تعداد صفحات: ۷۲ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۳
فصل اول: کلیات
مقدمه ۵
بیان مسئله ۷
اهداف تحقیق ۸
ضرورت و اهمیت تحقیق ۸
فرضیه های پژوهش ۹
تعریف نظری و عملیاتی واژه ها ۹
فصل دوم: پیشینه ی تحقیق
مقدمه ۱۱
نظریه ی مثلثی عشق ۱۲
انواع عشق ۱۳
دلایل درست ازدواج ۱۴
روش های مطالعه برای انتخاب همسر ۱۶
عوامل مربوط به شرایط زندگی ۱۷
معیارهای ازدواج موفق ۱۸
تعریف سازگاری ۲۰
خصوصیات سازگاری ۲۱
راه های سازش یا سازگاری ۲۲
مراحل بحران ۲۳
روش های مداخله در بحران ۲۴
خصوصیات انسان سازگار ۲۵
تعارضات در زندگی زناشویی ۲۶
عواملی که سازگاری زناشویی را دشوار می سازند ۲۷
عوامل مؤثر در سازگاری زناشویی ۲۹
راه های مقابله با اختلالات زناشویی ۳۱
رابطه ی ملاک های گزینش همسر با موفقیت در زندگی زناشویی ۳۳
لازمه ی حفظ روابط زناشویی ۳۴
تعهد در زندگی زناشویی ۳۴
چالش های زندگی مشترک ۳۵
تعادل بین نیاز به وابستگی و نیاز به استقلال ۳۷
خانواده ی نابسامان ۳۹
علل خانواده ی نابسامان ۴۰
عوارض خانواده ی نابسامان ۴۱
تحقیقات انجام شده درباره ی موضوع ۴۳
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
مقدمه ۴۵
روش تحقیق ۴۶
جامعه ی آماری ۴۶
نمونه و روش نمونه گیری ۴۶
ابزار جمع آوری اطلاعات ۴۶
روش اجرا و نمره گذاری ۴۷
روش های گردآوری اطلاعات ۴۷
روش های آماری ۴۸
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات
جدول ۱ – ۴ ۵۰
جدول ۲ – ۴ ۵۱
نمودار ۱ – ۴ ۵۲
جدول ۳– ۴ ۵۳
فرضیه ۱ ۵۳
جدول ۴ – ۴ ۵۳
جدول ۵ – ۴ ۵۴
فرضیه ۲ ۵۴
جدول ۶ – ۴ ۵۴
جدول ۷ – ۴ ۵۵
فرضیه ۳ ۵۵
جدول ۸ – ۴ ۵۵
جدول ۹ – ۴ ۵۶
فرضیه ۴ ۵۶
فصل پنجم : نتیجه گیری و بحث
مقدمه ۵۸
بحث و نتیجه گیری ۵۸
محدودیت های تحقیق ۶۰
پیشنهادات ۶۱
منابع و مآخذ ۶۳
پیوست ها ۶۶
چکیده
این تحقیق به بررسی عوامل موثر در سازگاری زناشویی به عنوان یک ویژگی شخصیتی می پردازد. شاید بتوان با اندکی احتیاط رابطه بین پژوهش های روانی – اجتماعی را با بعضی از مشکلاتی که جامعه خاص و معاصر ما در برگرفته اند روشن ساخت. شاید بتوان گفت که یکی از بهترین موقعیت هایی که می توان از سازگاری سخن گفت زمانی باشد که از سلامت روانی و بهداشت روانی گفتگو می شود سلامت روانی رابطه تنگاتنگ و نزدیکی بسیار با سازگاری دارد. ( اسلامی نسب ، ۱۳۷۳)
هدف کلی این تحقیق بررسی رابطه بین عوامل مختلف با سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد قوچان می باشد.
نمونه هایی از فرضیه پژوهش عبارتند از:
- بین مردان و زنان از نظر سازگاری زناشویی تفاوت معنی داری وجود دارد .
- بین افرادی که ازدواج فامیلی دارند و افرادی که ازدواج غیر فامیلی دارند از نظر سازگاری زناشویی تفاوت معنی داری وجود دارد.
جامعه آماری و روش نمونه گیری:
جامعه آماری در این پژوهش دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد واحد قوچان می باشد.
