پایان نامه پیش بینی تعهد زناشویی براساس سازگاری اجتماعی و تمایز یافتگی

تعداد صفحات: ۱۳۷ | قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان                                                                                          صفحه

چکیده ۱

فصل اول کلیات پژوهش ۲

مقدمه ۳

بیان مسأله ۶

اهمیت و ضرورت پژوهش ۶

اهداف پژوهش ۱۰

فرضیه های پژوهش ۱۲

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها ۱۲

فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش ۱۷

مبانی نظری تعهد زناشویی ۱۸

نظریه ها و مدل های مرتبط با تعهد زناشویی ۱۹

ابعاد تعهد زناشویی ۳۸

عوامل مرتبط با تعهد زناشویی ۴۴

مبانی نظری سازگاری اجتماعی ۴۵

دیدگاه‏های مطرح شده در مورد سازگاری اجتماعی ۶۱

مبانی نظری تمایزیافتگی ۶۶

مفاهیم نظریه بوئن ۶۷

پیشینه تجربی ۷۷

پژوهش های خارج از کشور ۷۷

پژوهش های داخل کشور ۷۹

جمع بندی ۸۵

فصل سوم روش شناسی پژوهش ۸۷

طرح پژوهش ۸۸

جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری پژوهش ۸۸

ابزار گردآوری اطلاعات ۸۹

روش اجرا ۹۳

روش تجزیه وتحلیل آماری ۹۴

ملاحظات اخلاقی ۹۴

فصل چهارم یافته های پژوهش ۹۵

یافته های توصیفی ۹۶

یافته های استنباطی ۹۷

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری ۱۰۵

بحث در نتایج ۱۰۷

محدودیت های پژوهش ۱۱۲

پیشنهادهای پژوهش ۱۱۲

فهرست منابع ۱۱۴

پیوست ۱۲۶

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………۱۳۶

چکیده

هدف این پژوهش، پیش بینی تعهد زناشویی براساس سازگاری اجتماعی و تمایز یافتگی در کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان مهر در سال ۹۶- ۱۳۹۵ بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی معلمان متأهل آموزش و پرورش شهرستان مهر، بود. روش نمونه گیری، تصادفی و از نوع خوشه ای ساده بود.

از بین مدارس شهرستان مُهر، ۲۴ مدرسه دخترانه و پسرانه(۱۱ مدرسه پسرانه و ۱۳ مدرسه دخترانه) به صورت تصادفی انتخاب شد و تمام معلمان متأهل آن‌ها به عنوان نمونه انتخاب شدند و در مجموع ۲۲۸ معلم(۱۲۱ مرد و ۱۰۷ زن) نمونه مورد مطالعه را تشکیل دادند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق شامل سه پرسشنامه تعهد زناشویی آدامز و جونز(۱۹۹۷)، پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل(۱۹۶۱) و پرسشنامه تمایز یافتگی خود(۱۹۹۸) است.

داده­ها تحقیق با روش آزمون ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم افزار SPSS23 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد سازگاری اجتماعی و تمایز یافتگی می­توانند تعهد زناشویی و مولفه های آن را در معلمان متأهل پیش بینی کند و همچنین سازگاری اجتماعی و تمایز یافتگی با تعهد زناشویی و مولفه های آن، همبستگی مثبت معنادار دارد.

کلید واژه ها: تعهد زناشویی، سازگاری اجتماعی، تمایز یافتگی و معلمان.

مقدمه

خانواده پایه و اساس جامعه و شکل‌گیری زندگی اجتماعی و مهم‌ترین و اساسی‌ترین نهاد اجتماعی است که در یک جامعه می‌تواند شکل بگیرد. تأثیر خانواده بر تربیت فرزندان و به تبع آن پی‌ریزی جامعه سالم و پویا موجب شده است تا این نهاد از اهمیت زیادی برخوردار باشد. روابط اعضای خانواده و به طور خاص روابط زن و شوهر نقطه اصلی و مرکزی در حیات یک خانواده دو روابط سایر اعضا است. به نحوی که هر چه قدر این رابطه رضایت‌ بخش‌تر باشد کارکرد خانواده در ابعاد گوناگون عاطفی، شغلی، اقتصادی و اجتماعی بهتر خواهد بود.

رابطه زناشویی به عنوان یکی از مهمترین روابط است که مقدمه تربیت نسل آینده، بهزیستی روانی زوجین و استقلال افراد محسوب می­شود(لارسون و هولمن، ۱۹۹۴). تعهد زناشویی یک جنبه بسیار مهم و پیچیده از یک رابطه زناشویی است. تعهد، به زوجین اجازه می دهد تا به طور مستمری در برابر خواسته های یکدیگر انعطاف داشته باشند(پترسون، ۲۰۰۲). تعهد به واسطه تجربه جذابیت، به صورت رفتار شایسته، مناسب و اعتماد ظاهر می شود و به مجرد زیاد شدن آن، روابط پایدار بیشتری پیدا می­کند(جانسون، ۱۹۸۲ نقل از عسگری، پاشا و آذرکیش، ۱۳۹۰).

