷۵)
افسردگی چیست؟
شاید بهتر باشد به جای آن ، بگوئیم که افسردگی دقیقاً چه نیست ؟ افسردگی فقط احساس موقتی (گرفتگی و اندوه ) یا ( دلتنگی ) نیست. افسردگی حالتی ورای غمگین بودن یا اندوه شدید بر اثر فقدان یک عزیز است . غمگین بودن و سوگواری ، واکنش هایی طبیعی و موقتی در مقابل تنش های زندگی هستند.
این نوع از خلق ها در مدت زمانی نسبتاً کوتاه برطرف می شوند و فرد مجدداً وضعیت طبیعی خود را باز می یابد. در مقابل ، افسردگی ، ماهها یا حتی سالها فرد را گرفتار می کند. بیماریهای افسردگی بر احساسات ، افکار و سلامت جسمانی فرد تأثیر می گذارند. (سالمانز، ۱۳۸۲)
افسردگی برای هرکس معنایی دارد . افسردگی می تواند یک نشانه (مانند وقتی که کسی می گوید: احساس افسردگی می کنم) ، یا یک علامت (وقتی که کسی میگوید : او افسرده به نظر می رسد) و یا یک اختلال قابل تشخیص باشد. وقتی که بیماری را افسردگی تشخیص می دهیم ، منظورمان اختلالی است با دوام کافی و نشانه ها و علاماتی ویژه که بر عملکرد شخص تأثیر نامطلوب می گذارد.
تفاوت بین اندوه سالم و افسردگی چیست؟
اندوه هیجانی طبیعی است که به وسیله ادراکات واقع بینانه ای که یک حادثه منفی مانند ضرر و زیان یا ناامیدی را به نحوی تحریف نشده توصیف می کند، بوجود آمده است . افسردگی یک بیماری روانی است که همواره از افکاری حاصل میشود که به طریقی تحریف شده هستند.
برای مثال : وقتی فرد مورد علاقه ای را از دست می دهید فکر میکنید (او را از دست دادم و دلم برای همراهی و عشقی که با هم داشتیم تنگ خواهد شد ) احساساتی که چنین فکری خلق می کند ، لطیف ، واقع بینانه و مطلوب است.
هیجانات شما ، انسانیت شما را بالا برده و به معنای زندگی عمق می بخشد .بدین ترتیب از این فقدان و کمبود ، چیزی کسب میکنید . بر عکس ، ممکن است به خود بگوئید : (دیگر هرگز خوشحال نخواهم بود ، چون او مرد . این غیر منصفانه است !) این افکار احساس دلسوزی به خود و ناامیدی را در شما برخواهد انگیخت و چون این هیجانات به تمامی مبتنی بر تحریف هستند ، شکست شما را سبب خواهند شد.
پس از ضرر و زیان یا شکست در رسیدن به هدفی که از نظر شخصی اهمیت زیادی دارد ، افسردگی یا اندوه می تواند در انسان رشد کند . اندوه به هر حال بدون تحریف می آید و شامل جریانی از احساسات است و به همین دلیل زمان محدودی دارد و هرگز کاهش (احترام به خود ) را در بر ندارد. افسردگی ، حالتی منجمد است ، بطور نامحدودی گرایش به دوام یا بازگشت مجدد دارد و همواره با (فقدان احترام به خود ) همراه است. (بورنز،۱۳۷۹)
منابع
- آزاد. حسین (۱۳۷۶) آسیب شناسی روانی، جلد اول، بعثت، چاپ چهارم، تهران
- آزاد. حسین (۱۳۷۸) آسیب شناسی روانی، جلد دوم، بعثت، چاپ دوم، تهران
- انجمن پزشکی آمریکا (۱۳۷۸) راهنمای عملی درمان افسردگی، گنجی، مهدی، ویرایش، چاپ اول، تهران
- استینر. می‌یر، یانکرز.کمبرلی (۱۳۸۲) افسردگی زنان در سه مرحله (قبل از قاعدگی، بعد از زایمان و یائسگی) درویشیان- حمیده، راد.آمنه، فیلم و هنر، چاپ اول، تهران
- ازخوش. منوچهر(۱۳۷۹) کاربرد آزمونهای روانی، روان، چاپ اول، تهران.
