پایان نامه مقایسه هوش هیجانی و جرأت ورزی در دانش آموزان دختر و پسر نابینا و عادی

تعداد صفحات: ۴۷ | قابل ویرایش

چکیده

پژوهش حاضر، به منظور مقایسه هوش هیجانی و جرأت ورزی در دانش آموزان دختر و پسر نابینا و عادی مقطع متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی ۸۵-۱۳۸۴ صورت گرفته است.

بدین منظور ۱۸۰ دانش آموز دختر و پسر (۱۲۰ دانش آموز عادی و ۶۰ دانش آموز نابینا) به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های هوش هیجانی « بار – ان » و جرأت ورزی گمبریل و ریچی پاسخ دادند.

یافته‌های پژوهش نشان داد که بین هوش هیجانی کلی دانش آموزان دختر و پسر عادی و نابینا تفاوت وجود دارد، به طوری که هوش هیجانی دانش آموزان عادی بیشتر از دانش آموزان نابینا است و نمرات دانش آموزان نابینا در مولفه‌های خود آگاهی هیجانی، ابراز وجود، خود شکوفایی، استقلال، روابط بین فردی، ‌حل مسأله، انعطاف‌پذیری، تحمل استرس، کنترل تکانه و شادکامی پایین تر از دانش آموزان عادی است.

مقدمه

هوش هیجانی، شکلی از هوش اجتماعی و پیش‌بینی کننده مناسبی در کارآمدی کلی و کارآمدی در حیطه‌های خاص نظیر عملکرد شغلی است و توانایی کنترل احساسات و هیجانات خود ودیگران، تمایز میان آنها و استفاده از این اطلاعات برای هدایت تفکر و عمل فرد را در بر می‌گیرد (سالووی و مایر، ۱۹۹۰).

هوش هیجانی با شناخت فرد از خودش و دیگران، ارتباط با دیگران، سازگاری و انطباق با محیط پیرامون که برای موفق شدن در برآوردن خواست‌های اجتماعی لازم است، مرتبط است. هوش هیجانی، توانمندی تاکتیکی در عملکرد فردی است (بار – ان، ۲۰۰۰ ).

هوش هیجانی تأثیر بسیار زیادی بر شادی و رضایت افراد دارد. کسانی که هوش هیجانی خود را به کار می‌گیرند و با محیط اطراف خود سازگاری بیشتری دارند، اعتماد به نفس بالایی نشان می‌دهند و از توانایی خود آگاهند. رابطه مستقیم بین هوش هیجانی و زندگی خوب و سالم نشان می‌دهد که توجه به هیجان ها، آگاه بودن و آگاه ماندن از آنها و استفاده از انها در راهنمایی کردن رفتار، اهمیت زیادی دارد (برادبری، گریوز ۲۰۰۵).

بیان مسئله

هوش هیجانی، شکلی از هوش اجتماعی در حیطه‌های خاص نظیر عملکرد شغلی ایت و توانایی کنترل احساسات و هیجانات خود و دگیران، تمایز میان آنها و استفاده از این اطلاعات برای هدایت تفکر و عمل فرد را در بر  می‌گیرد معلولیت بینایی می‌تواند عامل مؤثری در هوش هیجانی باشد، به طوری که دانش آموزان نابینا، دارای هوش هیجانی پایین تری نسبت به همسالان عادی خود هستند.

قابل توجه است که معلولیت بینایی، برخی از مؤلفه‌های هوش هیجانی را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد، به طوری که دانش آموزان نابینا در مؤلفه‌های خودآگاهی هیجانی ابراز وجود، خود شکوفایی، استقلال، روابط بین فردی، حل مسأله، انعطاف‌پذیری، تحمل استرس، کنترل تکانه و شادکامی نمرات پایین تری نسبت به دانش آموزان عادی کسب کردند.

دراین تحقیق نشان خواهیم داد که معلولیت بینایی به طور یکسان دختران و پسران را تحت تأثیر قرار نمی دهد و برخلاف عدم تفاوت در دانش آموزان عادی، هوش هیجانی دختران نابینا، کمتر از پسران است همچنین دانش آموزان عادی نسبت به دانش آموزان نابینا از میزان جرأت ورزی بالاتری برخوردار بودند.

