پایان نامه توصیف و اولویت بندی عوامل انگیزش شغلی معلمان تربیت بدنی براساس نظریه هرزبرگ

تعداد صفحات: ۸۰ | قابل ویرایش

‌

فهرست مطالب

فصل اول: طرح تحقیق

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

فصل چهارم :  تجزیه و تحلیل آماری

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

‌

چکیده

هدف از این پژوهش،توصیف و اولویت بندی عوامل انگیزش شغلی معلمان تربیت بدنی بر اساس نظریه هرزبرگ بود. جامعه آماری این پژوهش شامل ۱۰۰ نفر از معلمان تربیت بدنی زن و مرد در مقاطع مختلف تحصیلی نیشابور در سال تحصیلی ۸۴-۱۳۸۳بودند که همگی در تحقیق شرکت کردند.

این پژوهش از نوع  توصیفی  است  که به شکل میدانی انجام گرفته است.ابزار اندازه گیری یک پرسشنامه محقق ساخته بر اساس نظریه هرزبرگ بودکه به تمامی ۱۰۰ نفر برای تکمیل ارایه شد. که ۹۱ نفر از آزمودنیها به پرسشنامه ارسالی پاسخ دادند.

از آمارهای توصیفی و استنباطی برای توصیف و تحلیل داده ها استفاده گردید.نتایج نشان داد که در بین عوامل انگیزشی رشد فکری وارتقاء، قدردانی، پیشرفت، ماهیت مسوولیت ، ماهیت کار و موفقیت به ترتیب بیشترین اهمیت را در انگیزش شغلی معلمان دارند.در بین عوامل بهداشتی روابط ،حقوق و دستمزد،امنیت شغلی،شرایط کار،قوانین و مقررات و سرپرستی به ترتیب دارای بیشترین اهمیت هستند.

اولویت بندی عوامل انگیزشی در معلمان زن و مرد به طورجداگانه نشان داد که در بین معلمان زن قدردانی،رشد فکری و ارتقاء،پیشرفت،ماهیت کار،ماهیت مسوولیت وموفقیت و درمعلمان مرد رشد فکری و ارتقاء،قدردانی،پیشرفت،ماهیت مسوولیت،موفقیت و ماهیت کار به ترتیب بیشترین اهمیت را دارند.

همچنین اولویت بندی عوامل بهداشتی در معلمان تربیت بدنی زن و مرد نشان داد که در معلمان زن روابط انسانی و اجتماعی ،شرایط کار،حقوق ودستمزد،امنیت شغلی،قوانین ومقررات و سرپرستی به ترتیب بیشترین اهمیت را در بین عوامل دارند.

‌

مقدمه

آموزش و پرورش زیر بنای توسعه اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی هر جامعه است ، به همین دلیل در اکثر جوامع ، توجه ویژه ای به آن می شود و سالانه بخش قابل ملاحظه ای از بودجه های هر جامعه صرف فعالیتهای آموزشی می گردد(۶).

از سوی دیگر ‏، در انتقال میراث فرهنگی جامعه از نسلی به نسل دیگر و زمینه سازی برای باروری میراث فرهنگی ، شاید هیچ عنصری به اندازه آموزش توسط معلمان با انگیزه سهم و نقش اساسی ندارد. در حقیقت معلمان هسته های اصلی آموزش و پرورش و معماران واقعی تعلیم و تربیت در جامعه اند(۱).

برای تحقق این امر مهم ، جوامع بشری به معلمان با انگیزه و اثر بخش نیاز دارند تا بتوانند جوانان را در قالب یک نظام تعلیم و تربیت اثر بخش پرورش دهند و آنان را برای آینده ای بهتر تجهیز کنند. بنابراین به نظر می رسد برای ایجاد انگیزه های شغلی قو ، مسؤولین باید تلاش نمایند تا بتوانند محیطی جذاب و مطلوب که بتواند به نیازهای معلمان پاسخ دهد فراهم آورند.