همچنین بدون تعهد، رابطه سطحی، ظاهری و بدون سمت و جهت خواهد بود(تبعه امامی، ۱۳۸۲). زوج­هایی که در مورد تعهد خود در برابر همسر و دیگران به بلوغ فکری لازم نرسیده و وفاداری دوسوگرایانه را در پیش می گیرند، در ازدواج و کار با دیگران دچار مشکل خواهند شد و این روابط غالباً منتج به بی وفایی خواهد بود(مک کارتی، ۱۹۹۹).

بیان مسأله

ازدواج مهمترین قرارداد زندگی هر فرد محسوب می‌شود. اندرسون(۱۹۹۴) ازدواج سالم را به معنی حضور چندین عنصر مثل تعهد، رضایت زناشویی، ارتباط و عدم وجود عناصری نظیر خشونت و خیانت می‌داند(به نقل از شروود، ۲۰۰۸) به نظرمی­رسد هم تعهد نسبت به همسر و هم تعهد نسبت به نهاد ازدواج برای موفقیت یک ازدواج مهم باشد(لامبرت و دولاهیت، ۲۰۰۸) هر ازدواج موفق حاوی سه رکن اساسی تعهد، جاذبه و تفاهم است که در این بین تعهد زناشویی، قویترین و پایدارترین عامل پیش بینی کننده کیفیت و ثبات زناشویی است(موسکو، ۲۰۰۹).

تعهد به عنوان یک تصمیم برای ادامه زندگی زناشویی محسوب می­شود و عبارت است از ارتباط و وابستگی روانی به شریک زندگی. آماتو(۲۰۰۴) معتقد است که تعهد زناشویی به این معنی است که زوجین تا چه حد برای روابط زناشویی خود ارزش قائلند و چقدر برای حفظ و تداوم ازدواجشان انگیزه دارند. تعهد به رابطه را می‌توان به عنوان واسطه­ای برای بخشش(فینکل، رندال، گیلبرت و گیلمن، ۲۰۰۲)، تفاهم در تعیین محل زندگی و آمادگی برای فدا کردن خود برای شریک زندگی دانست. بنابراین، تعهد را عاملی اصلی برای حفظ رابطه زناشویی می­دانند(آریاگا و اگنیو، ۲۰۰۱).

تعهدزناشویی حدی است که در آن افراد دیدگاه بلندمدتی روی ازدواجشان دارند، برای رابطه شان فداکاری می­کنند. برای حفظ، تقویت و همبستگی اتحادشان گام برمی­دارند و حتی هنگامی که ازدواجشان ثمربخش نیست، با همسرشان می‌مانند(هارمون، ۲۰۰۵).

مبانی نظری تعهد زناشویی

یکی از عوامل مهم در ماندگاری و حفظ یک ازدواج، احساس تعهد در زوجین است. تعهد قدرتمندترین و سازگارترین پیشگوی رضایت رابطه، به ویژه برای طولانی ترین روابط است(نجارپوریان، بهرامی و اعتمادی، ۱۳۹۳). تعهد نقشی تمام و کمال در برانگیختن زوجین برای مقابله با فراز و نشیب های ازدواج به منظور باقی ماندن در ازدواج، بازی می کند.

اما به واقع معنای تعهد چیست؟ تعهد به چندین شیوه مختلف مطالعه و تعریف شده است. آماتو معتقد است که تعهد زناشویی به این معنی است که زوجین تا چه حد برای روابط زناشویی خود ارزش قائل هستند و چه قدر برای حفظ و تداوم ازدواجشان انگیزه دارند. بر طبق گفته لی و اگنیو، تعهد اصطلاحی است که افراد به طور شهودی درک می کنند و هنوز چند وجهی و پیچیده می باشد (بورگینو، رایبستین، ادموندز و روث، ۲۰۱۴). برای مثال روزبلت و کالیگس(۱۹۹۸) تعهد را بعنوان نیت ایستادگی کردن در یک رابطه تعریف کرده اند.

در مدل آن­ها تعهد توسط سه عامل: رضایت از رابطه، سرمایه گذاری در رابطه و جایگزین هایی (یا عدم متعلقات) برای رابطه تحت تأثیر قرار می­گیرد(استرچمن و گابل، ۲۰۱۳). در حالی­که روزبلت و کالیگس نوعی از تعهد را اثبات کردند که تحت تأثیر چندین عامل قرار می گیرد، پژوهشگران دیگر اظهار کرده اند که انواع مختلفی از تعهد وجود دارند.