در این پژوهش ، نمونه گیری از کل جامع مورد نظر صورت گرفت که ۱۰۰ نفر را با استفاده از نمونه برداری تصادفی ساده انتخاب کردیم . قابل ذکر است که از این ۱۰۰ نفر ، ۷۰ نفر زن و ۳۰ نفر مرد انتخاب شدند.
در این نوع نمونه گیری ، نشانه ها یا واحد های مورد مطالعه برای گروه نمونه به گونه ای انتخاب می شود که همه آنها فرصت برابری در انتخاب شدن دارد و هر انتخاب نیز از انتخاب دیگر مستقل می باشد.
نتیجه گیری
به طور کلی با بررسی رابطه بین عوامل مختلف شغلی ، نوع ازدواج و تعداد فرزندان با سازگاری زناشویی دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد قوچان ، این عوامل در سازگاری زناشویی تاثیر گذار نمی باشند.
مقدمه
نهاد خانواده یکی از نهاد های مهم اجتماعی است که با ازدواج آغاز می شود . بنابراین ، ازدواج از آن جا که مراسم آغازین این نهاد مهم اجتماعی است اهمیت بنیادین و پایه ای دارد . سنگ بنای نهاد خانواده در ازدواج گذاشته می شود و ما از دیرباز معتقد بوده ایم که:
خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج
ما در انتخاب خانواده ای که در آن به دنیا آمده ایم هیچ گونه اختیاری نداشته ایم ، اما معمار خانواده آتی خود خواهیم بود . هر چند ازدواج همه امر خانواده نیست اما خشت اول و سنگ بنای خانواده است . بنابراین یکی از مهم ترین مسایل در نهاد خانواده ، ازدواج و مسایل پیرامون آن است.
ازدواج یک نقطه ی عطف در زندگی انسان است و یکی از مهم ترین تصمیمات طول زندگی فرد است . با ازدواج خانواده تشکیل می شود و نظام خویشاوندی شکل می گیرد و نسل بقا می یابد. ( زابو ، به نقل از صادقی،۱۳۸۴)
ازدواج، فرایندی است از کنش متقابل بین یک مرد و یک زن که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده اند و مراسمی برای برگزاری زناشویی خود برپا داشته اند . ازدواج دارای ابعاد اقتصادی ـ اجتماعی ـ فرهنگی و بین فردی است. ( کمیته خانواده استرالیا ، به نقل از صادقی ، ۱۳۸۴)
بیان مسئله
خانواده با ازدواج دو نفر شروع می شود و به تدریج با تولد فرزندان گسترش می یابد ؛ بنابراین ، اساس کارکردهای خانواده با نحوه ی سازگاری زوج ها شکل می گیرد . سازگاری زوج ها نه تنها بر میزان رضایتمندی و احساس خوشبختی برای رشد فرزندان به وجود می آید با توجه به اهمیت سازگاری زناشویی و تعادل خانواده و جامعه بشر از دیر باز با این سؤال مواجه بوده است.
انسان ها می توانند تصمیم بگیرند با چه کسی ، چه موقع ازدواج کنند و بنابراین پدیده ازدواج در زندگی انسان نقش اصلی ایفا می کند . از جمله مسائل مهمی که از زمان های دور تا کنون همواره مورد توجه کامل انسان بوده است عوامل مؤثر در سازگاری زناشویی است.
زیرا این عوامل هر رفتاری را به گونه ای دستخوش تغییر می کند . دانشمندان زیادی در این رابطه اندیشیده اند و اثرات جایگاه آن را در نظام طبیعی انسان جستجو کرده اند. (براهنی ، ۱۳۶۹)
انسان موجودی اجتماعی است و بدین سبب ، علاوه بر ارضای نیازهای اولیه زیستی خود ( مثل گرسنگی، تشنگی ، خستگی ، جنسی و غیره ) که عموماً ذاتی و نا آموخته اند و مبنای وجود اشتراک انسان و حیوان نیز به شمار می روند ، نا چار است یک رشته نیازهای اکتسابی را نیز که زاییده و حاصل زندگی دسته جمعی است تأمین کند.
