پایان نامه بررسی رابطه بین هویت یابی و رشد اخلاقی در دانشجویان رشته علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی

تعداد صفحات: ۱۳۱ | قابل ویرایش

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی  رابطۀ هویت یا بی بار شر اخلاقی در دانشجویان دختر و پسر رشته علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی می باشد .این تحقیق که از نوع تحقیق توصیفی – همبستگی است بر روی ۱۰۰ نفر از این دانشجویان که به عنوان نمونه آماری انتخاب شده بودند اجرا گردید.

این نمونه ۱۰۰ نفری که به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شده بودند شامل ۵۰ نفر دانشجوی دختر و ۵۰ دانشجوی پسر می باشد .در این تحقیق از ۲ پرسش نامه DIT رست برای سنجش میزان رشد  اخلاقی و پرسش نامه هویت سنجی احمدی برای سنجش میزان هویت یابی استفاده شده و بعد از اجرای این پرسش نامه ها بر روی نمونه آماری ۱۰۰ نفرۀ این تحقیق به منظور تجربه و تحلیل آماری داده های بدست از نمرات خام پرسشنامه این دانشجویان از نرم افزار SPSS استفاده شد و به کمک روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی داده ها توصیف و تحلیل گردیدند.

مقدمه

هویت و نحوۀ شکل گیری آن از موضوعاتی است که مورد علاقه بسیاری از حوزه های علمی همچون روان شناسی ، جامعه شناسی ، علوم سیاسی و حتی ادبیات و هنر است . از دیدگاه روان شناسی موضوع هویت در شاخه های مختلف چون روان شناسی اجتماعی ، روان شناسی رشد روان شناسی مرضی و روان شناسی  شخصیت مورد بحث قرار گرفته است . این موضوع از یک طرف نشان دهندۀ اهمیت موضوع و از طرف دیگر نشانه ای از وسیع بودن حوزه مورد بررسی است.

به کمک هویت است که افراد به تعریفی از خویشتن می رسند که اگر این تعریف با واقعیت اجتماعی آنها در تعارض باشد ، حالت هایی چون عدم پختگی ، فشار روانی و مشکلات رفتاری را تجربه می کنند . وجود این رفتار ها در سال های پایانی نوجوانی و اوایل جوانی از نظر بسیاری از روان شناسان  نشان دهندۀ تلاش طبیعی افراد به منظور پیدا کردن یک تعریف از خود و به عبارت دیگر هویت یابی می باشد.

جستجوی هویت همواره با سایه ای از ابهام ، نگرانی و تردید همراه است . گرچه بذر های هویت از قبل نوجوانی کاشته شده اند اما افراد تا نوجوانی مجذوب این تکلیف نمی شوند.

نوجوان درصدد است تا در دنیای پر از ازدحام و شدیداً متغییر معاصر ، جایگاه خود را بیابد . و هویتی از خویش بدست آورد . نوجوانان بر آنند تا هویت مورد نظر را آن گونه که مایل هستند به وجود آورند و به سؤال همیشگی پاسخ دهند که « ما کیستیم ؟ و برای چه زندگی می کنیم؟».

بیان مسئله

در این طرح تحقیقی رابطه رشد اخلاقی با هویت یابی در دانشجویان رشتۀ علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان شوشتر  در سال تحصیلی ۸۵-۸۴ مورد بررسی قرار می گیرد . ۲ متغیر هدف اصلی این تحقیق را مشخص می سازد ، یکی متغییر رشد اخلاقی و دیگری متغیر  هویت و هدف اصلی تحقیق روشن ساختن نوع رابطه میان این دو متغییر در مقطع تحصیلی دانشگاهی است.

هویت یابی و بحران آن

در جریان رشد ، اطفال و کودکان به تدریج خود را از دیگران به ویژه مادر متمایز می کنند و وجود خود را کم و بیش مستقل از دیگران می بینند این روند از زمان های کودکی آغاز می شود . اما با فرا رسیدن بلوغ و شروع دورۀ نوجوانی اوضاع یکباره دگرگون می شود و هویت یابی در دوران نوجوانی و به موازات رشد فیزیکی ، شناختی ، اجتماعی و عاطفی اهمیتی خاص می یابد نوجوانی به دورۀ گذرا از کودکی به بزرگسالی اطلاق می شود.

این دوره مرزهای سنی مشخص ندارد اما تقریباً از ۱۲ سالگی آغاز می شود و تا آخرین سالهای دهۀ دوم زندگی یعنی تا رسیدن به رشد جسمانی کم و بیش کامل که تقریباً تا ۱۸ الی ۲۱ سالگی است ادامه می یابد . در این دوره نوجوان به بلوغ جنسی می رسد و هویت فردی خود را جدا از هویت خانودگی بنا می نهد.

