تعداد صفحات: ۱۵۹ | قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان ………………………….. صفحه
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه……………………………… ۲
بیان مسأله ………………………… ۳
دلایل ضرورت و توجیه انجام تحقیق ………. ۳
اهداف تحقیق ……………………….. ۵
اهداف کلی تحقیق ……………………. ۵
اهداف ویژه تحقیق …………………… ۶
فرضیه‌های تحقیق …………………….. ۶
فرضهای تحقیق یا جانشین ……………… ۶
متغیرهای اساسی تحقیق ……………….. ۶
تعریف عملیاتی واژه‌ها و اصلاحات ……….. ۷
تعریف رهبری ……………………….. ۷
تعریف سبک رهبری لیکرت ………………. ۸
تعریف رضایت شغلی …………………… ۹
دبیران …………………………… ۱۰
مدارس شاهد ……………………….. ۱۱
مشکلات و تنگناهای تحقیق …………….. ۱۱
فصل دوم: ادبیات تحقیق
بخش اول (رهبری) …………………… ۱۴
مقدمه…………………………….. ۱۴
تعریف رهبری ………………………. ۱۵
تمایز مدیریت و رهبری……………….. ۱۶
تعریف سبک رهبری……………………. ۱۷
تئوری‌های رهبری ……………………. ۱۸
تئوری‌های شخصیتی رهبری ……………… ۱۹
نظریه سنتی رهبری ………………….. ۱۹
نظریه صفات شخصی رهبر……………….. ۲۰
تئوری‌های رفتاری رهبری ……………… ۲۰
مطالعت دانشگاه آیووا ………………. ۲۱
مطالعات دانشگاه اُهایو ……………… ۲۲
مطالعات دانشگاه میشیگان ……………. ۲۲
شبکه مدیریت ………………………. ۲۳
تحقیقات اسکاندیناوی ……………….. ۲۵
تئوری‌های اقتضایی ………………….. ۲۶
الگوی فیدلر ………………………. ۲۶
تئوری موقعیتی هرسی و بلانچارد………… ۲۸
تئوری مبتنی برتبادل نظر رهبر با اعضاء .. ۳۱
تئوری مسیر ـ هدف ………………….. ۳۲
الگوی رهبری مشارکتی ……………….. ۳۴
متغیرهای موقعیتی در الگوی تجدیدنظر شده رهبری مشارکتی ۳۵
پنج شیوه رهبری در الگوی رهبری مشارکتی .. ۳۶
سیستمهای مدیریت …………………… ۳۷
سبک رهبری لیکرت …………………… ۳۷
تئوری‌های جدید رهبری ……………….. ۴۱
جایگزینی رهبری ……………………. ۴۱
رهبر عملگرا و رهبر ایجاد کننده تحول …. ۴۲
رهبر عملگرا ………………………. ۴۳
رهبرانی که تحول ایجاد می‌کنند ……….. ۴۳
بخش دوم (رضایت شغلی)……………….. ۴۵
ارزشها …………………………… ۴۵
انواع ارزش ……………………….. ۴۵
نگرشها …………………………… ۴۶
انگیزش …………………………… ۴۷
نظریه‌های انگیزش …………………… ۴۹
تئوری‌های محتوایی ………………….. ۵۰
۱ـ تئوری سلسله مراتب نیازها…………. ۵۰
۲ـ تئوری دو جنبه‌ای انسان …………… ۵۳
۳ـ تئوری دو عامل انگیزش ……………. ۵۳
۴ـ تئوری سه نیاز مک‌کلند ……………. ۵۴
۵ـ تئوری نیازهای زیستی، تعلق و رشد ….. ۵۵
تئوری‌های فرآیندی ………………….. ۵۶
۱ـ تئوری انتظار و احتمال …………… ۵۶
۲ـ تئوری برابری …………………… ۵۸
۳ـ تئوری اسناد ……………………. ۵۹
انواع نگرش ……………………….. ۶۰
رضایت شغلی ……………………….. ۶۲
رابطه انگیزش با رضایت شغلی …………. ۶۲
۱ تاریخچه مطالعات در مورد رضایت شغلی … ۶۲
۲ تعریف رضایت شغلی ………………… ۶۳
(۱-۲) تعیین رضایت شغلی …………….. ۶۶
۳ عوامل تعیین کننده رضایت شغلی ……… ۶۷
۴ عوامل مؤثر بر رضایت شغلی …………. ۶۹
۵ فاکتورهای مؤثر در رضایت شغلی از نظر «جنیفر» ۷۰
۶ پیامدهای رضایت شغلی و عدم رضایت شغلی . ۷۱
۷ نظریه‌های رضایت شغلی ……………… ۷۲
– نظریه «بروفی»……………………. ۷۲