این نیازهای اجتماعی انسان هستند که بر رفتار او مسلط شده و بیشتر وقت و انرژی و فکر او را به خود مشغول می سازند . اگر مسئله صرفاً سازگار شدن با نیازهای اولیه زیستی بود شاید روان شناسی سازگاری به شکل کنونی و پیشرفته موردی پیدا نمی کرد. (اسلامی نسب ، ۱۳۷۳)
خصوصیات سازگاری
۱- سازگار شدن با خود و محیط پیرامون خود برای هر موجود زنده یک ضرورت حیاتی است .
۲- ارضای نیازها به طریقی قابل قبول ، خود در طریق سازگاری گام نهادن است .
۳- سازگار شدن گاه آگاهانه و زمانی نا خود آگاهانه .
۴- نیروهایی که انسان را به سوی سازگاری سوق می دهند بسیارند ، لکن نیازها در درجه ی اول اهمیت قرار دارند .
۵- گاه در جهت آرامش و تعادل بهتر و بیش تر سازگار می شویم و گاه برای تسکین و تعدیل وضعیت به هم خورده تلاش می کنیم .
۶- برای مقابله با فشارهای روانی و موانع انسانی و غیر انسانی آدمی باید نیرومند و توانا باشد ، چه در غیر این صورت رو به تضعیف و نابودی می رود .
۷- معیاری بر سازگاری آرمانی وجود ندارد و چون هر انسان موجودی منحصر به فرد است ، روش سازگاری او نیز منحصر به فرد است و مخصوص خودش می باشد .
۸- البته استانداردهایی برای سازگاری در اجتماع وجود دارد که خلاف آن عمل کردن ، انرژی های انسان را در جهت منفی سوق داده و نابود می سازد و سازش باید متناسب با فرهنگ ، آداب ، اعتقادات ، روشها و انتظارات و خواسته ها و آرمان های هر جامعه ی خاص باشد .
راه های سازش یا سازگاری
به نظر می رسد به تعداد انسان های کره ی زمین و به تعداد مشکلات آن ها روش حل مشکل یا سازش یا سازگاری وجود دارد . اما اصول کلی و اولیه ای جهت یکسان سازی اسلوب سازگاری وجود دارد. به عبارت دیگر اشکال سازش بیان ساده تری از روش های سازگاری را فراهم خواهد ساخت . بنابراین در این جا طرق مشکل سازش را بیان می کنیم.
روش ها یا اشکال سازگاری
۱- سازش از طریق دفاع و مقاومت
۲- سازگاری از طریق حمله و هجوم
۳- سازش یا عدم سازش از طریق گریز و فرار
۴- سازش از طریق ترس های غیر منطقی
۵- سازش از طریق فراموشی و عقب راندن مسائل
۶- سازش از طریق بیماری جسمی
۷- سازش از طریق اختلالات روانی : اضطراب ، افسردگی ، وسواس ، عقبگرد روانی و رفتار کودکانه
۸- سازش از طریق مکانیزم های دفاعی
۹- سازش از طریق بروز استرس ها و تنش های نگران کننده
۱۰- سازش به شکل بحران های روانی
تعارضات در زندگی زناشویی
تعارض پدیده ای است که همراه با عشق و به موازات ان در ارتباطات زناشویی به وجود می آید ، به هم زیستی خود در کنار آن ادامه می دهد و گاهی هم چون سرطان تمامی رابطه را فرامی گیرد.
در تمام دوران های تاریخ بشر تعارض بین زن ومرد مشهود است . از همان ابتدا درگیری و کشمکش آدم و حوا بر سر خوردن میوه ی معرفت نشانگر اجتناب ناپذیر بودن تعارض است.
تعارض وقتی ایجاد می شود که اعمال یکی از طرفین با اعمال طرف مقابل تداخل کنند ، هم چنان که دو فرد به هم نزدیک تر می شوند پتانسیل تعارض افزایش می یابد. در حقیقت وقتی تعاملات بین افراد بیش تر شود و فعالیت ها و موضوعات متنوع تری را در بر گیرد فرصت مخالفت بیش تر می شود.
نظریه ی تعارض مطرح می کند برای دو نفری که محصول تجارب مختلفی هستند ، غیر ممکن است تعارضی در رابطه با هم نداشته باشند. در حقیقت هر ازدواجی لحظه به لحظه تعارض را به همراه دارد و اکثر زوج ها روش هایی را برای حل آن ها به کار می برند و از طریق حل همین مخالفت ها رشد رابطه پیش می آید.