هوش هیجانی

با توجه به توانایی آزمونهای هوش(آزمون وکسلر، SAT و…)،آنچه که امروزه در روانشناسی مطرح است، این است که نمره‌های در سی، هوشبهر یا نتایج آزمونهای هوش علی رغم ارزش و ابهتشان در میان عموم، نمیتوانند قاطعانه پیش بینی کنند که چه کسی در زندگی موفق خواهد شد.

بر این قاعده که هوشبهر پیش بینی کننده موفقیت است، استثناهایی وجود دارد. در بهترین حالت، هوشبهر حداکثر حدود بیست درصد در پیش بینی موفقیت در زندگی سهم دارد،در حالی که هشتاد درصد باقی مانده به نیروهای دیگر مربوط میشود.

تاثیر هیجان‌ها بر ذهن

هیجانها علاوه بر اینکه راهنمای پاسخ‌های آنی ما در موقعیت‌های مخاطره آمیز هستند ( مثل عملکرد سریع انسان هنگام احساس ترس ) یعنی جایی که لحظه ای تامل برای فکر کردن درباره کاری که باید انجام شود، ممکن است به قیمت از دست دادن زندگی ما تمام شود،ذهن عقلانی و خردگرای ما را تغذیه می‌کنند و برای عمل کردن آگاهی لازم را به آن میدهند، و ذهن نیز درون دادهای هیجانی را پالایش و گاهی نیز منع میکند. با این وجود نسبت کنترل عقلانی ذهن بر بخش هیجانی آن به این صورت است که هر چه احساس شدید تر باشد ذهن هیجانی مسلط تر و ذهن خرد گرا بی اثر تر میگردد.

اکنون با توجه به مطالب گفته شده قادر خواهیم  بود به سوال بالا پاسخ دهیم. از آنجا که آزمونهای هوش تنها  جنبه‌های شناخت ذهن را در بر میگیرند، قادر به تضمین موفقیت فرد در زندگی نخواهند بود. زیرا جنبه دیگری از استعداد، یعنی استعداد عاطفی و هیجانی را نادیده انگاشته اند.

منابع

1. البرتی، رابرت. ایمونز، رایک ( ۱۹۸۳ ). روان شناسی ابراز وجود. ترجمه :‌ مهدی قراچه داغی ( ۱۳۷۴ ). تهران :‌ انتشارات علمی چاپ دوم.
2. امالی، شهره ( ۱۳۷۳ ). بررسی و مقایسه ی میزان کارآیی روش جرأت آموزی توأم با بازسازی شناختی بر روی برخی از نوجوانان مضطرب اجتماعی پایان نامه ی کارشناسی ارشد. انیستیتو روانپزشکی.
3. ایرانمنش، مطهره ( ۱۳۸۲ ). مقایسه هوش هیجانی دختران عادی و ناشنوا مقطع دبیرستان شهر تهران. پایان نامه ی کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
4. برادبری، ‌تراویس و گریوز، جین ( ۲۰۰۵ ). هوش هیجانی، مهارت‌ها و آزمون ها. ترجمه ی مهدی گنجی. تهران : ساوالان ( ۱۳۸۴ ).
5. بهرامی، فاطمه ( ۱۳۷۵ ). تأثیر روش‌های جرأت ورزی به دانش آموزان کم جرأت دختر دبیرستانی با شیوه‌های پزشکی، بهناز ( ۱۳۷۳ ). مقایسه ی هوش هیجانی در دختران کم بینا و عادی شهر تهران. پایان نامه ی کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه ی طباطبایی.
6. حیدری، مریم و همکاران ( ۱۳۸۴ ). رابطه بین هوش هیجانی، فراشناخت، سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه همدان مقالات سومین بهداشت روانی دانشجویان. دانشگاه علم و صنعت.
7. دهشیری، غلامرضا ( ۱۳۸۱ )، هنجاریابی پرسشنامه ی هوش بهر هیجانی « بار – ان » در بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران و بررسی ساختار عاملی آن. پایان نامه ی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.