تحول بلوغ ، تصویر ذهنی از بدن و هویت شخصی نوجوان را تهدید می کند و نوجوان با در نظر گرفتن تجربیات گذشته و قبول تحولات بلوغ می خواهد ، هویت خویش را از نو بسازد . حتی مخالفت و ستیز نوجوانان با والدین خود و عصیان آنان در برابر ارزشها و قدرت ها و دخالت های  دیگران برای تثبیت هویت و جدا نمودن هویت خویشتن از سایرین است . بسیاری از نوجوانان با شور زیادی از خود سؤال می کنند که جایگاه اجتماعی من کجاست ؟  شغل آینده من چیست ؟  رشد تحصیلی من چه خواهد بود ؟  سرانجام با چه کسی ازدواج خواهم کرد ؟ ارزش های مذهبی ، اخلاقی و فلسفی من چه خواهند بود؟

عوامل مؤثر بر رشد و شکل گیری هویت

عوامل زیادی بر رشد هویت تأثیر می گذارند ، خانواده ، شخصیت ، مدرسه ، محلۀ زندگی نهادهای اجتماعی و مذهبی و رسانه های گروهی ، نوع جوامع ، ستیز فرهنگی و مقطع تاریخی و غیره.

یکی از این عوامل تأثیر گذار شخصیت است . شخصیت مخصوصاً روش انعطاف پذیر و خالی از تعصب برای دست و پنجه نرم کردن با عقاید و ارزش های متضاد هویت پنجه را پرورش می دهد . نوجوانانی که معتقدند واقعیت مطلق همیشه دست یافتنی است هویت ضبطی دارند رو به این معنی که نسبت به اهداف خاصی بدون داشتن تجربۀ بحران نوجوانی ، تعهد پیدا کرده اند و آنهایی که اطمینان ندارند تا کنون چیزی را به طور قطع فهمیده اند از هویت پراکنده برخوردارند و یا در حالت وقفه هستند و نوجوانانی که معتقدند برای انتخاب کردن از بین چندین دیدگاه می توان از ملاک های مختلفی استفاده کرد احتمالاً هویت کسب کرده اند.

خانواده و والدین از دیگر عوامل تأثیر گذار است . کودکان نوپایی که درک خود سالم دارند از والدینی برخوردارند که حمایت عاطفی و آزادی کاوش کردن بلای آنها تأمین می کنند.

هویت و دیدگاهها

دیدگاه خطی یا حلولی : چیزی که در آغاز زندگی وجود دارد و در طول زمان صرفاً بزرگتر یا مشخص می شود.

 دیدگاه تحولی : تمرکز تغییرات کیفی در مرحله شکل گیر رشد نوجوانی به جای تغییرات این دیدگاه متأثر از نظریه های اریکسون ، پیتر بلاس، لورس کلبرگ ، جوین لونگیر و رابرت کیگان است. و تلاش می کند نشان دهد چگونه آنچه که در مرحله اولیه زندگی وجود دارد به چیزی تحول می بد که با اصل خود مرتبط است اما متفاوت از آن است.

منابع و مآخذ

• ابوحمزه ، الهام . هاشمیان ، کیانوش ( ۱۳۸۱ ) . روان شناسی رشد ، چاپ اول ، تهران : سنجش
• احدی ، محسن . جمهری ، فرهاد ( ۱۳۸۲ ) . روان شناسی رشد ۲ ، چاپ چهارم ، تهران : بنیاد نشر
• احدی ، حسن ، محسنی ، نیکچهر ( ۱۳۸۰ ) . روان شناسی رشد ، چاپ نهم ، تهران : پردیس
• امیدیان ، مرتضی ( ۱۳۸۱ ) . بررسی و مقایسه انواع هویت در ابعاد اعتقادی و روابط بین فردی آنها از لحاظ متغییر های وابسته برگزیده در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید چمران اهواز ، پایان نامه دکتری . دانشگاه شهید چمران اهواز ، واحد تحصیلات تکمیلی تحقیقات عالی ، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی
• بابازاده ، علی اکبر ( ۱۳۸۱ ) . شیوه های درمان مفاسد اجتماعی ، چاپ اول ، قم : دانش و ادب
• برک ، لورا ای ( ۱۳۸۳ ) . روان شناسی رشد ، جلد دوم ، چاپ دوم ، ( یحیی سید محمودی ، مترجم ) . تهران : ارسباران.