پایان نامه بررسی رابطه عزت نفس با پرخاشگری در دانش آموزان دختر و پسر دوم و سوم پایه متوسطه

تعداد صفحات: ۱۰۷ | قابل ویرایش

‌

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عزت نفس با پرخاشگری در دانش آموزان (دختر و پسر )دوم و سوم پایه متوسطه شهر فیروزآباد صورت پذیرفت.

بدین منظور فرضیه های زیر مطرح گردیدند:

۱- بین عزت نفس با پرخاشگری رابطه معکوس وجود دارد.

۲- بین عزت نفس با پرخاشگیری در پسران رابطه معکوس وجود دارد.

۳- بین عزت نفس و پرخاشگری در دانش آموزان دختر رابطه معکوس وجود دارد.

۴- بین دختران و پسران در عزت نفس تفاوت وجود دارد.

۵- بین دختران و پسران در پرخاشگری تفاوت وجود دارد.

به منظور بررسی فرضیه های پژوهش از بین ۲۱۸۷ نفر دانش آموز شامل ۱۵۰ نفر پسر و ۱۵۰ نفر دختر پایه دوم و سوم دبیرستان نمونه ای با حجم ۳۵۰ نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید و با استفاده از پرسشنامه های عزت نفس کوپر اسمیت و پرخاشگری AQ آرنولد اچ باس و مارک پری اطلاعات جمع آوری شد.

نتایج نشان می دهد که : بین عزت نفس و پرخاشگری رابطه معناداری (در جهت معکوس) وجود دارد پس فرضیه اول مورد تایید قرار می گیرد، بین عزت نفس و پرخاشگری در دانش آموزان پسر رابطه معناداری معکوس وجود دارد.

‌

مقدمه

شکست و ناتوانی انسان فقط یک دلیل دارد که ان هم ایمان نداشتن به واقعیت خود است (ویلیام جیمز). داشتن اعتماد به نفس سالم یک نیاز اساسی است و چیزی است که انسان‌ها پیوسته برای رسیدن به ان تلاش می کنند.

با این حال بعضی مردم هر گونه به خود انگیزه ای که بتوانند با ان احساس راحتی کنند، نمی رسند و تا ابد زندگیشان، بر اثر اشکهایی که نسبت به خود داریند دست خوش ناراحتی و عذاب می شود.

از طرفی بهترین سرمایه گذاری در زندگی ، ارتقاء اعتماد به نفس است . اعتماد به نفس ضعیف موجب می شود که همه افراد خود واقعی شان را با شرمندگی پنهان کنند ، جلوه های تدافعی از خود بیروز داده و مانع شکوفایی تواناییهایشان شوند . در حالیکه نباید از خود و دیگران پنهان شوند و باید سعی کنند خودشان را بپذیرند و به خود عشق بورزرند . رویا هایشان را به واقعیت در آوردند و آینده خود را به بهترین وجه بسازند ( شیمان ۱۳۷۸).

اعتماد به نفس معمولا به عنوان ارزشیابی شخصی از (( خود ارزشمندی )) خویش تعریف شده است . برخی از روان شناسان اعتماد به نفس را عزور و افتخار می دانند که وقتی فرد به نقایص خویش واقف می شود انها را می پذیرد و سعی می کند انها را مرتفع نماید . اعتماد به نفس چگونگی احساس ما درباره خودمان است و می توان گفت کلید رفتار فرد است ( دارابی ۱۳۸۴).

برخورداری از بینشی مثبت نسبلت به خود که همان اعتماد به نفس است از سنین کودکی شکل می گیرید که نحوه شکل گیری ان در نظریه های اریکسون ، را جزو سایر روان شناسان خود ، توضیح داده شده است.