بدیهی است برای انجام چنین امر مهمی در مرحله نخست ، شناسایی نیازها و انگیزه های معلمان از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان هماهنگ با برنامه ریزی های منظم و مطابق با اصول ، ضمن دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت ، معلمان نیز به اهداف شخصی خود دست یابند(۲۶).

صاحب نظران نظریه های مختلفی را در مورد انگیزش ارائه کرده اند. یکی از نظریه هایی که کاربرد زیادتری دارد ، نظریه دوعاملی انگیزش فردریک هرزبرگ است.

‌

بیان مسأله

برای اینکه مدیران بتوانند به مقاصد و اهداف سازمانی دست یابند ابتدا از امیال ، خواسته ها و تمایلات کارکنان خودآگاه شوند. این کار از طریق انجام تحقیقات پیرامون انگیزش کارکنان امکان پذیر است (۴۲).

در تأیید این مطلب ویلیام جیمز با توجه به تحقیقات خود در زمینه انگیزش دریافت که اگر کارکنان برابر ۲۰ الی ۳۰ درصد توانایی خود کار کنند می توانند شغل خود را حفظ کنند ، در حالی که همان کارکنان اگر خوب برانگیخته شوند می توانند تا سقف ۸۰ الی ۹۰ درصد توانایی خود کارایی داشته باشند (۴۴). هرزبرگ نیز با توجه به تحقیقات خود تأکید بر انگیزش را یکی از راههای موفقیت مدیران می داند (۴۵ ، ۱۴).

برای شناخت بیشتر از رفتارهای انسان ابتدا باید نیاز ها و انگیزه های آنان را شناخت. اساس رفتارهای انسان نیازها و انگیزه های اوست. به سخن دیگر بر اساس سخن محققان ، انگیزش به معنی عامل تشویقی و ترغیبب کننده افراد به کار است (۶،۱۴،۲۸،۲).

بنابراین با توجه به اهمیت و نقش انگیزش در ارتقای رفتار و بهره وری نیروی انسانی ، به نظر می رسد مطالعه علمی آن در سازمانها از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.یکی از سازمانهای مهم در کشور آموزش و پرورش است که بقا و دوام جامعه بستگی به کارایی و کیفیت تعلیم و تربیت آن دارد (۲۴). معلمان تربیت بدنی یکی از عناصر مهم در این سازمان هستند که بدون توجه به نیازها و انگیزه های آنها نمی توان پایه های تربیتی صحیح و اصولی را بیان نهاد.

‌

رویکرد کلاسیک یا سنتی (۱۹۳۰-۱۹۰۰)

غالباً رویکرد سنتی مدیریت که با نام فردریک تیلور بنیان‌گذار مدیریت علمی مرتبط است، فرد را انسان اقتصادی فرض می‌کند که صرفاً تحت تأثیر انگیزه‌های مادی قرار دارد. به همین دلیل این رویکرد، دستمزد و پاداشهای مادی را وسیله اصلی سیاستهای مدیریتی خود جهت انگیزش کارکنان می‌داند. به عبارت دیگر، برای کارکنان تولید بیشتر به منزله افزایش پاداشهای مادی است.

در این رویکرد عقیده بر این است که هر فرد برای برطرف نمودن نیازهای خود تنها با دریافت مزد و پاداش مادی قانع می‌گردد و می‌تواند احتیاجات روحی و معنوی خویش را با برطرف ساختن احتیاجات مادی جبران نماید. بطور کلی، این رویکرد به کارکنان به مثابه ماشین می‌نگرد و به تولیدات آنها بیشتر از خودشان اهمیت می‌دهد.

‌

رویکرد نئوکلاسیک یا روابط انسانی (۱۹۶۰-۱۹۳۰)

رویکرد روابط انسانی در سالهای پایانی دهه ۱۹۲۰ آغاز شد. در این سالها کوششهایی برای پاسخ به این سؤال که چرا الگوی سنتی برای انگیزش افراد مناسب نیست آغاز شد. در نتیجه چنین رویکردی که بوسیله التون مایو، روت لیسبرگر و دیکسون بنیان گذاشته شد، مکتب روابط انسانی در مدیریت پدید آمد.