- اتکینسون. ریتا. ل، اتکینسون. ریچارد.س، هیلیگارد. ارنست.ر(۱۳۷۳) زمینه روانشناسی، براهنی. محمدتقی، بیرشک. بهروز، سیف. علی اکبر، جلد دوم، رشد، چاپ هشتم، تهران.
- بورنز. دیوید.د (۱۳۷۹) افسردگی چرا (شناخت درمانی) حریری. نجلا، پیشتاز علم، چاپ اول، تبریز
- بلاک برن. ایوی ام (۱۳۸۰) مقابله با افسردگی، شمس. گیتی، رشد، چاپ اول، تهران
- بکر. رابرت ای، هایمبرگ. ریچارد جی، بلاک. آلن اس (۱۳۷۲) آموزش مهارت‌های اجتماعی- درمانی برای افسردگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، تهران
- دادستان، پریرخ (۱۳۶۸) روانشناسی مرتضی تحولی، دریا، چاپ اول، تهران
- سلیمگن. مارتین، روزنهان. ای. پی. آل. دیوید (۱۳۸۰) آسیب شناسی روانی، سید محمدی. یحیی، جلد دوم، ساوالان، چاپ اول، تهران
- سالمانز. ساندرا (۱۳۸۲) افسردگی (پرسش‌هایی که دارید و پاسخ‌هایی که بدان‌ها نیازمندید)خلخالی زاویه.میر مجید، رشد، چاپ اول، تهران
- ساراسون. ایروین جی، ساراسون. باربارا آر (۱۳۷۵) روان شناسی مرضی، نجاریان. بهمن، اصغری مقدم. محمدعلی، دهقانی. محسن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، تهران
- ساعتچی، محمود (۱۳۷۴) نظریه‌های مشاوره و روان درمانی، ویرایش، چاپ اول
- سلیمگین. مارتین، روزنهان. ای. پی، آل دیوید (۱۳۷۹) آسیب شناسی روانی، سید محمدی. یحیی، جلد اول. ساوالان، چاپ اول، تهران
- شریفی. حسن پاشا- شریفی. نسترن (۱۳۸۳) روش‌های تحقیق در علوم انسانی، سخن، چاپ سوم، تهران
- فوندا. جین، مک کارتی، مینیون (۱۳۷۸) زن در نیمه راه زندگی، سرتیپ احمدی، کتابسرا، چاپ سوم، تهران
- کرو. مایکل، ریدلی. جین (۱۳۸۴) زوج درمانی کاربردی، اشرف موسوی اشرف السادات، مهر کاویان، چاپ اول، تهران
- کاپلان. هارولد، سادوک. بنیامین (۱۳۷۵) خلاصه روان پزشکی، پورافکاری. نصرت ا…، جلد دوم، آزاده، چاپ سوم، تهران
- کالات. جیمز دبلیو (۱۳۷۴) روان شناسی فیزیولوژیک، بیابانگرد. اسماعیل. علی‌پور، احمد، غضنفری. احمد، شاهد، چاپ اول، تهران
- کاستلو. تیموتی، کاستلو. جوزف (۱۳۷۳) روان شناسی نابهنجاری، پورافکاری. نصرت ا…، آزاده، چاپ اول، تهران
- کاپلان. هارولد، سادوک. بنیامین (۱۳۷۹) خلاصه روانپزشکی، پورافکاری. نصرت ا…، جلد دوم، شهرآب، چاپ اول، تهران.
- گریست. جان اچ، جفرسون. جیمز دبلیو (۱۳۸۳) افسردگی و درمان آن، قره‌چه‌داغی. مهدی، قطره، چاپ اول، تهران
- گیلدر. مایکل،گایشا. دنیس، مدیو. ریچارد (۱۳۸۶) روانپزشکی آکسفورد. پورافکاری. نصرت ا…، نیما، چاپ دوم، تبریز
- میلانی‌فر. بهروز (۱۳۷۳) بهداشت روانی، قومس. چاپ سوم، تهران
- هومن. حیدرعلی (۱۳۸۰) استنباط آماری در پژوهش رفتاری، رشد، چاپ دوم، تهران