– نظریه «کورمن» …………………… ۷۳
– نظریه «پارسون» ………………….. ۷۴
اندازه‌گیری رضایت شغلی ……………… ۷۵
بخش سوم (سابقه تحقیقاتی موضوع) ……… ۷۷
تحقیقات خارجی …………………….. ۷۷
تحقیقات داخلی …………………….. ۸۰
خلاصه فصل …………………………. ۸۴
فصل سوم: روش انجام تحقیق
روش تحقیق ………………………… ۸۷
جامعه و نمونه آماری ……………….. ۸۸
تعداد و روش نمونه‌گیری ……………… ۸۹
روش و ابزار گردآوری اطلاعات …………. ۹۰
روایی و اعتبار پرسشنامه‌ها ………….. ۹۳
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات …………… ۹۵
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
بخش اول ـ توصیف داده‌ها …………….. ۹۷
بخش دوم ـ تحلیل استنباطی داده‌ها ……. ۱۲۰
آزمون فرضیه‌ها ……………………. ۱۲۱
فصل پنجم: نتایج و پیشنهادها
خلاصه یافته های پژوهشی …………….. ۱۲۵
یافته های دیگر پژوهش ……………… ۱۲۸
محدودیتهای تحقیق …………………. ۱۳۰
الف – محدودیتهای خارج از کنترل محقق … ۱۳۰
ب – محدودیتهای در اختیار محقق ……… ۱۳۱
پیشنهادها ……………………….. ۱۳۱
فهرست منابع فارسی ………………… ۱۳۳
فهرست منابع خارجی…………………. ۱۳۷
ضمائم……………………………. ۱۳۸
چکیده
این تحقیق به منظور گردآوری نظرات دبیران در مورد سبک رهبری مدیران مدارسشان بر اساس نظریه لیکرت و رابطه آن با میزان رضایت شغلی دبیران در مدارس می باشد. فرض اساسی این تحقیق آن است که بین سبک رهبری مدیران براساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد.
روش تحقیق به صورت پیمایشی است، جامعه آماری این پژوهش کلیه دبیران زن شاغل در مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیلی ۸۴-۸۳ به تعداد ۲۰۱ نفر می باشند که با استفاده از جدول (تاکمن) از بین ۲۰۱ نفر دبیر شاغل در ۱۱ مدرسه شاهد تعداد ۱۳۳ نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعیین گردید. جهت جمع آوری اطلاعات لازم در مورد مسأله تحقیق، از دو نوع پرسشنامه بسته پاسخ استفاده گردید.
یکی پرسشنامه ای که سبک رهبری مدیران را براساس چهار سبک رهبری لیکرت مورد بررسی قرار می دهد و دیگری پرسشنامه رضایت شغلی (مینه سوتا) می باشد که میزان رضایت شغلی دبیران را از کارشان مورد بررسی قرار می دهد. روش غالب در این پژوهش روشی همبستگی پیرسون می باشد. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از بسته نرم افزاری رایانه ای (spss) و با آزمونهای تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه “Anova” و بررسی معنی دار بودن تفاوت میانگین نمرات دو گروه مستقل “t.test” و همچنین آزمون تکمیلی دیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج ذیل حاصل گردید.
۱- بین سبک رهبری مدیران (براساس نظریه لیکرت) با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد
۲- بین سبک رهبری آمرانه – استثماری لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری موردنظر رابطه معنی داری وجود ندارد
۳- بین سبک رهبری آمرانه – خیرخواهانه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود ندارد.