این پژوهشگران معتقد بودند که یکنواختی وظایف سبب کاهش خشنودی از کار شده است. پیروان این مکتب دریافتند که تنها پاداشهای مادی برای جلب رضایت کارکنان کافی نبوده بلکه انگیزه‌های روحی، روانی و توجه به نیازهای انسانی و اجتماعی آنها برای ایجاد انگیزش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

به این ترتیب فرضیه های تازه درباره بهترین روش ایجاد انگیزه در کارکنان با تأکید بر روابط انسانی و اجتماعی قوی همراه شد. در این مکتب مدیریت مسوول پدید آوردن وضعیتی است که در آن کارکنان احساس سودمندی در کار کنند.

به این منظور باید کوشش به عمل آید تا نیازهای اجتماعی کارکنان برآورده شود. این گروه معتقد بودند توجه باید از مطالعه روابط کارگر با ماشین به سوی فهم کامل و بیشتر درباره پیوندهای گروهی و متقابل افراد و همکاری و هماهنگی بین کارکنان درکار تغییر یابد. به این ترتیب، بررسی روحیه کارکنان با کوششی در سنجش میزان خشنود ماندن در کار رواج یافت.

‌

نظریه تقویت (۱۹۲۰)

نظریه تقویت براین فرض استوار است که تصمیمات مربوط به رفتارهای فعلی تا حد زیادی بر پایه نتایج یا پاداشهای رفتارهای گذشته‌اند. در مواردی که رفتار گذشته منجر به کسب نتایج مثبت شده افراد گرایش به تکرار چنین رفتارهایی دارند، و در مواردی که رفتارهای گذشته منجر به نتایج منفی شده است، افراد گرایش به خودداری از تکرار آنها را دارند، این وضعیت را نخستین بار ثورندایک در قانون اثر خود تشریح کرد، که بر نقش یادگیری در رفتار انسان تأکید می‌کند.

‌

نظریه سلسله مراتب نیازها

نظریه سلسله مراتب نیازها را می‌توان به عنوان یکی از اولیه‌ترین نظریه‌های محتوایی در انگیزش بحساب آورد. این نظریه که بوسیله آبراهام مازلو بیان گردید معتقد است، افراد به تدریج که رشد و بلوغ می‌یابند، نیازهای سطح پایین‌تر آنها برآورده شده، نیازهای سطح بالاتر بروز کرده و برای افراد عمده می‌شوند.

مازلو برای نیازهای انسانی تقدم و تأخر یا سلسله مراتب قائل است. یعنی اگر نیازی که در مراتب اولیه قرار دارد برآورده نشود، نیاز بعدی (بالاتر)، بروز نخواهد کرد. برعکس هرنیازی بعد از اینکه برآورده شد جای خود را به نیاز دیگری می‌دهد. این نظریه نیازهای انسان را در پنج طبقه به شرح زیر قرار می‌دهد که در شکل (۲) آورده شده است.

