تعداد صفحات: ۹۵ | قابل ویرایش
مقدمه
فروید در سال ۱۹۳۵ اعلام کرد که سال ۱۹۱۲ نقطه اوج تحقیقاتش در روانکاوی بوده است. او افزود: «از زمانی که به طرح نظریه وجود دو نوع غریزه (غریزه زندگی و غریزه مرگ) پرداختم و شخصیت روانی را (د رسال ۱۹۲۳) به سه بخش خود، فرا خود و نهاد تقسیم کردم، تا به امروز هیچ مفهوم تعیین کننده دیگری را در عالم روانکاوی مطرح نکرده ام.»
کارن هورنای در سال ۱۹۱۳ تحصیلات پزشکی و دوره آموزش روان پزشکی و روانکاوی را در برلین به پایان رساند، در سال ۱۹۱۷ اولین مقاله خود را در باب روانکاوی به رشته تحریر در آورد، در سال ۱۹۲۰ در زمره اعضای برجسته «موسسه روانکاوی برلین»، که به تازگی تأسیس شده بود، در آمد، و در سال ۱۹۲۳ اولین مقاله از مجموعه مقالات خود را درباره روان شناسی زنان به خاستگاه عقده اختگی در زنان که در همین کتاب نیز آمده است، به چاپ رساند.
فروید تقریبا سی سال از هورنای بزرگ تر بود. هنگامی که هورنای برای رسیدن به پربارترین دوره زندگی اش آموزش می دید، فروید از دوره اوج خلاقیت های شگرفش فاصله گرفته بود.
ارزیابی فروید از خودش در سال ۱۹۳۵ تا حدی ریشه در «بیماری کشنده» ای داشت که به تدریج زندگی و کارش را مختل کرده بود. پس از سال ۱۹۲۳ فروید مجدداً متوجه دلمشغولی های آغازین خود شد.
این امر در آخرین اثرش، موسی و توحید (۱۹۳۹) به بهترین نحو انعکاس یافته است: پس از عمری تحقیق و بررسی در عرصه های علوم طبیعی، پزشکی و روان درمانی، حال، بار دیگر توجهم به مسائل فرهنگی ای معطوف شده است که دیر زمانی پیش، هنگامی که از فرط ناپختگی و جوانی راه و رسم درست اندیشیدن را نمی دانستم، مسحورم کرده بودند.
خاستگاه عقده اختگی در زنان
بر اساس تصور رایج، عقده اختگی در زنان به طور کامل از عقده حسادت به آلت رجولیت نشأت گرفته است. اصطلاح مشابه دیگری که در این مورد به کار می رود عقده نرینگی است.
به این ترتیب اولین سوالی که مطرح می شود این است: وقتی زن نحوه زندگی مردانه ندارد یا حمایت از برادر باعث ایجاد حسادت نشده است یا هیچ فاجعه اتفاقی ای در تجربه زن منجر به برتری یافتن نقش مرد در ذهن او نگشته است، چطور می توان در میان زنان حسادت به آلت رجولیت را پدیده ای نوعی و تقریباً بدون استثنا محسوب کرد؟ مسئله مهم تر صرفاً مطرح کردن سوال است.
وقتی سوال مطرح شود، پاسخ ها خود بخود از میان داده هایی که با آن ها آشناییم ارائه خواهند شد. در آغاز به رایج ترین و مستقیم ترین نحوه بروز این حسادت خواهیم پرداخت، یعنی میل به ادرار کردن به شیوه مردان. بررسی نقادانه داده های موجود ثابت می کند که این تمایل زاییده سه مولفه است که هر یک در شرایط مختلف نقش مولفه اصلی را بازی می کنند.
مشهودترین مولفه ای که تاکنون بسیار مورد توجه بوده است زیرا آشکارترین مولفه است و من می توانم به موجزترین شکل در باب آن سخن بگویم، تحریک جنسی پیشابراهی است.
برای ارزیابی حسادتی که چنین سرچشمه ای دارد، ابتدا باید فرایندهای توام با خود شیفتگی مبالغه آمیز دفع را در کودکان درک کرد. دفع ادرار مرد موجد توهم قدرت مطلق است، توهمی که ماهیت آزارگرانه دارد.
سرد مزاجی زنان از دیدگاه روانکاوی
فراگیر بودن سرد مزاجی زنان باعث شکل گرفتن دو نگرش کاملاً متفاوت در میان پزشکان و جنسیت شناسان شده است.