مقدمه
اساساً نیاز به مدیریت در همه زمینه‌های اجتماعی امری لازم و ضروری است. منابع انسانی و مادی عظیم بدون هدایت و رهبری لایق، بزودی رو به نابودی می‌رود. اما در این بین مدیریت آموزشی به دلیل تأثیری که عملکرد آموزش و پرورش برکلیه ارکان جامعه دارد از حساسیت ویژه‌ای نسبت به سایر مدیریت‌ها برخوردار است. از طرفی مراکز آموزشی بیش از هر نهاد دیگربا انسان سروکار دارد و از سوی دیگر در انتقال میراث فرهنگی جامعه از نسلی به نسل دیگر و آماده‌سازی زمینه برای باروری میراث فرهنگی، هیچ یک از عناصر جامعه به اندازه معلم سهم و نقش اساسی ندارد.
کارایی و اثربخشی نظام آموزشی در گرو مدیریت اثربخش و کارآمد این نظام است. امروزه با توجه به تغییرات شگرف و بی‌سابقه‌ای که در اقتصاد، سیاسیت، علم و تکنولوژی بخصوص در چند دهه اخیر به وقوع پیوسته، وظایف و کارکردهای مدیریت به مراتب گسترده‌تر و پیچیده‌تر و دشوارتر از گذشته شده است. به طوری که تنها افرادی که از نظر حرفه‌ای برای این مسئولیت آموزش دیده و تربیت شده‌اند، با اثربخشی و کارآیی قادر به انجام وظایف محوله خواهند بود به همین لحاظ مدیریت امروز براساس ویژگی‌هایی که دارد یک حرفه تخصصی تلقی میشود. (پرداختچی، ۱۳۷۴، ص۵۵)
لزوم به‌کارگیری توان و استعداد تخصصی موجود نیروی انسانی، وجود جو مساعد، انگیزه مناسب و رضایت شغلی در میان آنها می‌باشد. لذا نیروی انسانی، عامل مهمی در موفقیت و پیشرفت هر سازمان بوده و هیچ سازمانی بدون وجود آن نخواهد توانست به تمامی اهداف مورد نظر خود دست یابد. (هوی و میسکل، ۱۳۷۱، ص۱۸)
بیان مساله
در این تحقیق میزان رضایت شغلی دبیران زن مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیل۸۴-۸۳ را اندازه‌گیری کرده و رابطه این رضایت شغلی را با سبک رهبری مدیر مدرسه بر اساس سبکهای رهبری لیکرت شامل سبک رهبری آمرانه- استثماری، رهبری آمرانه – خیرخواهانه،رهبری مشورتی و سبک رهبری مشارکتی بررسی می‌کنیم به عبارت دیگر این تحقیق:
ـ در مورد رضایت شغلی دبیران زن مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران انجام میشود و رابطه آن با سبک رهبری مدیران مدارس براساس نظریه لیکرت مورد بررسی قرار می گیرد..
ـ متغیرهایی که مورد مطالعه قرار میگیرند عبارتند از سبکهای رهبری لیکرت و رضایت شغلی
چگونگی انجام پژوهش به صورت بررسی رابطه دو متغیر سبک رهبری و میزان رضایت شغلی است.
دوره زمانی انجام پژوهش سال تحصیلی ۸۴-۸۳ می‌باشد.
تعریف رضایت شغلی
رضایت شغلی در رابطه با اثر بخشی و کارایی تعریف میشود. اثر بخشی میزان توافق رفتار سازمانی با انتظارات سازمانی است و کارایی تابعی از توافق رفتار سازمانی با نیازها و مقاصد شخصی می‌باشد. رضایت به رابطه میان انتظارات سازمانی و نیازهای فردی اشاره می‌کند. درواقع،رضایت موقعی در حد مطلوب خواهد بود که انتظارات سازمان با نیازها و تمایلات شخص توافق و همخوانی داشته باشد. (علاقه بند، ۱۳۶۹، ص ۱۰۳)
از نظر «دیویس» و «نیوا ستورم»، رضایت شغلی شامل مجموعه ای از احساسات سازگار نسبت به شغل است. این احساس زمانی حاصل میشود که خواسته‌ها، نیازها، آرزوها و تجربه‌هایی که شاغل هنگام ورود به سازمان با خود دارد از طریق شغل برآورده شود . به این ترتیب بین توقعات شاغل و برآورده شدن آنها توازن برقرار میشود در نتیجه شاغل نگرشی مثبت به شغل پیدا می‌کندکه موجب رضایت او میشود.