نظریه سه وجهی عشق استرنبرگ

استرنبرگ(۱۹۸۷) در نظریه ی مثلثی عشق خود، عشق را به سه بخش تقسیم می کند:

الف) اشتیاق       ب) صمیمیت        ج) تعهد

صمیمیت شامل خود ابرازی(بی پرده گویی از خود) و احساسات مرتبط و هیجانات مربوط به همدیگر است، اما شور و شهوت شامل علاقه عاشقانه به یکدیگر است. انرژی منتهی به عشق رومانتیک، جاذبه بدنی و احساسات جنسی می تواند به عنوان شور و شهوت توصیف شود. میل جنسی ممکن است برای بعضی از زوجین سریعاً به وجود آید، اما می تواند در یک رابطه طولانی مدت کاهش یابد.

صمیمیت در طول رابطه گسترش می یابد و اغلب شامل وفاداری به رابطه است. بعد تصمیم- تعهد اشاره به تصمیم برای بودن با یک شریک و پرهیز رابطه با هر فرد دیگر و حفظ رابطه قوی در مقابل سایر روابط است(استرنبرگ، ۱۳۸۲؛ نقل از رضائی، یونسی، احمدی، عسگری، میرزایی، ۱۳۸۹).

صمیمیت به رفتارهایی اطلاق می شود، که نزدیکی عاطفی را افزایش می دهد، نزدیک بودن عاطفی شامل حمایت و درک متقابل، ارتباط برقرار کردن و سهیم کردن خود، فعالیت ها و دارایی هایمان با دیگری است. اشتیاق به انگیزه هایی اشاره دارد که به عشق رهنمون می شوند(انگیزه هایی مانند جذابیت و تمایلات جنسی)؛ اما از طرف دیگر به نیازهایی از قبیل عزت نفس، نزدیک بودن و خودشکوفایی هم اشاره دارد. اشتیاق در عین حال بسیاری از هیجان ها را نیز در بر می گیرد(هیجاناتی از قبیل آرزو، شرم، آسیب پذیری، تحسین و اشتیاق). تعهد به دو گونه تصمیم بازمی گردد.

ابتدا تصمیم کوتاه مدتی مبنی بر این که آیا آن­چه که هست را عشق بنامیم یا نه و دوم تصمیم بر این که آیا برای حفظ آن عشق به سوی آینده ای قابل پیش بینی تلاش کنیم یا نه. تعهد بیشتر کارکرد شناختی دارد تا کارکرد هیجانی و شامل قصد هوشیارانه و اراده می شود.

منابع

1. – آذین، احمد و موسوی، سید محمود(۱۳۹۰). بررسی نقش عوامل آموزشگاهی بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان فریدون شهر، جامعه شناسی کاربردی، (۲۲)، ش ۴۱، بهار، صص۲۰۰-۱۸۳.
2. – آریامنش، صابر؛ فلاح چای، رضا و زارعی، اقبال(۱۳۹۲). مقایسه تمایز یافتگی بین زوج های رضایت مند و زوج های دارای تعارض زناشویی در شهر بندرعباس. پژوهش های روانشناسی بالینی و مشاوره. ۳(۱)، ۹۸-۸۱.
3. – احمدی، خدابخش؛ فتحی آشتیانی، علی؛ نوایی نژاد، شکوه(۱۳۸۴). بررسی عوامل زمینه ای – فردی و ارتباطی – دوجانبه ای مؤثر بر سازگاری زناشویی. فصلنامه خانواده پژوهی، شماره(۳)، صص۲۳۷-۲۲۱.
4. – استرنبرگ، رابرت. جی(۱۹۹۷). قصه عشق(نگرشی تازه به روابط زن ومرد)، ترجمه: علی اصغر بهرامی(۱۳۸۶)، چاپ دوم، تهران: نشر جوانه رشد.
5. – اسلامی نسب، علی(۱۳۸۳). روانشناسی سازگاری. چاپ و نشر بنیاد.
6. – اعتمادی، عذرا؛ نوابی­نژاد، شکوفه؛ احمدی، سید احمد و فرزانه، ولی­الله(۱۳۸۵). بررسی اثربخشی زوج­درمانی شناختی – رفتاری بر صمیمیت زوجین مراجعه­کننده به مراکز مشاور در شهر اصفهان، فصلنامه علمی– پژوهشی مطالعات روانشناختی، دوره ۲، شماره ۱و ۲، صص ۸۷-۶۹.
7. – آقا یوسفی، علی رضا؛ زارع، حسین و پوربافرانی، سمیه(۱۳۹۳). بررسی رابطه خود میان بینی با سازگاری اجتماعی دانشجویان. دو فصلنامه علمی – پژوهشی شناخت اجتماعی،دوره ۳، ویژه نامه، زمستان، صص ۱۵۲-۱۴۱.
8. – امانی، رزیتا؛ اعتمادی، عذرا ؛ فاتحی زاده، مریم  و بهرامی، فاطمه(۱۳۹۱). رابطه میان سبک های دلبستگی و سازگاری اجتماعی، دو فصلنامه علمی – پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصی، سال نوزدهم، شماره ۶، صص ۱۵-۲۶.