‌

منابع

1. اصلانخانی ، محمد علی « نشریه ماهانه دفتر تربیت بدنی دختران » ، سال چهارم ، شماره بیستم ، مهرماه ۸۲.
2. الوانی ، سید مهدی ، «مدیریت عمومی» ، انتشارات نشر نی ، ۱۳۷۳.
3. ابدار اصفهانی،ز،«بررسی نظرات دبیران دبیرستانهای شهر اصفهان در ارتباط با عوامل مؤثر در افزایش انگیزش شغلی آنها»،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه ازاداسلامی،واحد خوراسگان.
4. جهانیان ، رمضان ، «بررسی رضایت شغلی معلمان بر اساس نظریه هرزبرگ » ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت معلم تهران، ۱۳۷۴
5. پاشا شریفی ، حسن و شریفی نسترن ، «روش های تحقیق در علوم رفتاری» ، چاپ دوم ، انتشارات نسترن ۱۳۸۰
6. پرهیزگار ، کمال ، «مدیریت منابع انسانی و اداره امور استخدامی» ، چاپ نیل ، ۱۳۷۷ ،
7. جمعی از اساتید مدیریت ، «روانشناسی سازمانی و انگیزش» ، مجموعه دوازدهم ، مدیریت دولتی تهران
8. جباری ،فرحناز ، «بررسی مقایسه ای میزان انگیزش شغلی اعضای هیات علمی دانشگاههای اصفهان و علوم پزشکی بر اساس مدل هرزبرگ »، پایان نامه کارشناسی ارشد ، مرکز مدیریت دولتی اصفهان ،۱۳۸۱
9. جی.مورهد ، آر.گریفین ، «رفتار سازمانی» ، ترجمه الوانی و معمار زاده ، چاپ دوم ، تهران ، انتشارات مروارید ، ۱۳۷۵
10. دیویس ، لیث ، ترجمه نادر رحیمی و محمود توتونچیان ، «مقدمه ای بر روابط انسانی » ، ۱۳۵۲
11. دبورا ،وست،چارلز آ.بوچر ، «مبانی تربیت بدنی و ورزش» ، ترجمه احمد آزاد ، انتشارات آموزش و پرورش.
12. رضایی ، مهدی ، «عوامل مؤثر در افزایش کارآیی معلمین تربیت بدنی اصفهان» دانشگاه تربیت معلم ، ۱۳۷۴
13. ریچاردام ، ستیرز ولیمان دبلیو ، پورتر ، «انگیزش و رفتار در کار» ، ترجمه سید امین الله علوی ، مرکز آموزش مدیریت دولتی تهران ، ۱۳۷۲
14. رضائیان ، علی ، «مبانی سازمان و مدیریت» ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات سمت ، ۱۳۷۹
15. رشیدی،اصغر،«بررسی عوامل ایجاد انگیزش شغلی معلمان راهنمایی تبریز»،پایان نامه کارشناسی ارشد،مرکز مدیریت دولتی تهران،۱۳۸۲.
16. رابینز ، استیفن ، «مدیریت رفتار سازمانی» ، جلد ۱ ، مترجمین : علی پارسائیان و سید محمد اعرابی ، تهران ، مؤسسه مطالعات و پژوهش های یازرگانی ، ۱۳۷۴
17. رابینز ، استیفن « مبانی رفتار سازمانی » ، ترجمه قاسم کبیری ، چاپ سوم ، تهران ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی ، ۱۳۷۸ ص ۶۸
18. ساعتچی،محمود،«روانشناسی کاربردی برای مدیران»،چاپ نشر ویرایش،۱۳۷۴،ص ۵۱.
19. ساعتچی ، محمود « کاربرد انگیزش در مدیریت » ، اندیشه معلم ، شماره اول ، دوره سوم ، ۱۳۷۲
20. شکرزاده ، صادق ، «بررسی نظریه انگیزشی هرزبرگ و رابطه آن با تعهد سازمانی مدیران آموزشی ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه شهید بهشتی ، ۱۳۸۰
21. علاقه بند ، علی ، «مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی» ، انتشارات بعثت ،  چاپ اول ، ۱۳۷۱
22. عباس زادگان ، سید محمد ، «مدیریت در سازمانهای ناآرام» ، ۱۳۷۱ ، ص ۱۲۲
23. عبدالکریمی،مریم،«بررسی رضایت شغلی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم تربیتی تهران بر مبنای نظریه هرزبرگ»،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی،دانشکده علوم تربیتی،۱۳۷۷.