به عبارت دیگر ازدواج سالم ازدواجی است که گاه و بی گاه به دعوا و تعارضات سازنده منتهی شود . در ازدواج ، تعارض به منزله ی تنوع نیازها و ارزش های دو طرف می باشد که با بیان احساسات منفی به یکدیگر متجلی می شود.
تعارض نه فقط بد نیست ، بلکه امری لازم است و می تواند سازنده باشد زیرا ؛ لازمه رشد است. بنابراین، ازدواج به دلیل مسائل بسیاری خالی از تعارض نمی باشد . آگاهی از تعارضات و مشکلات موجود در ازدواج می تواند به فهم این رابطه اجتماعی کمک کند.
منابع
- آشفته یزد ، فرزانه و همکاران ، مقایسه میزان و فعالیت زندگی زناشویی دانشجویان خانم رشته مشاوره و آموزش ابتدایی دانشگاه آزاد قوچان ، ۱۳۷۸ ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان
- اسلامی نسب ، علی ، روانشناسی سازگاری ، ۱۳۷۳ ، انتشارات بنیاد .
- بابازاده ، علی اکبر ، مسائل ازدواج و حقوق خانواده ، ۱۳۷۰ ، بدر
- پور مقدس ، علی ، روانشناسی سازگاری ، ۱۳۶۷ ، انتشارات مشعل
- ثنایی ، باقر ، مقیاس های سنجش خانواده و ازدواج ، ۱۳۷۹ ، انتشارات بعثت
- حسینی بیرجندی ، مهدی ، مشاوره در آستانه ازدواج ، ۱۳۸۰ ، آوای نور
- دلاور ، علی ، روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی ، ۱۳۸۳ ، مؤسسه نشر و پیرایش
- ساعت چی ، محمود ، اصول روان شناسی ، ۱۳۶۸ ، انتشارات امیر کبیر
- ساعی ارسی ، ایرج ، درآمدی بر جامعه شناسی و آسیب شناسی خانواده نابسامان ، ۱۳۸۲ ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد ابهر
- سرمد ، زهره و همکاران ، روش های تحقیق در علوم رفتاری ، ۱۳۷۹ ، انتشارات دفتر نشر آگاه
- سیف ، علی اکبر ، روان شناسی پرورشی ، ۱۳۷۹ ، نشر آگاه
- شریعت مداری ، علی ، روان شناسی تربیتی ، ۱۳۶۹ ، انتشارات امیر کبیر
- شعبان زاده ، شقایق ، مقایسه میزان سازگاری زناشویی براساس سن به هنگام ازدواج در بین کارکنان متأهل دانشگاه آزاد قوچان ، ۱۳۸۲ ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان
- قصابیان ، محمد رضا ، نظام خانواده در اسلام و ایران ، ۱۳۸۴
- کلینکه ، محمد خانی ، شهرام ، مهارت های زندگی ، ۱۳۸۰ ، ( اسپند هنر )
- مظاهری ، علی اکبر ، جوانان و انتخاب همسر ، ۱۳۷۳ ، انتشارات پارسیان
- ملازمانی ، علی و همکاران ، بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه ،۱۳۸۴
- موهبتی ، حوا و همکاران ، مقایسه میزان رضایتمندی زناشویی در بین فرزندان اول و دوم و سوم ، ۱۳۸۲
- مهارت مدیریت خانواده ، آموزش و پرورش ، ۱۳۸۶
- میر محمد صادقی ، مهدی ، ازدواج ، سازمان بهزیستی کشور ، ۱۳۸۴ ، معاونت امور فرهنگی و پیش گیری ، دفتر پیش گیری از آسیب های اجتماعی
- نوابی نژاد ، شکوه ، مشاوره ی ازدواج و خانواده درمانی ، ۱۳۷۶ ، انجمن اولیاء و مربیان
- وفادار ، راحله ، بررسی تفاوت میزان سازگاری زناشویی زوجین شهرستان قوچان ، ۱۳۸۵ ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان
- هومن ، حیدر علی ، شناخت روش علمی در علوم رفتاری ، ۱۳۷۳ ، نشر پارسا.