به طور کلی پنج عامل عمده به عنوان ابعاد رضایت شغلی مطرحند که عبارتند از:
۱ـ پرداخت: میزان حقوق دریافتی و انصاف و برابری در پرداخت
۲ـ شغل: حدی که وظایف شغلی، فرصت را برای آموزش و پذیرش مسئولیت فراهم می‌آورد.
۳ـ فرصتهای ارتقاء: قابلیت دسترسی به فرصتها برای پیشرفت
تمایز مدیریت و رهبری
مدیریت و رهبری اغلب دو مفهوم مترادف تصور می‌شوند، حال آنکه بیشتر صاحبنظران این دو مفهوم را متمایز می‌دانند. رهبری در اصل نسبت به مدیریت مفهوم وسیعتری دارد. مدیریت نوع خاصی از رهبری محسوب میشود که در آن کسب هدفهای سازمانی بر سایر هدفها اولویت دارد. اختلاف اساسی میان این دو مفهوم از کلمه «سازمان» برمی‌خیزد.
رهبری زمانی صورت میگیرد که فردی به هر دلیل می‌کوشد بر رفتار فرد یا گروهی اثر بگذارد. این امر می‌تواند برای نیل به اهداف خود فرد یا دیگران بوده و با اهداف سازمان نیز سازگار یا ناسازگار باشد. ( رضائیان، ۱۳۸۰، ص ۳۷۶ )
در خصوص رهبر میتوان گفت :
ـ رهبر با ایجاد تغییر سروکار دارد.
ـ رهبر از طریق ایجاد بصیرت نسبت به آینده جهت را مشخص می‌کند و از طریق انتقال این دید به افراد و الهام بخشی، آنان را برای غلبه بر موانع آماده می‌سازد.
ـ رهبر نگرشی شخصی و فعال نسبت به هدفها دارد.
ـ رهبر می‌تواند هدفهای گوناگونی داشته باشد.
ـ رهبر در پستهای پرمخاطره کار می‌کند و اغلب در معرض مخاطره جویی و خطر پذیری قرار دارد.
ـ رهبر با کارهای فکری سروکار دارد.
ـ رهبر به طرق ابتکاری و القایی با کارکنان مرتبط میشود.
در رهبری سلسله مراتب مطرح نیست. هر کس بتواند بر تصمیم گیری دیگری اثر بگذارد او رهبر است.
فهرست منابع
- الوانی، سید مهدی: مدیریت عمومی، چاپ شانزدهم، نشر نی، ۱۳۸۰.
- استونر، جیمزآرتور فینچ. آر، ادوارد فری من، دانیل آر، گیلبرت: مدیریت(سازماندهی، رهبری، کنترل) ترجمه علی پارساییان و محمد اعرابی، جلد دوم، چاپ اول، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۹.
- اسماعیلی، حسن: بررسی رابطه رضایت شغلی و عملکرد آموزشی معلمان مقطع ابتدایی آموزش و پرورش منطقه ۱۸ تهران، دانشگاه تربیت معلم، ۱۳۷۳.
- بحرالعلوم، حسین: ارتباط بین فرهنگ سازمانی و سبک مدیریت با رضایت شغلی کارشناسان تربیت بدنی شاغل در تهران، دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تربیت معلم، ۱۳۷۸.
- برنجی، محمدرضا: مدیریت آموزشی و آموزشگاهی، چاپ اول، گلچین،۱۳۷۱ .
- بست، جان: روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، ترجمه شریفی، حسن پاشا و طالقانی، انتشارات رشد، تهران. ۱۳۷۰.
- پارکینسون، نورث‌کوت، رستم جی و ساپر: اندیشه‌های بزرگ در مدیریت، مهدی ایران نژاد پاریز(مترجم)، تهران، انتشارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران، ۱۳۶۹.
- پرداختچی، محمد حسن:«مدیریت آموزشی به عنوان قلمرو حرفه‌ای» مجله مدیریت در آموزش و پرورش، شماره ۳، بهار ۱۳۷۴
- پرهیزکار، کمال: روابط انسانی در مدیریت، تهران، انتشارات اشراقی، ۱۳۶۸.
- جاسبی، عبداله: اصول و مبانی مدیریت، ۱۳۶۷.