‌

بیان مسئله

بیش از ۴۵ سال است که ابراهام مازلو (۱۹۶۲: نقل از بیدار ۱۳۸۳) و کارل راجرز (۱۹۵۱ : نقل از احمدی ۱۳۷۳) نشو و نما و عملکرد فردی را بیان کرده اند و با ان راهنمایی های سودمندی در جهت درک و برخورد با تفاوتهای فردی در برابر محیط فیزیکی و اجتماعی صورت گرفته است.

نظریات آن ها بیش از تمرکز بر رشد و استعداد معکی ، نظرات افراد از خود و خود پنداری را کانون توجه قرار داده است انها این موضع را اتخاذ می کنند که شایستگی در ارتباط خود با محیط به شدت تحت تاثیر موضعی که ما در قبال خود اتخاذ می کنیم قرار می گیرد.

خود پنداریهای خوب با رفتار (( خود شکوفا )) همراه می شود و فرد با ان می تواند با اطمینان بر ارتباط ثمر بخش با محیط به تعامل با آن بپردازد . فرد خود شکوفا با محیط خود به خوبی رابطه برقرار می سازد و فرصتهای نشو و نما و افزایش توان خود را می یابد و بدون تردید به رشد دیگران کمک می کند.

افراد با رشد کمتر هم تا اندازه ای در بر خورد با محیط احساسی شایستگی می کنند لیکن رابطه خود را به همان صورت می پذیرند و احتمال کمتری وجود دارد که خود قدمهای جدیدی بردارند که موجد روابط مولد نشو و نما باشد . انها در درون محیط و آنچه که محیط برایشان بار می آورد به سر می برند نه اینکه فرصتهایی را از محیط و یا درون ان بیافرینند.

‌

عزت نفس

همچنانکه کودکان از درکی پیدا می کنند و هویت خود را می یابند تلویحا برای خصوصیات خود ارزش منفی یا مثبت قایل می شود . مجموعه این ارزیابیهای که کودک از خود می کند عزت نفس او را تشکیل می دهد.

عزت نفس همان مفهوم خود نیست گر چه این دو غالبا با هم اشتباه می شوند . مفهوم خود مجموعه ای است از عقاید فرد درباره خود که بیشتر بر مبنای توصیف است تا قضاوت ممکن است بعضی از بخشهای خود خوب یا بد تلقی شود ولی بعضی از بخش ها نه خوب تلقی شود نه بد.

این که کسی سیاه موی سیاه و صدای نرمی دارد بخشی از مفهوم خود است ولی خصوصیات نه بد هستند و نه خوب . از طرفی عزت نفس به ارزیابیهای شخص از خصوصیاتش اطلاق می شود.

یک پسر بچه ۸ ساله ممکن است از خودش این تصور را داشته باشد که زیاد دعوا کند حال اگر برای این توانایی در دعوا راه انداختن ارزش قابل باشد و به خودش حق بدهد این خصوصیت به عزت نفس او می افزاید ولی اگر از این که مدام دعوا می کند ناخشنود باشد این خصوصیت پرخاشگری احتمالا عزت نفس او را کاهش می دهد . ( هنری ماسن و همکاران ۱۳۷۳).

‌

عزت نفس و موفقیت

یکی از دلایل توجه زیادی که به عزت نفس می شود این است که ممکن است ضعف بعضی از کودکان در مدرسه ناشی از کمی عزت نفس آنان باشد . چندین برنامه تربیتی برای بالا بردن عزت نفس کودکان به این امید طرح ریزی شد. که بتواند عملکرد او را در مدرسه نیز پیش ببرد . چندین برنامه هایی عموما ناموفق از کار آمده است ( شایر و کرات ۱۹۷۹).

یکی از دلایل ان این است که احساس خوبی که بطور کلی کودک در مورد خودش دارد به اندازه احساسی که در مورد توانش شناختنی یا تکالیف درسی اش دارد همبستگی آشکاری با عملکرد درسی او ندارد . این برنامه ها در تشخیص اینکه کودک ممکن است در قلمروهای مختلف در مورد خودش احساس متفاوتی داشته باشد ناموفق بوده اند.