24. عمادزاده ، مصطفی ، «مباحثی از اقتصاد آموزش و پرورش» ، اصفهان ، انتشارات جهاد دانشگاهی ، ۱۳۶۹
25. عسگریان ، مصطفی ، «مدیریت نیروی انسانی» ، جهاد دانشگاهی تربیت معلم ، ۱۳۷۰ ص ۱۲۵
26. فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش – دوره پنجم – بهار ۷۷ – ص ۳۸
27. کرمی ، مهدی ، «بررسی عوامل انگیزش کارکنان راه آهن جمهوری اسلامی ایران بر اساس نظریه هرزبرگ» ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، مدیریت دولتی تهران ، ۱۳۷۸
28. کازمایر ، لئونارد ، «اصول مدیریت»، ترجمه اصغر زمردیان و آرمن مهرورزان ، ۱۳۵۲
29. کوکلان،هوشنگ، « مبانی رفتار سازمانی » ، تهران،مرکز آموزش مدیریت  دولتی ، ۱۳۷۰ .
30. گروهی از اساتید و نویسندگان مدیریت « مقاله هایی در باره مبانی رفتار سازمانی و انگیزش »، تهران ، مرکز آموزش مدیریت دولتی ، ۱۳۷۰
31. لوتانز ، فرد ، « رفتار سازمانی » ، ترجمه غلامعلی سرمد ، چاپ اول ، تهران ، موسسه بانکداری اسلامی ، ۱۳۷۴.
32. مقیمی ، سید محمد ، «سازمان و مدیریت رویکردی پژوهشی» ، چاپ اول ،  ۱۳۷۷ ، ص۳۶۴
33. مجدزاده،منور،«بررسی سطوح مختلف نیازها در دبیران دبیرستانهای شهر کرد»،پایان نامه کارشناسی ارشد،طباطبایی،دانشکده علوم تربیتی دانشگاه علامه ،۱۳۷۳.
34. میر سپاسی،ناصر،«مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط در کار»،چاپ هیجدهم،تهران،انتشارات امیر کبیر،۱۳۷۹.
35. محب زادگان،یوسف،رابطه بین سلسله مراتب نیازهای مازلو و رضایت شغلی کارکنان وزارت علوم و فتاوری»،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه شهید بهشتی،دانشکده علوم تربیتی،۱۳۸۱.
36. میرچی،محمد،«بررسی رضایت شغلی مربیان امور تربیتی شهر تهران»،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران،۱۳۷۳.
37. محمدزاده، عباس، مهرورژان، آرمن، «رفتار سازمانی ـ نگرش اقتضایی»، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ اول، ۱۳۷۵، ص۱۲۷
38. مهرابی ، امیر حمزه ، در بررسی عوامل ایجاد انگیزش شغلی از دیدگاه معلمان قم مقطع راهنمایی ، پایان نامه کارشناسی ارشد،۱۳۸۰.
39. نور بخش ، مهوش ، «بررسی انگیزش شغلی اعضای هیات علمی دانشکده های تربیت بدنی کشور بر اساس نظریه هرزبرگ » ، رساله دکتری ، دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران ، ۱۳۷۶
40. نائلی ، محمد علی ، «انگیزش در سازمان» ، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز ، ۱۳۷۳
41. نیکخو امیری،عباس،«رضایت شغلی در شرکت اب وفاضلاب استان مازندران»،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران،دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی،۱۳۷۲.
42. ویلیام جی.وین سنت ، «آمار در تربیت بدنی» و علوم ورزشی ، مترجم میناسیان ، چاپ اول ، ۱۳۷۸
43. هاگمن ، گیزلا، « انگیزش و مدیریت تحول » ، ترجمه علی محمد گودرزی،موسسه انتشارات رسا،۱۳۸۰
44. هربرت،جی.میکس سی،ری گولت،«تتوریهای سازمان و مدیریت»،جلد۱،ترجمه گوئل کهن،۱۳۷۰.
45. هرسی ، پال ، بلانچارد ، کنت ، «مدیریت رفتار سازمانی» ، ترجمه علی علاقه بند ، ۱۳۷۰
46. هوی و میسکل ، «تئوری تحقیق و عمل در مدیریت آموزش» ، ترجمه سید محمد عباس زاده ، انتشارات دانشگاه ارومیه ، جلد ۱ ، ۱۳۷۶
47. یگانه، فریدون،«بررسی انگیزش شغلی در وزارت اموزش و پرورش»،پایان نامه کارشناسی ارشد،مرکز مدیریت دولتی تهران،۱۳۵۸.