یک گروه اهمیت سرد مزاجی زنان را با اختلال در توان جنسی مردان مقایسه می کنند و بر همین اساس مدعی اند که سرد مزاجی زنان نیز چون ناتوانی جنسی مردان بیماری است. بر این اساس سبب شناسی و درمان سرد مزاجی، به خصوص به دلیل متداول بودن آن بسیار حیاتی است.
در مقابل شیوع گسترده سرد مزاجی در میان زنان باعث شده است که عده ای این پدیده رایج و عمومی را بیماری قلمداد نکنند و آن را رویکرد جنسی طبیعی زن متمدن به شمار آورند. تمامی فرضیات علمی که برای اثبات این نظریه آورده اند به این نتیجه می انجامد که پزشک نه دلیلی برای درمان این حالت دارد و نه امکان آن را.
می توان چنین نتیجه گرفت که همه استدلال های موافق و مخالف با این نظریه چه آن ها که بر عوامل اجتماعی تأکید دارند و چه آنها که بر عوامل فطری و روانی بر پایه نظریاتی کاملاً ذهنی استوارند و نمی توانند دید ناظر به واقع و روشنی درباره این مشکل به دست دهند.
علم روانکاوی از همان آغاز راهی متفاوت انتخاب کرده است که بنابر ماهیت خود ناگزیر از پی گرفتن آن است. مشاهده رفتار فرد و رشد او بر اساس ملاحظات پزشکی و روان شناختی.
مسئله آرمان تک همسری
اخیراً کیزرلینگ در اثرش به نام قباله ازدواج مسئله ای را مطرح کرده است که در عین محسوب و مسلم بودن، بسیار قابل توجه است. او می پرسد آن چیست که به رغم ناکامی های پیاپی مردم در ازدواج همچنان آنان را به سوی این پیوند سوق می دهد؟
برای پاسخ دادن به این سوال نه لزومی دارد که به میلی طبیعی به داشتن شوهر و فرزند اشاره کنیم و نه چون کیزرلینگ به توضیحات ماوراء طبیعی متوسل شویم. با دقت بیشتر می توان گفت که آنچه ما را به سوی ازدواج سوق می دهد ارضای تمامی امیال دیرینه ای است که در عقده ادیپ در دوران کودکی ریشه دارد: میل به همسر پدر بودن و داشتن او به مثابه نوعی دارایی انحصاری و شخصی و به دنیا آوردن فرزندانی برای او.
با این حال وقتی این پیشگویی را می شنویم که نهاد ازدواج نیز به زودی به پایان راه خود می رسد، احتمالا بسیار با تردید به آن نظر می کنیم. این در حالی است که قبول داریم در هر برهه زمانی ساختار ویژه اجتماع بر شکل این تمایلات جاودانی تأثیر می گذارد.
تنش پیش از قاعدگی
تعجبی ندارد که قاعدگی پدیده ای چنین آشکار و مشخص به خاستگاه و مرکز خیالاتی بدل شده که آبستن حس اضطراب است. حال بیش از پیش با این ارم آشناییم چون درباره گستره ارتباط اضطراب با همه مسائل جنسی درکی روشن تر از گذشته داریم.
تجارب ما در این زمینه مرهون تحلیل بیماران و نیز واقعیات شگفت قوم شناسی است. زن و مرد هر دو با این گونه خیال پردازی های اضطراب آور دست به گریبانند. تابوهای مردمان اولیه بهترین گواه ترس عمیق مرد از زن است که دقیقا به قاعدگی زن معطوف است.
تحلیل تک تک زنان ثابت می کند که با شروع خونریزی در قاعدگی، انگیزه ها و خیالاتی آزاردهنده که همزمان ماهیتی فعال و منفعل دارند، در آن ها جان می گیرد. گرچه درک ما از این خیالات و اهمیت آنها نزد زنی که این خیالات را تجزیه می کند هنوز ناقص و نابسنده است، آن قدر هست که ابزاری عملی و مفید در اختیارمان بگذارد.
حدوداً در میانه فاصله زمانی بین دو قاعدگی تخمکی در یکی از تخمدان ها رسیده می شود و غشاهای دور تا دور آن (فولیکول) پاره می شوند و تخمک در لوله های رحم حرکت می کند و به رحم می رسد تا در آن جا در وضعیت ثابت قرار گیرد. تخمک حدوداً به مدت دو هفته آماده باروری خواهد بود.