و نیز جای تعجب نیست که اگر کاری کنیم که کودکان در مورد مهارتهای ورزشی از خود خشنود باشند این خشنودی در احساسی که در مورد توانایی خود در درس ریاضی دارند تاثیر نگذارند ( هنری ماسن ۱۳۷۳).

‌

اصل حفظ عزت نفس نوجوان

یکی از موثرترین روشهای برقراری رابطه ی انسانی با نوجوان ، حفظ و تامین عزت نفس نوجوان است . تحقیقات نشان داده اند نوجوانی که از عزت نفس یا حرمت خود بالایی برخوردار است بهتر می تواند زندگی کند ، با دیگران رابطه برقرار کند به پیشرفت تحصیلی نایل گردد و فردی خلاق و پویا باشد.

نوجوانی که عزت نفسش حفظ شده است در رویارویی با مسائل و مشکلات از استواری و مقاومت بالایی برخوردار است و آسیب پذیری او کمتر است . عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن ( کلمز ۱۳۷۳).

مجموعه احساسات ، عواطف ، نگرشها و تجربیات فرد در طول زندگی او موجب می شوند که فرد احساس ارزشمند می کند ، نسبت به خود ، ارزیابی مثبت داشته باشد و احساس لیاقت و کفایت کند. همه نوجوانان صرف نظر از سن ، جنسیت و زمینه فرهنگی به حفظ عزت نفس نیاز دارند ، لازمه خلاقیت ، پویایی ، پیشرفت و حرکت ، ارضای عزت نفس نوجوان است.

‌

منابع

۱-ابراهیمی ،قوام (۱۳۶۹) پرورش فرزند در عصر دشوار،تهران ،انتشارات سعید لو

۲- اتکینسون ،ریتال و دیگران (۱۳۷۲)زمینه روانشناسی جلد ۲ ،ترجمه محمد نقی براهنی و دیگران

۳- احمدی ،حبیب (۱۳۸۲) روانشناسی اجتماعی ، شیراز مرکز دانشگاهی

۴- استادان طرح جامع آموزش خانواده (۱۳۸۰) خانواده و فرزندان در دوره دبیرستان ،کتاب پنجم چاپ ۱۱

۵- اکبری ، ابوالقاسم (۱۳۸۱)مشکلات نوجوانی و جوانی ،چاپ دوم ،تهران ،نشر ساوالان

۶- الیوت ،ارنسون (۱۳۷۰) روان شناسی اجتماعی ، ترجمه حسین شکرکن ،تهران انتشارات رشد

۷- بیابان گرد ، اسماعیل (۱۳۸۰)روشهای افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان ،تهران ،انجمن اولیاءو مربیان

۸- بیدار ،علیرضا (۱۳۷۳ )بررسی و مقایسه سطح عزت نفس در نوجوانان پسر عادی و بزهکار

۹-خدیوی زرد ،محمد (۱۳۷۳) پرخاشگری و ناکامی ،مشهد آستان قدس رضوی

۱۰-رزاقی نیکجه (۱۳۸۳) بررسی رفتارهای پرخاشگرانه دختران و پسران عادی در مقایسه با دختران و پسرانی که والدین آنها متارکه کرده اند

۱۱-شیهان ،ایلیا (۱۳۷۸) عزت نفس . ترجمه مهدی گنجی . تهران موسسه نشر ویرایش

۱۲-کلمز ،مویس (۱۳۷۵) روشهای تقویت عزت نفس در نوجوانان ،ترجمه پروین علی پور

۱۳- نادری ،بتول ،امیرسلطانی ،فائزه(۱۳۷۳) علل پرخاشگری نوجوانان از دیدگاه نوجوانان

۱۴-کیانی ،اسماعیل (۱۳۸۳)مقایسه پرخاشگری و سلامت روانی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور